De regering heeft naar aanleiding van de koers die op hol is geslagen een aantal maatregelen aangekondigd in DNA. Wat daarbij opvalt is, dat de maatregelen verdacht veel lijken op die welke getroffen zijn in mei 2020 door de vorige regering. Ook de taal die gesproken wordt door de regering lijkt verdacht veel op de taal gesproken door de vorige regering in mei 2020. We doelen dan op de verwijtende taal richting de handel in valuta. We weten dat het dezelfde politici zijn die in DNA die taal van de vorige regering hebben afgekeurd. Sterker nog, men is naar de rechter gegaan om de maatregelen, en met name de aanpassing van de Wet Toezicht Geldtransactiekantoren (de Valutawet), aan te laten houden. Dat is door de rechter ook nog gehonoreerd. Nu komt men met hetzelfde verhaal.
Vandaag zullen we kijken naar de uitspraken die toen zijn gedaan. Maar eerst kijken we naar de maatregelen die zijn aangekondigd, kort. De vrije verkoop van vreemde valuta door deviezenbanken en wisselkantoren zal worden gereguleerd. Dat is een maatregel die door de vorige regering in mei als een wanhoopsdaad was getroffen, maar het was zwaar onder vuur genomen. Valuta werden door de vorige regering eigenlijk niet als handelswaar gezien, en dat waren de huidige politici die aan de macht zijn tegen. Die vonden en vinden dat het wel een handelswaar mocht zijn.
Nu zegt de huidige regering, dat alle verkooptransacties van vreemde valuta, vallen onder het toezicht van de Centrale Bank van Suriname (CBvS). Ook de Deviezen Commissie zal dit nader reguleren. De president legde uit wat nader reguleren inhoudt. Alleen mensen die een vreemde valutaverplichting hebben, hebben het recht om valuta te kopen. Dat betekent, dat de banken en de cambio’s alleen valuta mogen verkopen aan mensen die valuta nodig hebben voor betalingen. De banken en de cambio’s – de bezitters van valuta – worden zo beperkt en we menen ons te herinneren, dat de huidige oppositie in 2020 daar tegen was. Ook de banken waren daar tegen en waren zelfs in staking gegaan. Hoe zal nu hun houding zijn?
De valutaverplichting zal met documenten moeten worden gestaafd en het zal worden getoetst. Dat betekent dus dat mensen die hun SRD omzetten in waardevaste euro of dollar dat niet meer mogen doen. Ze moeten zitten met de SRD en toezien hoe het met de dag minder waard wordt. We menen te weten dat ook hiertegeb, over de vrijheid van de burger, bezwaar was. Prijzen moeten alleen in vreemde valuta in Suriname worden vrijgesteld en ook geïnd met toestemming van de Deviezen Commissie. Dat is weer een oude NDP-maatregel uit 2020, waartegen protest was.
Gevaarlijk is de maatregel van de regering om vrijstellingen te hanteren voor bepaalde bedrijven om in valuta bedragen te innen en voor sommige ondernemers niet. Dit kan voor veel corruptie en voortrekkerij zorgen. Oud is ook de maatregel, dat reizigers wel dollars mogen kopen. Het is onbekend hoeveel dollars men mag kopen, het was in het verleden een laag bedrag waarmee een vakantie van 30 maanden niet zou kunnen worden bekostigd in het buitenland. De regering zal “noodzakelijke verkooptransacties van vreemde valuta” toestaan. Het zal aan de regering c.q. de Deviezen Commissie waarschijnlijk liggen om te bepalen wat ‘noodzakelijk’ is. Ook hier kunnen de mensen die op de schoot van de regering zitten zich laten bevoordelen en zullen de mensen zonder contacten dat niet kunnen doen.
Nieuw lijkt de regeling dat exporteurs ‘niet-retentie gerelateerde valuta-opbrengsten’ alleen aan de deviezenbanken en/of wisselkantoren moeten verkopen die onder toezicht staan van de CBvS, maar eigenlijk ook niet, Deze regeling komt erop neer, dat onbevoegden geen valuta moeten inkopen. En op deze maatregel van de vorige regering in mei 2020 was veel kritiek, want men was er veel tegen, dat er controles zouden plaatsvinden op alle plaatsen waar deze vermoedelijke illegale opkopen plaatsvonden en dat de aangetroffen dollars ook in beslag zouden worden genomen. Wat zal deze regering doen als mensen toch valuta bedrijfsmatig inkopen? Het toezicht op de naleving zou zijn conform de Wet Economische Delicten. Dat is te algemeen, omdat in deze wet een aantal wetten wordt opgenoemd die zelf hun handhavende instituten hebben. De vorige regering zou een speciale unit oprichten die deze controles zou doen en daartegen was er ook enorm verzet.
Concluderend kan je dus zeggen dat de huidige regering nu zelf moet doen wat ze in mei 2020 in de strijd om de DNA-zetels hebben afgekeurd. Kennelijk was de drijfveer toen alleen om zetels te winnen en om te strijden en te bestrijden.
Maar, in het geheel is het ook goed om in herinnering te brengen dat in 2021 de wijziging van de Valutawet kamerbreed werd goedgekeurd, oppositie en coalitie stemden voor. Toen sprak de president weer over “een pakket aan maatregelen, dat ingezet wordt om de koers te gaan beheersen”. Dat zijn de woorden die hij enkele dagen terug in 2023 heeft herhaald. Het is dus allemaal na 2021 niet gelukt.
Na de aanname van de Valutawet in 2020 maakte de VHP (en de NPS) een rechtszaak aanhangig tegen deze wet. Volgens de NDP zou dat zijn gebeurd, omdat de VHP belang zou hebben bij een instabiele wisselkoers. De rechter gaf de VHP gelijk de formaliteiten rond de goedkeuring en afkondiging van de wet niet correct waren. Volgens de rechter mocht de Valutawet niet toegepast worden.
Ter afsluiting willen we herhalen wat in 2020 door de oppositie werd herhaald richting de toenmalige regering. Valutakoersen worden beheerst met goed, duurzaam, integraal en vertrouwenwekkend economisch beleid en een pakket van maatregelen, aldus de oppositie toen.
Aan een toezichtsorgaan zouden oneigenlijke bevoegdheden verleend worden dat zich op basis van willekeur zou mogen mengen in de persoonlijke levenssfeer van eisers. Het zou dan gaan om het betreden van plaatsen om illegale dollars in beslag te nemen. We zijn benieuwd wat de regering nu met overtreders en zwarte geldwisselaars zal doen.
Koersstabilisatie heeft alles te maken met vertrouwen hebben in de regering, zei de vorige oppositie. Dat zal dus nu ook zo zijn nemen we aan. Een DNA-lid van de grootste coalitiepartij had toen in 2020 beweerd, dat de VHP zal zorgen voor een betere Valutawet, waarbij een ieder van een lage koers kan genieten. Dat is dus niet gelukt tot nu toe. “Als je niet oppast, en de NDP weer aan de macht komt, zal de koers zeker boven de SRD 30 voor 1 US-dollar gaan”, stelde het DNA-lid in 2020. Nu zitten we dicht tegen de 40 aan.
We herhalen dit alles om de regering zodanig scherp te houden dat men met goede maatregelen komt. Door economen is al gezegd dat de maatregelen van de regering oude maatregelen zijn die eerder niet hebben gewerkt.
