In de gesprekken die ik regelmatig met schoolleiders, leerkrachten, ouders en leerlingen voer, wordt steeds aangegeven dat het met de dag moeilijker wordt onderwijs te verzorgen. Met deze gesprekken heb ik goed zicht verkregen op wat er in en rondom de scholen in onze samenleving leeft. Onderwijsgevenden zeggen dat ze niet alleen verantwoordelijk gesteld kunnen worden voor de leerprestaties van de kinderen, net zo kunnen ouders niet volledig verantwoordelijk gehouden worden voor hoe hun kinderen het op school doen.
Voor het verhogen van de onderwijskansen van leerlingen zijn beide partijen onontkoombaar op elkaar aangewezen. Ze wijzen daarom op de urgentie van het ontstaan van een partnerschap tussen de school en thuis. Zo een partnerschap kan zorgen voor een goede samenwerking en afstemming tussen scholen en ouders in onderwijs en opvoeding. In het partner zijn behoren scholen en ouders naast elkaar te staan bij het onderwijs en de opvoeding. Scholen die bewust relaties onderhouden met ouders kunnen hierin mogelijkheden zien om te werken aan de stabiliteit, effectiviteit en efficiëntie van de school. Als ouders meedoen op school en betrokken zijn bij de ontwikkeling en het leren van hun kinderen, functioneren ze beter.
Voor scholen zijn er verschillende redenen om te werken aan een partnerschap met ouders. Basisscholen met veel kinderen uit achterstandsgebieden kunnen vooral streven naar zo een partnerschap om de onderwijskansen van die kinderen te verbeteren. Het succes van deze kinderen hangt momenteel voor een deel af van het cultuurpedagogisch niveau en de ontwikkelingsstimulering van hun ouders. Scholen die met ouders werken kunnen onverwachte gebeurtenissen beter opvangen, omdat ze zich gesteund voelen door het ouderpubliek. Door middel van een samenwerking met ouders kan het onderwijs- en opvoedingsondersteunde klimaat in de gezinssituatie naar een hoger niveau gebracht worden. De visie van de school ten aanzien van onderwijs en opvoeding kunnen door de betrokkenheid van ouders thuis ingang vinden.
Via ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid kan de kennis en houding van ouders ten opzichte van school en onderwijs veranderd worden. Met het betrekken van ouders bij schoolse activiteiten krijgen ze de kans actieve burgers in de samenleving te worden. Door deelname aan schoolse processen kunnen ouders het gevoel krijgen erbij te horen waardoor hun gevoel van eigenwaarde wordt gestimuleerd. De school kan ook een bijdrage leveren aan het helpen ontwikkelen van een hechte lokale buurtgemeenschap.
Niet alle ouders zijn even goed in staat het schoolsucces van hun kinderen in de thuissituatie in positieve zin te beïnvloeden. Als scholen niet toe komen samen te werken in onderwijs en opvoeding, ontstaat er een risico dat een deel van de leerlingen opgroeit met ouders die minder schoolondersteunend gedrag vertonen.
Tegenwoordig besteden ouders in het algemeen steeds meer, in verschillende mate, tijd en aandacht aan cultuur- en ontwikkelingsrijke activiteiten met hun kinderen. Maar deze inspanningen worden niet altijd door de school als positief voor het onderwijsleerproces beoordeeld. Dit kan tot gevolg hebben dat sommige kinderen groot worden gebracht in een dubbele opvoedingscontext. Van leerlingen wordt steeds meer verwacht dat ze opkomen voor waarin ze geloven en door middel van discussie en dialoog keuzes maken. Er zijn jammer genoeg gezinssituaties waarin kinderen worden opgevoed met waarden die niet overeenkomen met deze opvoedingswaarden en normen. In die gezinnen staat het gehoorzamen en conformeren aan de opvattingen van mama en papa hoog in het vaandel. Zo een spanningsveld tussen schoolse opvoeding en gezinsopvoeding kan bij leerlingen verwarring teweeg brengen over het naleven van de “juiste” gedragsregels.
Ook tijdens eenvoudige pragmatische momenten kunnen ouders bij het schoolgebeuren betrokken worden. Zonder ouderlijke begeleiding is het vaak simpelweg niet mogelijk om met groepen kinderen deel te nemen aan extracurriculaire activiteiten die buiten de school plaats vinden.
Scholen verschillen van elkaar wanneer het gaat om het opzetten, uitvoeren en verbeteren van het beleid om ouders actief en betrokken te krijgen. Op een school zijn er bijvoorbeeld vastgelegde ideeën over de rol van de school en ouders, terwijl er op een andere school hierover nog onduidelijkheden bestaan.
Het vormen van een educatief en opvoedkundig partnerschap tussen scholen en ouders gaat niet zonder horten en stoten. De oorzaken hebben vaak met cultuurspecifieke denkbeelden, opvattingen en gedragen van ouders te maken. Zo zouden sommige ouders de verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van hun kinderen grotendeels aan de school overlaten.
De kritiek van niet Nederlandssprekende ouders is dat zij zich niet altijd herkennen in de dagelijkse uitvoeringspraktijk van de school. Hun waarden en normen over onderwijs en opvoeding kunnen, vergeleken met andere ouders, in mindere mate een vervolg krijgen op de basisschool van hun kinderen. Deze ouders hebben vaak ook met betrekking tot onderwijs en opvoeding andere doelen en opvattingen dan de school.
Sommige scholen verschillen in hun sensitiviteit voor de cultuurspecifieke uitingen van ouders en leerlingen uit de verschillende bevolkingsgroepen. De vaardigheidsniveaus van leerkrachten in het ontwikkelen van een band met deze leerlingen en hun ouders komt meestal niet tot zijn recht. Dit alles kan bijdragen dat door de culturele diversiteit ouders zich vaker afzijdig houden van het onderwijs en de opvoeding van hun kinderen op school.
Door deze culturele barrière tonen ouders minder betrokkenheid bij het leren en de ontwikkeling van hun kinderen.
Winston Delano de Randamie B Ed.
