In DBS-editie van 28 april is het een en ander aangestipt over projectmatig werken. Hier worden nog enkele opmerkingen gemaakt over de projectorganisatie. Praten over projecten gaat immers goed samen met denken over de projectorganisatie. Wel moeten wij voor ogen houden dat niet steeds wanneer over een project gesproken wordt ook de projectorganisatie vanzelfsprekend eraan te pas zal moeten komen. De huisvrouw die dagelijks de maaltijd bereidt heeft steeds met een project te maken dat ook procesmatig aangepakt moet worden. Het verwisselen van een autoband is ook weer een project waaraan procesmatig tewerk gaan is verbonden. Maar voor deze routinematige handelingen behoeft geen projectorganisatie te worden opgezet. In de ware betekenis gaat het bij een projectorganisatie om een samenhangend geheel van activiteiten met een duidelijk omschreven doelstelling, waarbij dikwijls meerdere personen uit uiteenlopende sectoren en/of disciplines ( vakgebieden) betrokken zijn. Deze organisatie heeft een duidelijk vastgestelde tijdsbegrenzing die in principe niet overschreden mag worden. Een interessante vraag is die naar de positie van de projectorganisatie. Mag zij voor de duur van haar bestaan autonoom opereren of staat zij op een of andere wijze onder externe beïnvloeding? Ligt de procesontwikkeling en vervolgens de procesbesturing geheel en al bij de projectorganisatie zelf? Of moet de projectgroep zich beperken tot het voorbereiden (ontwerpen) van dat wat uitgevoerd zal moeten worden? Is er hier dan nog sprake van een projectorganisatie? Auteurs verschillen hierover van mening. In elk geval is het onjuist van projectorganisatie te spreken wanneer haar verrichtingen betrekking (zullen) hebben op repeterende, gestandaardiseerde activiteiten. Verder is er ook geen sprake van projectorganisatie wanneer de uit te voeren taken zodanig strak omlijnd zijn dat (tussentijdse) evaluatie en bijsturing voor haar onmogelijk is. De groep deskundigen die zich bezig moet houden met bijstandverlening en begeleiding van een nogal gecompliceerde operatie voldoet niet aan de kenmerken van de projectorganisatie en is in werkelijkheid niet meer dan een stuurgroep of een aanduiding die min of meer daarop neerkomt. In een eerdere bijdrage is reeds erop gewezen dat het beleidsonderwerp ‘Naschoolse Opvang en Begeleiding’ stellig niet als project kan worden aangemerkt aangezien het, als zaken op deskundige wijze worden aangepakt, zal gaan om periodiek terugkerende, gestandaardiseerde activiteiten. Onlangs heeft de regeringsleider deze aangelegenheid wederom als project aangehaald, wat onjuist is. De voorbereidende en begeleidende activiteiten rond een Carifesta evenement staan in geen relatie tot projectmatig werken en projectorganisatie, doch betreffen veeleer de sturing en begeleiding van vooraf bekende activiteiten van uiteenlopende aard gedurende een vooraf bekende periode. Het gaat daarbij overwegend om operationele activiteiten waarvoor gespecialiseerde kennis niet vereist is, waar wel sturing van concrete zaken het hoofdaccent is. Vooral waar het aangelegenheden betreft die, wat complexiteit en problematiek betreft om expertise vragen, moet de projectorganisatie bemenst worden door professionals, hoezeer ook dit op grond van de keuzen die gedaan worden, vaak veel te wensen overlaat. Het lange mes in de hand maakt iemand niet vanzelfsprekend tot de vakkundige kok. De titel voor de naam veronderstelt hooguit iets, maar garandeert verder niets. Intelligentie wordt niemand in de collegezalen via de oren ingeschonken. Wij hebben gedurende de achterliggende decennia zelf van nabij meegemaakt wat voor knoeiwerk het groepswerk van ‘’professionals ‘’ons zo vaak heeft opgeleverd. Vooral waar projecten betrekking hebben op aangelegenheden van gecompliceerde aard die vanuit diverse invalshoeken benaderd moeten worden is een mulitidisciplinaire groepssamenstelling volstrekt noodzakelijk. Mulitidisciplinariteit houdt niets anders in dan het betrekken van meerdere vak- of kennisgebieden bij de bestudering van de problematiek in kwestie. Bepalend hiervoor is de breedte van het werkterrein waarover het project zich uitstrekt, de hoeveelheid onderwerpen en zaken die in beschouwing genomen moeten worden, maar vooral ook de mate van verwantschap of vervlochtenheid daartussen. Multidisciplinair werken moet in deze gevallen dan plaats maken voor de interdisciplinaire werkwijze, wat inhoudt dat de verschillende vakgebieden als bv economie, rechtswetenschap en sociologie in het kader van het project tot een geheel samensmelten. Er zijn evenwel ook projecten denkbaar die om monodisciplinair werken door de projectgroep vragen. Zo kan het gebeuren dat de econoom zijn deel in het geheel toegewezen krijgt, terwijl de socioloog de problematiek van het project vanuit de sociologische invalshoek bestudeert en daarover zijn adviesrapport uitbrengt. Niet altijd is de projectorganisatie uniek van aard. Het komt immers vaak voor dat binnen een bestaande organisatie besloten wordt een interne projectgroep samen te stellen, indien de nodige deskundigheid binnenshuis aanwezig is. Voor de methode van de (autonome) projectorganisatie zal gekozen worden wanneer de betrokkenheid van meerdere vak- of kennisgebieden vereist is en daarboven ook nog ervaringsdeskundigheid volstrekt noodzakelijk is, terwijl de professionals in kwestie mede op grond van hun kennisnetwerken veel beter in staat zijn daadwerkelijk professioneel werk op hoog niveau te verrichten. Het ligt voor de hand dat vooral in de publieke sector personen met onderzoekservaring bij projectwerkzaamheden van hoger gehalte betrokken zullen moeten worden. Dat studenten en afgestudeerden op hbo- en universitair niveau veel baat hebben bij deelname aan projectmatige werkzaamheden behoeft geen toelichting. In hoeverre deze personen daartoe ook in de gelegenheid gesteld worden op weg naar hun professionele vorming is schrijver dezes niet bekend. Voor de ontwikkeling van hoger kader is deelname van jongeren aan het groepswerk door ware professionals een belangrijk aandachtspunt.
Stanley Westerborg
Organisatieanalist
