De ‘B-min’ rating van kredietwaardigheidsbeoordelaar Fitch Ratings is volgens fiscaaljurist Robby Makka de laagst acceptabele beoordeling die Suriname kan krijgen. Als dit verder afglijdt, is een faillissement onafwendbaar. Fitch Ratings wijst volgens Makka in zijn jongste kredietbeoordeling over Suriname op het kwetsbaar financieel systeem van het land. Om deze kredietbeoordelingen te verbeteren, zal het land volgens hem daarom deze kwetsbaarheid moeten elimineren. Makka voert aan dat hij de rating van Fitch had zien aankomen. “De economie is zo plat als een dubbeltje. Het wensdenken viert hoogtij, maar de uitvoering is een smaakloze soep met bedorven balletjes. Er is geen goed plan, geen leiderschap voor de planloze economie en zeker geen stijl. Deze sfeer is op de economische burelen van banken en financiële instellingen veelal bedremmeld. Suriname zit in een economische dip die zijn weerslag heeft op het sociale vlak. Er is geen grip op de dip, er zijn minder inkomsten door lage grondstoffenprijzen en de economie heeft weinig schokkenbrekers die de effecten kunnen opvangen. De opgebouwde monetaire reserves zijn geslonken en dat heeft een effect op de kracht van de munt. Er zijn ontslagen gevallen en door devaluaties maar meer nog de prijsstijgingen die daardoor werden veroorzaakt, zijn de lonen ongeveer de helft waard als voorheen”, aldus Makka. Met de recentste beoordeling van de financiële waakhond Fitch, staat Suriname volgens de fiscaaljurist er officieel nu erger voor dan in 1999. Toen was het land nog bezig zich te herstellen van de economische malaise van de jaren tachtig en negentig.
Geen geld meer lenen, drukken en afblijven van reserves CBvS
Om de kwetsbaarheid te elimineren, zal als eerste een beleid van sterke economie zonder vage financieringsbronnen moeten worden gevoerd. “De administratie van de staatsschuld is gammel en de Surinaamse economie is nu naakt. We moeten geen geld meer lenen, drukken en de reserves van de Centrale Bank zeker niet verkwanselen. De regering ging enige tijd prat op deze reserves, hetgeen een impact had op de koersen en de prijs. We moeten de monetaire autoriteiten en de politiek onder druk zetten om alles op alles te zetten dat de Surinaamse dollar niet verder gaat devalueren. ‘Houdt de koers stabiel’ moet het motto zijn”, zegt Makka. Daarnaast moet de productiesector worden gestimuleerd, zodat het Bruto Binnenlands Product (BBP) niet naar beneden gaat en moet de Centrale Bank van Suriname ‘robuust’ worden. “Suriname zal verder alle bezuinigingen moeten berekenen en niet a la dol loonsverhogingen in de publieke sector doorvoeren. Dat is nu eenmaal na het verbrassen van geld, de politieke realiteit”, aldus Makka.
Voorspelling 2017 grimmiger met extra loonlast onderwijsgevenden en ambtenaren
De economie kende volgens Makka een inkrimping van 2% in 2015 en voor 2016 wordt dat geschat op 9%. “Zo een krimp in de Surinaamse economie zou nooit genoteerd mogen worden. De middenklasse, onderwijzers, politieambtenaren en de mensen in de gezondheidssector zijn intussen wederom compleet verarmd. We moeten ons richten op de begroting van 2018”, stelt hij. Volgens Makka zien de voorspellingen van 2017 er ook niet goed uit. “Een tekort van SRD 2 miljard en lopende leningen van SRD 3 miljard. Dan komt er nog een enorme loonlast erboven op door loonsverhogingen in de onderwijssector van gemiddeld 25% (een kwart van het ambtenarenapparaat ) en de rest van de ambtenaren die de zaak niet met lede ogen zullen toezien.” Ook Makka roept wederom op tot een nationale eensgezinde samenwerking en crisisinspanning van de overheid, bedrijfsleven, vakbeweging, kerken en maatschappelijke groepen.
Economische diplomatie niet van de grond gekomen
“In de eerste plaats is het niet gelukt om nieuwe investeerders aan te trekken in de duurzame sectoren, ondanks Suriname ambassades heeft in grote industriële landen als de VS, India, Indonesië, Zuid-Afrika en Nederland. De duurzame sectoren zijn landbouw, veeteelt, visserij, toerisme, ICT en energie. Alhoewel er een productiepotentie is op lokaal niveau en er hulpbronnen zijn om buitenlandse investeerders aan te trekken, is het allemaal achterwege gebleven”, stelt Makka. Volgens hem hebben de buitenlandse missies een symbolische betekenis en is er geen economische turnover. De economische diplomatie is volgens hem niet van de grond gekomen, omdat de instelling van de ambassadeur en de ambassades niet als zodanig is. “Suriname trekt geen buitenlandse investeerders aan, stimuleert ook geen investeringen nationaal en is ondernemerschap-onvriendelijk gebleven”, aldus Makka. Hij kijkt uit naar de resultaten van de nieuwe ministers van Buitenlandse Zaken en Handel, Industrie en Toerisme.
Buitenlanders plunderen visgronden leeg; overheid doet weinig voor toerismesector
“De sectoren landbouw en veeteelt zijn niet gestimuleerd en zijn er geen plannen voor de export in geografisch georganiseerde werkeenheden. In de visserij heeft Suriname niets in de melk te brokkelen, omdat de meeste vergunningen in handen liggen van buitenlanders die onze visgronden leegplunderen. Het woord ‘aquacultuur’ wordt niet eens meer in de mond genomen. Bij toerisme, waarvoor er een enorme maar niet oneindige potentie bestaat, is er niets gedaan vanuit de overheid, ook niet in termen van ordenende wetgeving”, stelt Makka. De kleine administratieve wijzigingen bij het oprichten van naamloze vennootschappen zullen volgens hem ook geen soelaas bieden als bijvoorbeeld de fiscus als een monster wordt gezien voor beginnende investeerders.
FR
