Wanneer heeft afromen van overliquiditeit zin? Wanneer is er sprake van overliquiditeit?
De stijging van de maatschappelijke geldhoeveelheid in het jaar 2021 is grotendeels te wijten aan uitgaven die onvoorzien waren en het gevolg waren van de corona crisis. Wereldwijd is de inflatie gestegen en zijn begrotingstekorten toegenomen met name pregnant in de Verenigde Staten van Amerika en in de Europese Unie. Het is dus geen vreemd verschijnsel welke zich alleen in Suriname voordoet. Bedoelde uitgaven zijn monetair gefinancierd welke heeft geleid tot inflatie en omdat wij onder andere een importland zijn heeft zulks geleid tot een stijging van de wisselkoers. Dus de overliquiditeit als gevolg van monetaire financiering is gaan zitten in de prijzen. Op het moment dat de overliquiditeit heeft doorgewerkt in de prijzen heeft het afromen van overliquiditeit geen zin. Prijzen dalen niet, bovendien is deflatie erger dan inflatie, inflatie wordt dan ook de smeerolie van de economie genoemd. Elke monteur weet dat te veel smeerolie ook niet goed is.
Wat doet men elders
Als het afromen van overliquiditeit geen zin heeft dan moet het beleid erop gericht zijn om monetaire financiering in te perken. In de ontwikkelde landen financiert men ook monetair, zoals Obama dat gedaan heeft na de financiële crisis als gevolg van het Lehman Brothers debacle, door goedkope kredieten te verstrekken aan bedrijven. De Amerikaanse auto-industrie werd gered. Bedenk wel deze kredieten gingen naar productiebedrijven. De kredieten werden spoedig afgelost en sindsdien kent Amerika een lage rente welke lang dicht bij de 0% is geweest. Het voorbeeld werd spoedig gevolgd door landen in de Europese Unie.
Flankerend beleid is er niet en zoals ik in het artikel “Waarom de koers niet te stabiliseren is met een Silver Bullet” heb aangegeven, zal het afromen van de overliquiditeit geen zier helpen.
Werkloos geld, geld dat niets doet wordt afgeroomd.
Wat de zaak nog erger maakt is dat de banken zitten met geld die ze niet kunnen uitzetten omdat de vraag naar krediet, zowel consumptief als investeringskrediet, klein is omdat er immers sinds 1975 geen sectoraal evenwichtig ontwikkelingsbeleid is. Er is geen koopkracht, er zijn geen investeringen, investeringen zijn de bloedsomloop van de economie. De particuliere sector is zwak ontwikkeld, vandaar dat met name minister Jan Pronk aandrong op versterking van de particuliere sector. Bij het raamverdrag was 690 Nederlandse guldens daarvoor overeengekomen. Dat geld heeft de particuliere sector nooit bereikt, om ethische redenen, immers de ondernemers lijken grotendeels op mij. De ideologie van gedeelde armoede heeft het land geregeerd sinds 1975. De overheidsbegroting is immers voor corruptie consumptie en patronage en niet voor productie. En de VHP heeft deze ideologie ondersteund.
Dus dit dood kapitaal zit in de kluizen van de banken niets te doen, het werkt niet op de geld en kapitaalmarkt dus heeft geen invloed op de koers en op de inflatie. De spaarrente is daarom dan ook nihil. Het is dus praktisch dood kapitaal en dit geld wordt dan afgeroomd door de centrale Bank van Suriname tegen een rentevergoeding van 70-80%. Don Quichot bestaat dus echt.
Zeer vermoedelijk betaalt de centrale bank de rente aan de banken met geld uit de kluis. Bovendien zullen aan het einde van de termijn waarvoor de gelden zijn afgeroomd, deze gelden weer terugkeren bij de banken. Het is dus dweilen met de kraan open.
Werd er afgeroomd tijdens het sap in de jaren 90 van de vorige eeuw
Noch door Coopers en Lybrands en ook niet door Warwick Research Institute werd afroming van overliquiditeit als instrument voor beteugeling van de inflatie gehanteerd. Het accent werd gelegd op het wegmaken van monetaire financiering, op hervormingen in de publieke sfeer, op stimulering van de productie, op sanering van het overheidsapparaat, op bezuinigingen, op doorlichting en privatisering van de parastatale sector, et cetera. Het afromen van overliquiditeit was dan ook zinloos omdat de prijzen reeds de overliquiditeit hadden geabsorbeerd. De stabilisatie die werd bereikt na het bereiken van de wisselkoersunificatie was te danken aan het afschaffen van subsidies op brood en op melk. Deze subsidies werden betaald middels monetaire financiering en ze maakten een substantieel deel uit van de begroting.
Slaaf van het IMF
Het heeft er veel van dat de mensen die namens Suriname met het IMF praten er op uit zijn om het IMF zoveel als mogelijk gunstig te stemmen door alles te slikken wat het IMF aanbeveelt. Ook de maatregelen van het IMF worden klakkeloos overgenomen.
Aan de ene kant speelt mee geringe ervaring in economisch management, geen kennis van de ontwikkelingsproblematiek van de derde wereld in het bijzonder van Suriname, geen ervaring met het uitvoeren van een SAP, het ontbreken van een degelijk ontwikkelingsplan, het ontbreken van een ontwikkelingsstrategie, het ontbreken van een ontwikkelingsideologie, geen kennis van industrie politiek, et cetera. Aan de andere kant voert het IMF een receptenboekmanagement uit waarin weinig ruimte is voor flexibiliteit. Jamaica is 30 jaar verbonden gebleven met het IMF. Ze zijn nog steeds niet uit het bos. Als we niet oppassen staat hetzelfde lot ons te wachten. Toen aan het einde van de Azië crisis in de jaren 1994-1995 Thailand Zuid Korea en Indonesie hun schuld aan IMF hadden afgelost, werd dit gevierd met een nationale feestdag. IMF is sindsdien niet welkom in Zuid Oost Azië.
Richard B Kalloe
