Dc Bado over overstromingen, lockdown en wonen bij de ‘fraga tiki’ in het binnenland: “Binnen 5 minuten ben je aan de overkant”

Dc August Bado

Dc August Bado van Tapanahony merkt op dat nu het regenseizoen is aangebroken het eerder regel dan uitzondering is dat woongebieden onder water lopen. Het gebied begint bij de Pamaka nabij Loka Loka tot aan de gehele grens met Frans-Guyana door naar Brazilië, midden Suriname tot achter het Brokopondo Stuwmeer. Overstromingen aan de Lawa is een jaarlijks terugkerende zaak, omdat in vergelijking met de Franse oever het Surinaams gedeelte lager ligt, laat de dc weten. “Vanuit de bergen, vanaf de zuidgrens met Brazilië, bereikt het water het Lawa-gebied. De bodem kan dit niet absorberen, waardoor er overstromingen plaatsvinden.” Voor de plaatselijke bevolking is dit terugkerend gebeuren geen verassing. De dc verduidelijkt dan ook dat de bewoners voor bouwstijlen hebben gekozen, die berekend zijn op de hoge waterstanden. Mensen bouwen op twee meter hoogte, waardoor je gewoon onder de woningen kan doorlopen. De mensen in dit gebied weten dat ze heel snel onder water lopen.

Planten

Ook met hun landbouw hebben de bewoners rekening gehouden. Het verbouwen van gewassen vindt plaats op hoger gelegen gebieden. “De randen van de heuvels worden gebruikt”, licht de dc toe. Er wordt gebruikgemaakt van de bergen langs de rivier. Het moet behoorlijk regenen om het water zo hoog te krijgen, en pas na aanhoudende regen kan het inderdaad zo zijn dat de aanplanten kunnen worden aangetast, verduidelijkt Bado.

Verhuizen geen optie

Verhuizen is voor de mensen geen optie. Sommige dorpen zijn letterlijk op een eiland gesticht. En wanneer te midden van zo een waterweg deze stijgt, dan lopen de dorpen automatisch onder water. De dc verwijst naar 2016 toen de dorpen onder water liepen en er met de bewoners is gecommuniceerd om de plekken te verlaten. Dit gaat echter niet zomaar, vanwege de emotionele band die de mensen hebben met hun dorp. “Hun voorouders hebben die plekken voor ze klaargemaakt om te wonen en te verblijven”, stelt Bado. Bovendien is daar hun ‘fraga tiki’ gevestigd. En verhuizen is niet iets eenvoudigs. De dc wijst erop dat dit niet zomaar bepaald kan worden en dat de kapitein op basis van de fraga tiki een verbintenis met de gemeenschap heeft. “En zelfs als men uit nood naar een ander gebied uitwijkt, dan zal men terugkeren naar de dorpen wanneer de waterstand weer normaal is”, vult Bado aan. Traditioneel is de band te hecht.

In eenheid aan beide zijden van de rivier

Een van de gemeenschappen, die langs beide zijden van de Marowijnerivier wonen, zijn de Aluku’s, de nazaten van verzetsstrijder Boni. Voor deze gemeenschappen is het moeilijk uit te leggen dat ze de rivier illegaal oversteken, vanwege de traditionele band met de rivier, omdat zij aan beide zijden van de rivier families hebben wonen. Vanuit de visie van de dorpsgemeenschap bestaat het begrip ‘illegaal oversteken’ niet. Echter merkt Bado ter verduidelijking op dat hij als districtscommissaris volledig achter de overheidsmaatregel staat dat er een lockdown is, inhoudende dat de grens niet mag worden overgestoken.

Toch blijft het een situatie, waarbij de families aan weerskanten van de rivier wonen. “Het is een gemeenschap die elkaar vrij frequent opzoekt. Binnen 5 minuten ben je aan de overkant. Mensen zijn over de gehele Marowijnerivier vanaf de monding tot aan de grens met Brazilië aan beide oevers met elkaar in contact en letten niet op elkaars nationaliteit.” Om het ‘eenheidsgevoel’, dat binnen bepaalde gemeenschappen leeft, uit te leggen geeft de dc een voorbeeld. “Al zou de granman van de Aluku in Frans-Guyana wonen, dat zou niet uitmaken, want het granmanschap is niet gebonden aan nationaliteit, maar gekeken wordt of de granman uit de stam van de Aluku komt via de matriarchale lijn. En dan is hij de granman.” Momenteel zitten de Aluku’s aan beide zijden van de rivier zonder granman.

Illegaal

De dc noemt de Braziliaanse goudzoekers. De term ‘illegaal’ zou je bij hun wel kunnen gebruiken, omdat zij zich in die gebieden begeven, terwijl ze niet tot de lokale gemeenschappen behoren, licht de dc toe. Bado merkt nogmaals op dat de maatregelen, genomen door de overheid om de oversteek van de rivier te verbieden, zijn volledige ondersteuning vinden. Voor hem als dc gaat het om 2 verschillende landen. “Elke beweging in het gebied zonder de nodige toestemming is illegaal.” De dc begrijpt echter de wijze hoe de plaatselijke bevolking tegen de zaak aankijkt vanuit hun traditionele gebruiken. In het belang van Suriname is er momenteel een lockdown, waarmee de gemeenschappen rekening moeten houden. Ook de politicus Marinus Bee zei onlangs dat de bewoners de rivier niet moeten oversteken. Hij pleit voor een financiële tegemoetkoming voor de personen, die leven van het transporteren van passagiers en vracht van en naar Frans-Guyana.

RB

error: Kopiëren mag niet!