Er is een heel interessante krutu geweest tussen het lokaal traditioneel gezag, personen die bij de informele kleinschalige goudwinning zijn betrokken en Newmont die in het gebied een concessie heeft om grootschalig en op industrieel niveau goud te winnen. Onder andere zou er ook gesproken zijn over de Newmont-Pamaka Community Development Stichting.
Een aantal vragen die eerst beantwoord moeten worden, duiken op wanneer het gaat om de kleinschalige activiteit in het gebied. Ten eerste moet de vraag gevraagd worden of de lokale goudzoekers toestemming van NH en de regering om toch wel op behoorlijke schaal goud te winnen. Toestemming is nodig, omdat de activiteit impact heeft op het milieu en de gezondheid en het welzijn van de lokale gemeenschappen en ook de bevolking van Suriname. Er wordt goud gewonnen als een ‘bedrijf’, met een bepaald bedrijfsproces en daarvoor moet er wel vergunning van de regering zijn. Er moet goedkeuring gegeven worden aan een maatschappelijk verantwoord bedrijfsproces. Wij menen dat het niet onredelijk is om aan burgers en vreemdelingen gelijk in het land te vragen dat ze voor hun activiteiten een vergunning hebben.
Een tweede vraag die ook beantwoord moet worden, of de klein-ondernemers of de zelfstandigen die goud winnen, wel belasting betalen. Heel regelmatig zien we op TikTok langskomen hoe Suriname met stapels US-dollar en eurobiljetten in of voor hun dure auto’s foto’s en video’s maken en deze posten. Wordt inkomstenbelasting door deze mensen betaald? Dragen ze geld af in het algemeen pensioenfonds en het AOV Fonds? Hoe is de ziektekostenverzekering van deze hosselaars, die tot de rijke mensen van Suriname behoren, geregeld? Sinds 2014 zijn alle Surinamers verplicht een ziekteverzekering te hebben.
Als men zelfstandig is moet men dat zelf regelen.
Hebben deze gouddelvers een verzekering gekocht of hebben ze een gratis Bazo-kaart van de Staat omdat ze onvermogend zijn? Kunnen deze mensen met stapels US dollarbiljetten en kilo’s goud aan het lichaam bestempeld en behandeld worden als onvermogend? Wij dachten het niet? Wij hebben de indruk dat de belastingdienst informeel vrijstelling heeft gegeven aan deze groep welvermogende burgers. De directeur van belastingen heeft wel eens verklaard, dat het al genoeg is dat deze burgers government tax betalen op honderden liters benzine. Maar, waarom heeft de Belastingdienst dan niet dezelfde milde houding van vrijstelling tegenover de rijstboeren en de transportsector? Het gaat niet alleen om de burgers, maar ook om de vreemdelingen. Is het zo moeilijk om de sector te ordenen? Is het zo moeilijk om iedereen te registreren en iedereen te voorzien van een pas die om de zoveel tijd moet worden vernieuwd? En dan worden er al 20 jaar lang vragen gesteld over kwikvervuiling. Heeft NH een optie van minder milieuvernietigende goudwinningsmethodes? Waarom worden deze kleine zelfstandigen die in dorpen wonen niet verenigd in coöperaties?
Het moet opgemerkt worden dat het ministerie van Regionale Ontwikkeling en dat van NH een zeer zwak optreden hebben en geen beleid hebben voor duurzame ontwikkeling in de gemeenschappen in het binnenland. De heren en dames politici zijn verkozen en zitten in DNA, ze zijn ministers, zelfs vp, maar we zien dat het niets betekent voor de doorgaans laag geschoolde lokale gemeenschappen.
En dan komen we bij de rol van de multinationale onderneming die hier aan de orde is. Deze onderneming is afkomstig uit een van de landen van de OECD. De bedrijven uit deze landen, ongeacht waar ze in de wereld ook zaken doen, maar voorals als ze in arme onderontwikkelde landen als Suriname zakendoen, gebonden aan strenge regels van ‘corporate social responsibility’. Het gaat dan om ethische codes en het staat allemaal los van wat er in de wetgeving van Suriname staat. Wanneer grootschalige industriële goudwinning plaatsvindt in gebieden dichtbij tribale en inheemse gebieden, dan gelden er daarvoor andere regels. In elk geval moet het bedrijf bijdragen aan de scholing van de jonge burgers in de lokale gemeenschappen. Het bedrijf moet middels programma’s samen met de regering van Suriname en het traditioneel gezag ervoor zorgen dat een goed geschoolde generatie jonge mensen in de dorpen opgroeit. Dat kan het bedrijf doen door goede moderne scholen, sporthallen en internaten te bouwen. De scholen moeten goede basisscholen en VOJ-middelbare scholen zijn. Ook moet men als onderdeel van het sociaal beleid goed huizen bouwen voor onderwijzers die vanuit de stad komen. Het bedrijf moet studeren aantrekkelijk helpen maken door interessante aanbiedingen zoals studie-uitwisseling naar de landen van herkomst. De community fund moet niet bedoeld zijn als een ‘voor de vorm maatregel’.
Het bedrijf moet studeren en leren bevorderen, waardoor jongeren niet geneigd zijn om in de informele sfeer te gaan hosselen en goud te zoeken. Worden goede arbeidsvoorwaarden gegeven aan de mensen die uit de omringende gebieden komen? Het is voor de Surinaamse gemeenschap onduidelijk of het bedrijf zich houdt aan de csr-regels waaraan ze gebonden is.
