Management en leiderschap wordt werknemers in een werkorganisatie maar al te vaak ‘aangedaan’’. Mensen op het werk hebben dikwijls te lijden onder het management- en leiderschapsgedoe. Gelukkig is dit niet altijd en overal zo. Want er zijn personen die heus wel weten om te gaan met hun taken als manager, maar ook als leider. Een combinatie van hoedanigheden die in elke goede ‘trekker’ van de groep aanwezig is. Het ene moment meer manager, het andere moment de nadruk op leiderschap. De beroemde ir. Edward Deming die grote bekendheid verwierf als kwaliteitsdeskundige heeft de uitspraak gedaan dat management in de werkorganisatie voor vijfentachtig procent veroorzaker is van de problemen die zich in de praktijk voordoen. Een andere grootheid in managementland, Peter Drucker genaamd, heeft het aldus gezegd: “Een groot deel van wat management genoemd wordt komt erop neer anderen het moeilijk te maken in hun werk”. Zowel in overheids- als in bedrijfsorganisaties maken leidinggevenden hun personeel het werken vaak lastig. Managers op verschillende niveaus vormen niet zelden een hindernis voor de goede functionering van de organisatie. Een vreemd verschijnsel overigens, aangezien management juist neerkomt op het leiden van een groep gelijkgestemden naar het beoogde doel. Hun leiderschap is vaak ook een ramp voor zowel ondergeschikten als de organisatie in haar geheel. Maar hoffelijk blijven zij wel, want dezelfde managers duiden hun ondergeschikten nog altijd trouw aan als ‘’hun medewerkers’’. Ook waar die hun directe chef juist als hun tegenwerker ervaren. En geloof het maar: deze wanstaltigheid, deze tegenstrijdigheid is wereldwijd een probleem voor werkorganisaties en personeel. Werknemers worden geestelijk kapot gemaakt door hun eigen superieur die daardoor allicht gezondheidsproblemen krijgen, minder of slecht produceren terwijl de organisatie daarnaast in de kosten wordt gejaagd als gevolg van de psychische begeleiding of medische behandeling van medewerkers die op de werkplaats gedupeerd worden. Deze notities worden u hier aldus voorgehouden omdat het ronduit schandalig is wat velen in hun werkrelatie moeten doorstaan. Dat vrouwelijke werknemers fysieke arbeid moeten verrichten die voor mannelijke werknemers bestemd is wordt hier pro memorie aangestipt. Het intimideren van vrouwelijk personeel en seksuele molest in bedrijven en in overheidsorganisaties zijn ook geen zeldzaamheden.
Waarom zouden wij de mislukking in het werk of in het onderzoek moeten schuwen? Wat maakt wetenschappelijk onderzoek interessanter dan de mislukking? Zoals de spanning, het meningsverschil of conflict van zakelijke aard leven in de tent brengt, is ook het mislukken van een of andere onderneming of plan nuttig, hoe vreemd dit ook mag klinken. Onderzoekers, technici, ontwerpers, bouwkundigen, kunstenaars, componisten, architecten, noem maar op, zij zien de mislukking als leerles voor de volgende poging. Mislukte operaties in de bruggenbouw, betreffende de naschoolse opvang en begeleiding als ook de bouw van een politiehoofdkwartier hebben bij elkaar genomen ons land enorme schade berokkend. Zowel in de fasen van voorbereiding als uitvoering hebben zich kardinale blunders voorgedaan. Zonder consequenties overigens voor de schuldigen. Maar de mislukking cultiveert uiteindelijk toch het succes. Ook waar het de gemiste unieke kansen en mogelijkheden betreft als gevolg van lamlendigheid en besluiteloosheid van bestuurders, zoals recentelijk aan de orde gesteld in het parlement door een bewindspersoon. De vertrokken multinational zou onze partner zijn gebleven.
Corruptie en fraude vormen een begrippenpaar die niet uitgebannen zullen worden door de beste wetgeving. Wat personen in de actieve politiek en in politieke partijen kennelijk niet kunnen beseffen, is dat geen formeel besluit, zoals op papier gesteld, zichzelf tot leven zal kunnen brengen. De naïviteit onder de Surinaamse politici schijnt in die mate te zijn ingesleten dat maar niet ingezien kan worden dat het de mensen zijn die de regels leven inblazen, die organisaties in beweging zetten, die processen, procedures en trends op gang brengen. Maar dat het ook de mens gegeven is elkaar een poot uit te draaien, te bedriegen en te belazeren. Verhalen van politici uit het sterrendom over ‘maatschappelijke waarden’ zijn onzin, omdat die niet meer bestaan. Gemeenschappelijke of maatschappelijke waarden van toen zijn inmiddels als gevolg van fundamentele belangenstegenstellingen niet langer mogelijk. Wie deze opmerking voor ketterij wil verslijten, die mag ook onze maatschappij aan een kritische analyse onderwerpen. Het eindeloze geleuter van politici over corruptiebestrijding is het duidelijkste bewijs dat zij deze ondeugd juist koesteren. Immers, in Suriname is politiekvoering nog altijd handelswaar waarmede veel te verdienen valt. Daar is de politieke positie reeds lang niet meer gekoppeld aan de eer, maar aan het geld dat daardoor wordt binnengehaald.
Stanley Westerborg
Organisatieanalist
