We vinden het heel normaal dat wanneer we een wasmachine of andere apparatuur kopen, dat we er een gebruiksaanwijzing bij krijgen die je stapsgewijs uitlegt hoe te handelen. Dit is nodig zodat het apparaat goed kan functioneren.
Eigenlijk zou dat bij de mens ook moeten. We denken vaak dat als mensen rijk zijn of een hoge positie bekleden, dat goed gedrag automatisch in het fatsoen pakket zit. Fatsoen heeft echter niets met arm of rijk of hoge positie te maken. Dat krijg je wel of niet mee met de opvoeding.
In de Surinaamse politiek is steeds vaker te zien, dat de mensen die hoge posities bekleden een groot gebrek aan fatsoen hebben. Vooral als ze rijk zijn, denken ze dat ze dit waardevolle pakket niet hoeven te bezitten, dat ze daar boven staan en mogen maken en breken wat ze willen. Iemand kan door middel van geld, meestal verkregen door criminele activiteiten, uit de goot klimmen, maar dat hoeft niet te betekenen dat hij die gootmentaliteit automatisch kwijt is. Met een beetje goede wil en een gedegen gebruiksaanwijzing kan hij het zich wel eigen maken.
In geciviliseerde landen gebeurt precies het omgekeerde. Daar word je gedwongen om je het fatsoenprotocol eerst eigen te maken alvorens je wordt toegelaten tot een hoge functie. Bijvoorbeeld koningin Maxima had een lang leerproces voordat ze tot het koningshuis werd toegelaten. Voordat mensen tot de politieacademie in Nederland worden toegelaten, worden ze eerst goed gescreend. Vaak worden ook de naaste familie en vrienden gescreend.
Zo hoort het ook toe te gaan in ons parlement. Dat is jammer genoeg niet het geval. Dit is vaak te merken aan het gedrag van onze parlementariërs. Bij toelating tot het parlement wordt er, wat het fatsoen betreft, niet zo nauw gekeken of gescreend. Dat zagen we al bij het gedrag van Bouterse tijdens zijn bewind. Bedreigingen en beledigingen werden maar al te vaak geuit. Belfort was in het begin geliefd, omdat hij zich keurig gedroeg en zich inzette voor de gemeenschap. Gaandeweg liet hij echter zien dat het fatsoen er niet in zat. Hij bediende zich maar al te vaak van beledigingen en scheldpartijen op het ordinaire af. Brunswijk spant de kroon. Het is meelijwekkend en beschamend om het gedrag van deze man gade te slaan. Zo zijn er nog vele parlementariërs die een hoge functie bekleden maar het innerlijk fatsoen missen. De voorzitter van de DNA heeft zijn handen hier vol aan. Die moet vaak zijn hamer gebruiken om het fatsoensnivo tijdens de DNA-vergaderingen te bewaken. Recent nog werd Jones door de voorzitter een paar keer op zijn gedrag aangesproken. Hij bleef echter de hamer negeren en het wangedrag voortzetten. De man had gewoon niet door dat hij met zijn wangedrag een respectabel orgaan als de DNA beledigde. Zo hoort het niet te gaan.
Regeringsfunctionarissen moeten van zichzelf al fatsoen bezitten alvorens zo’n functie te aanvaarden. De DNA hoort een fatsoenlijk instituut te zijn.
Ook zijn er heel wat regels die men pas achteraf probeert te handhaven en vaak moet constateren dat het te laat is. Zoals parlementariërs die geen dubbele functies mogen bekleden of meerdere inkomstenbronnen mogen hebben. Ook tegen vriendjespolitiek wordt pas geprotesteerd als het kwaad al is geschied.
Dit onethisch gedrag kan worden vermeden als de mensen van te voren worden gescreend alvorens in zo’n belangrijke functie te stappen en aan hen die er al in zitten een verplichte fatsoen gebruiksaanwijzing op te leggen. De gekozen parlementariërs moeten de kans krijgen om zich hierin te scholen zodat ze wat het fatsoen betreft als een goed rolmodel kunnen functioneren.
Vloermensen die die de gootlucht nog niet kwijt zijn, mogen niet in belangrijke functies worden geplaatst.
Niet alleen diploma’s, kennis en deskundigheid moeten in het aanname pakket zitten, maar vooral integriteit en fatsoen.
De enige oplossing van dit probleem is om een gebruiksaanwijzing voor deze functies op te stellen en gegadigden te verplichten om zich hieraan te houden. Men kan dan aan de hand van de gebruiksaanwijzing zelf concluderen of ze aan de eisen voldoen. En wie die fatsoensbagage niet of niet voldoende in huis heeft, moet de functie niet accepteren of zichzelf de tijd geven om het zich eigen te maken.
De reden om de politiek in te gaan, moet niet meer zijn macht vergaren en snel rijk worden, maar landsbelang en een goed rolmodel te zijn voor het volk.
“Behavior is sometimes greater than knowledge, because in life there are many situations where knowledge fails, but behavior can handle everything.”
Josta Vaseur
