Op 4 december 2022 bestond de United Nations Association (UNA) Suriname 26 jaar en op 10 december was het 74 jaar geleden dat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties was aangenomen. Gefeliciteerd Suriname, dubbel gefeliciteerd! En op 25 november was
Suriname 47 jaar juridisch onafhankelijk. Mensenrechten zijn een plicht van iedereen: regering, individu en maatschappelijk orgaan. De UVRM fungeert daarom als een morele en juridische leidraad voor een nationale grondwet en internationale verdragen. De UVRM benadrukt onder meer dat een ieder vrij en gelijk is in waardigheid en rechten;
recht heeft op vrijheid van mening en meningsuiting; recht op vrijheid van vreedzame vereniging en vergadering;
recht om op voet van gelijkheid te worden toegelaten tot de overheidsdiensten van zijn land; recht op onderwijs;
alsook recht op een levensstandaard die hoog genoeg is voor de gezondheid en het welzijn van zichzelf en zijn gezin, waaronder inbegrepen voeding, kleding, huisvesting, geneeskundige verzorging, de noodzakelijke sociale diensten, en voorziening in geval van werkloosheid, ziekte, invaliditeit, etcetera.
Sociale Rechtvaardigheid
Mensenrechten staan niet los van sociale rechtvaardigheid, aangezien schending van mensenrechten leidt tot sociale onrechtvaardigheid. Een samenleving is sociaal rechtvaardig wanneer elk mens ongeacht zijn identiteit, toegang heeft tot de basisbehoeften, zoals vrijheid, veiligheid, onderwijs, medische zorg en voedselzekerheid. Sociale rechtvaardigheid hangt dus niet alleen af van economische factoren en basisbehoeften. Maar ook van hoe mensen functioneren in de samenleving en gelijke ontplooiingskansen en mogelijkheden hebben. Het is dus ondoenlijk om sociale rechtvaardigheid in een samenleving te creëren als de kloof
tussen rijk en arm groeit. Onderzoek heeft aangetoond dat ‘democratische procedures, die een eerlijke inkomensverdeling garanderen en vrij van corrupte ambtenaren en particuliere actoren zijn, normen van betrouwbaarheid ontwikkelen en het sociale vertrouwen vergroten, wat uitermate van belang is voor het vreedzaam, constructief en productief functioneren in een samenleving.
Onafhankelijkheid
Behoorlijk bestuur verplicht de overheid rekening te houden met de belangen van belanghebbenden en burgers en hun mensenrechten en vrijheden, opdat sociale rechtvaardigheid kan worden gerealiseerd. Als we onze politieke geschiedenis in vogelvlucht beschouwen, springen de volgende zaken in het oog:
1) De onafhankelijkheid van Suriname vond plaats zonder vooraf een referendum te houden;
2) De verspilling van ontwikkelingsgelden is nog steeds niet onderzocht;
3) Twee militaire coups, binnenlandse oorlogen en politieke moorden hebben we moeten doorstaan;
4) Regeringsleiders negeren De Nationale Assemblee in plaats van verantwoording af te leggen;
5) DNA-leden stellen zich op als pleiters van politieke leiders in plaats van voor het volks- of algemeen belang op te komen;
6) Door nepotisme en belangenverstrengeling worden controle-instituten uitgehold, waardoor corruptie en financieel wanbeleid ongestraft kan plaatsvinden; en
7) Klassenjustitie, zogenaamde operatie doofpot, ondermijnt de rechtszekerheid.
Hieruit blijkt dat er geen rekening is gehouden met de belangen van de burgers en hun mensenrechten, wat geleid heeft tot sociale onrechtvaardigheid. In plaats van gelijke ontplooiingskansen en mogelijkheden te creëren en kritische burgers te vormen, die met hun creativiteit zelfredzaam kunnen worden, worden ze afhankelijk gehouden met voedselpakketten om tot lamme politieke volgelingen te worden gedegradeerd. In aansluiting op het merendeel van de voorgaande punten wordt ons land in toenemende mate geteisterd door onnodige armoede, werkloosheid, wisselkoersstijging, inflatie, een grote schuldenlast, woningnood, onbegaanbare wegen, wateroverlast, slechte gezondheidszorg, onderwijsproblemen, kinderprostitutie, verruwing van de criminaliteit, drugshandel, politieke instabiliteit en milieuverontreiniging.
