Van een arts die partijleider en lid is van de regeringscoalitie en voormalig minister is geweest van Volksgezondheid, is een opmerking opgetekend die in strijd is met het Ontwikkelingsplan en niet zal bijdragen aan het in stand houden van een duurzaam sociaal zekerheidsstelsel. Hij constateert dat een deel van de bevolking niet bijdraagt aan het sociaal zekerheidsstelsel en dat hij daarvoor als oplossing heeft dat anderen dan maar in de plaats moeten inkomen. Hij heeft het onder meer over bedrijven en over inkomsten uit de natuurlijke hulpbronnen en uit de belastingen. Deze politicus vindt het dus geen bezwaar dat anderen voor de ziektekosten van anderen opdraaien. Met deze opvatting van de politicus hebben wij geen moeite voor zover het betreft de sociaal zwakkeren en met name de mensen die arbeidsongeschikt zijn, de ouderen en kinderen die hulpbehoeftig zijn en voor de mensen die hun moeite doen om een baan te zoeken (en zich daarvoor ook geschikt houden) maar geen baan kunnen vinden. Het is in Suriname bekend dat een deel van de burgers voor niets wil betalen, alles moet gratis zijn en voor alles moet door lanti betaald worden. Er zijn burgers die in de informele sector werkzaam zijn en formeel geregistreerd staan als werkloos. Hoe groot deze groep personen actief in de informele sector is, is onbekend, maar het zou uit schattingen blijken om een hele grote groep te gaan. Voor een politicus die stemmen wil winnen is het handig om te zeggen dat mensen die het systeem ontlopen en niet willen betalen, dat gewoon kunnen blijven doen, winti wai lanti pai. Een politicus die ook gaat voor positieve verandering in Suriname en het tegengaan van fraude, zal in de eerste plaats oproepen dat al de mensen die het systeem ontlopen, ophouden en dat de wetgeving wordt aangescherpt zodat deze worden aangepakt. De oprechte politicus doet een oproep aan de informele sector om ook bij te dragen aan het sociaal zekerheidsstelsel en helpt een systeem creëren waardoor zoveel mogelijk burgers bijdragen. Secundair wordt dan de oproep gedaan om de sociaal zwakkeren te coveren met belastinggelden en fondsen van elders in de samenleving. Bij de instelling van de Wet Basiszorgverzekering is aangehaald dat de bedoeling is om een duurzaam zorgsysteem in stand te houden. Er zijn door de overheid na de instelling van deze wet in 2014, geen maatregelen getroffen om het aantal burgers die kunnen bijdragen maar niet willen over de streep te trekken of aan te pakken. Het liegen over het vermogen om bij te dragen moet strafbaar worden gesteld en ook bestraft als een vorm van fraude. De totale bevolking moet zoveel als mogelijk bijdragen aan het zorgsysteem en burgers worden over de streep getrokken ook door de bijdragen en de opvattingen die hun DNA-leden uitdragen en verdedigen. Nu wekt deze opvatting van de arts/politicus de indruk dat het niet erg is als mensen het systeem omzeilen en teren op fondsen waarop ze geen aanspraak maken. In DNA is vorige week mede met ondersteuning van deze arts/politicus een wet aangenomen die een deel van de problematiek van de landrechten van de Inheemse en Tribale Volken kan helpen oplossen. Landrechten omvatten een verzameling van rechten voor de Inheemse en Tribale Volken en plichten en spelregels voor de regering en bedrijven. In de eerste plaats moet het gebied dat deze volken van oudsher bewonen en bewerken worden gedemarqueerd en als zodanig in de wet worden aangeduid. In deze gebieden zullen dan speciale regels gelden wanneer het gaat om de exploratie en de exploitatie van de natuurlijke hulpbronnen en het omgaan met het milieu. Ook worden in dit gebied speciale regels ingevoerd voor het geval noodzakelijkerwijs, in het kader van een door het parlement goedgekeurd economisch plan, gemeenschappen moeten verhuizen. In alle gevallen worden ook compensatiemaatregelen bij wet geregeld en medebestuursbevoegdheden voor de lokale bevolking (traditioneel gezag). Belangrijk is dat eerst vooraf overleg wordt gevoerd met de volken voordat overeenkomsten worden getekend voor economische exploratie en exploitatie in hun gebieden. Het moet gaan om ‘geïnformeerde’ consultaties, dat wil zeggen dat de regeringen en de bedrijven alle gegevens en geen halve gegevens op tafel zetten, vooral wat betreft de verwachte verdiensten en de schade die de operaties kunnen hebben op het milieu, het welzijn en de leefbaarheid bijvoorbeeld de kwaliteit van de lucht en het water en de lokale flora en fauna. Ook moet open en bloot informatie worden verschaft over mogelijke grootcalamiteiten in het gebied en bestaande calamiteitenplannen. De wet moet ook regelen op welke wijze de genoemde volken zullen profiteren van de winsten die de bedrijven zullen maken. Verder moet bij een gedwongen transmigratie wettelijk gegarandeerd worden dat de volken kunnen terugkeren. Verder moet de regering de plicht hebben om de volken te helpen aan grond van dezelfde kwaliteit die ze hebben opgegeven en uiteraard moeten de volken ook gecompenseerd worden voor de verliezen die met een verhuizing komt. De wet die in DNA is aangenomen, die behandeld slechts een deel van de landrechtenproblematiek, maar het is een begin. Wanneer de regering a zegt moet het echter ook b kunnen zeggen.
