Er is een aantal zaken dat toch wel waard is om even bij stil te staan aan het eind van de week. Een van die zaken die ook een behoorlijke ‘belazerij’ is van het publiek, is de publieke verontwaardiging en het geschreeuw van leden van de NDP-fractie in DNA over Tigri en wat zich daar zou afspelen. Het verhaal is, dat militairen van de Guyana Defence Force beheersdaden aan het uitvoeren zijn geweest. Deze daden heten in het internationaal territoriaal recht ‘daden van effectieve controle’. De waarheid is moeilijk om aan te horen; mensen zullen je dan als Guyanees en a-nationaal verklaren en misschien ook beschuldigen van verraad, maar het moet wel gezegd worden: de kans dat bij een internationale rechtszaak het gebied geacht wordt van Guyana te zijn geworden is veel groter dan dat het geacht wordt nog van Suriname te zijn. We schrijven al jaren hierover, maar achtereenvolgende presidenten (de soevereinen), Defensie, legerbevelhebbers en BiZa- en BuZa-ministers zijn ongestoord verder gegaan om alles te doen behalve het tij te keren.
Suriname schreeuwt van daken, dat Tigri van hem is, maar het zijn lage daken en alleen thuis in Suriname. Alles draait bij een zogenaamde bezetting om ageren tegen de bezetting gepaard gaande met het erbij betrekken van internationale fora als de VN en supranationale organisaties waar we lid bij zijn. Alles draait uiteindelijk om het uitoefenen van de effectieve controle en daardoor het impliciet accepteren en zich neerleggen bij de soevereiniteit van een ander land dat de rechtsopvolger wordt. Het land dat een aantal decennia effectieve controle over een stuk betwist gebied uitoefent, zonder verzet van de andere partij, wordt in het internationaal recht geacht uiteindelijk de eigenaar te zijn van het land.
De acceptatie van die stand van zaken gedurende enkele decennia telt ook mee om vast te stellen dat de bezetter uiteindelijk de eigenaar is. Effectieve controle betekent het plegen van activiteiten die de regering en haar autoriteiten in een gebied moeten uitoefenen. We denken dan aan het uitgeven van concessies, het uitvoeren van orde- en veiligheidsmaatregelen en het bewaken van de territoriale integriteit van het betwist tegen andere legers van nabijgelegen landen.
De effectieve controle is decennialang, vanaf de zogenaamde bezetting in 1967 uitgeoefend door Guyanese autoriteiten. Het Surinaams leger heeft een grote mond en wil staken en geweldig behandeld worden, maar zowel in goede tijden als in slechte tijden was het Surinaams leger geen rol van betekenis. Ons leger heeft zijn kerntaak verwaarloosd vanaf zijn bestaan en daarom zou gezegd kunnen worden, dat het leger geen bestaansrecht heeft. Het heeft geen zin om zo een apparaat dat alleen geld kost, in stand te houden.
En dan het gedeelte van de NDP in DNA. Deze partij mag het een en ander over Tigri zeggen, maar dat is puur, omdat men iets erover moet zeggen. Het is puur voor de vorm. Maar, deze partij heeft ook geen recht om verwijten te maken naar andere politieke besturen. Geen enkele politieke partij die regeermacht heeft gehad in Suriname, heeft dat recht om andere partijen verwijten te maken. Allemaal hebben ze de Surinaamse zaak nagelaten te verdedigen, soms door onkunde, soms door een a-nationale inborst. De NDP staat onlosmakelijk verbonden met het militair verleden. Tijdens de militaire periode zijn burgers van eigen land kapot geschoten, maar de geweldenaren hebben geen daden kunnen stellen in het bezet gebied. Het leger was toen al overbodig en waardeloos.
Ook in de democratische NDP-periodes zijn er geen daden gesteld. Sterker nog, toen de NDP de laatste keer aan de macht was, heeft de president in december 2010 zelf verklaard dat Tigri van secundair belang is in de relatie met Guyana. Al de berichten en verslagen zijn online te ‘googlen’. De president en voorzitter van de NDP zei toen op een vrijdagavond, dat de relatie tussen beide landen niet wordt overschaduwd door het grensgeschil.
“Wij focussen ons op de samenwerking. De spanning is er helemaal uit”, aldus de president toen op een persconferentie op de Johan Adolf Pengel luchthaven, na terugkeer uit Brazilië. De president heeft een goede relatie opgebouwd met Bharat Jagdeo, staatshoofd van Guyana. De staatshoofden werken samen aan de regionale integratie. Bouterse zei al eerder dat gekeken wordt naar wat de landen bindt. Het grensdispuut is geërfd vanaf de koloniale tijd.
De plannen om een brug te bouwen over de Corantijnrivier krijgen steeds meer vorm, dat werd ook door de president uit de NDP-gelederen gezegd. Nu heeft men opeens kritiek erop, maar het is de NDP-president die ermee is begonnen in 2010. De minister van Openbare Werken zou hem toen ‘kaarten die Ballast Nedam intussen gemaakt heeft’ hebben gewezen. Er waren voorstellen besproken, die technici van beide landen zouden uitwerken, zei de president in 2010.
Dan lezen we in een avondblad in juli 2016, nog steeds tijdens de regering onder NDP, dat de kwestie van het Tigri-gebied geen prioriteit had tijdens de Caricom-top die de week ervoor in Guyana plaatsvond. Volgens president Bouterse was er voor aanvang van de Caricom-top al besproken dat deze kwestie niet aan de orde zou komen. Hij zei verder dat er sprake is van een dialoog tussen Suriname en Guyana als het om het Tigri-gebied gaat. Over deze kwestie zei Bouterse tot slot dat zolang er dialoog is tussen Suriname en Guyana, zaken niet complex gemaakt hoeven te worden. Was dat een sterke houding van de NDP-president?
Moeten onze DNA-leden van de NDP dan zo staan schreeuwen in DNA? U mag er zelf over oordelen.