Slechts een heel gering percentage van onze bevolking is economisch zelfstandig. Als mensenrecht op een duurzame levensstandaard die voorziet in de basis- en groeibehoeften moet aan de intrinsieke behoefte aan onafhankelijkheid van elke Surinamer worden tegemoetgekomen, zowel psychologisch als economisch, alsook vrij van corruptie.
Onderdrukking door godsdiensten en culturen
Een paar maanden geleden sprak ik met enkele dames uit verschillende branches over een heet hangijzer ‘seksueel molest,’ waaronder het fenomeen dat vrouwen vogelvrij lijken te zijn. Ze vonden allemaal dat vrouwen ‘het zelf zochten door hun schaarse kleding.’ Zoiets beweerde een voormalig DNA-lid een tijdje geleden ook tijdens een openbare vergadering.
Nadat ik ze had uitgelegd wat vrijheid, gendergelijkheid en waardigheid onder meer inhouden en dat niemand, ongeacht hoe je je kleed, het recht heeft tegen je vrije (eigen) wil in te gaan, zeiden ze dat ze het wel snapten maar dat ze dat niet zo aanvoelden. Triest toch?
Deze attitude brengt ons terug naar de tijd toen het zetten van lippenstift, het dragen van bloezen met een laag decolleté, minirokken en shorts echt als hoerig werden gezien. In die tijd mochten mannen alles en vrouwen niets. Zolang er goed voor de vrouw gezorgd werd, had ze geen recht tot klagen. Gek hè? En nog steeds blijken grote delen van onze samenleving zo achterlijk en bevooroordeeld te zijn. Zelfs een rationele discussie over dit onderwerp veroorzaakt vaak morele paniek, waarbij men zich gaat beroepen op allerlei irrationele en emotionele zaken.
Met betrekking tot de vrijheid, de keuze en de grenzen rond seks zijn er verschillende periodes zijn geweest van onderdrukking door godsdiensten en culturen tot aan de huidige seksuele vrijheid en emancipatie, die nog steeds gaande zijn.
Vrijheid, gendergelijkheid & waardigheid
Het nut van deze discussie over de onderhavige onderdrukking is om in te zien dat het gaat om een keuze tussen het zijn van een marionet van religie, of een slaaf van je omgeving, of je eigen psychologische baas. Elke keuze bepaalt je belevingsvrijheid, je zelfbeeld en je identiteit.
Met andere woorden, seksuele vrijheid en emancipatie kunnen je bevrijden van allerlei vormen van seksuele onderdrukking, die zowel geestelijk, cultureel als sociaal van aard zijn. In dit opzicht blijken seksuele vrijheid, psychologische vrijheid en sociaal politieke bevrijding onderling te zijn verbonden. Deze verbondenheid impliceert dat, ongeacht de status quo, seksuele intimiteit uitsluitend dient plaats te vinden binnen de rechtsregels en op basis van vrije wil en consent. Hierdoor wordt bijgedragen aan de afname van vrouwendiscriminatie en het machtsverschil tussen man, vrouw en andere seksuele geaardheden, alsook aan de bevordering van waarden zoals vrijheid, respect, gelijkheid, waardigheid en rechtvaardigheid, die in mensenrechten besloten liggen.
Kortom, seksuele vrijheid en emancipatie zouden de normen moeten zijn in plaats van onderdrukking, taboes en hebi’s.
Dr. Roy I Bhikharie, PhD (Vice-president UNA Suriname)
Peace, dignity and equality on a healthy planet
