De president mag zijn ministersploeg knuffelen, besnuffelen en ‘reshuffelen’ (Surinamers gebruiken liever dit woord dan het saaie herschikken). Hij mag dat doen zo vaak als hij wil. Ministers worden niet gekozen door het volk, maar benoemd door de president. Deze macht is aan de president door het volk gegeven. Er zijn verschillende redenen voor kleine of grote reshuffels. Deze president heeft al betrekkelijk veel gereshuffeld, zonder positief resultaat. De reshuffels hebben de dingen veel erger gemaakt dan ze al waren. Reshuffelen is geldverspilling als het gebeurt om een persoon of een kleine groep te dienen.
Een reshuffel valt te begrijpen als een minister aftreedt, met pensioen gaat of overlijdt. Het kan ook nodig zijn om nieuwe ministeries te scheppen of bestaande af te schaffen of te reorganiseren in verband met nieuwe prioriteiten of efficiëntie. Ook het verwijderen van onbekwame ministers, omdat ze zwak zijn en zielig presteren, maakt een reshuffle begrijpelijk. En uiteraard moeten liegende, bedriegende of stelende ministers onmiddellijk worden vervangen. Niemand zal hiertegen bezwaar hebben.
Bazige volksleiders zijn dol op reshuffels die lukraak ogen. Het blijft gissen naar de oorzaak. Heeft het te maken met een dalende populariteit? moet een goede en eerlijke minister in de politieke berm worden geduwd omdat die niet wil meewerken aan machtsmisbruik? Gaat het om rivaliteit tussen personen? Is het een afleidings- of ‘a no mi’-manoeuvre om de aandacht af te leiden van een werkelijk probleem, om tijd te winnen of de schuld voor het eigen falen in de schoenen van anderen te schuiven? Moeten nog meer neven, nichten, vrienden, sponsors of overlopers worden beloond? Of moet gewoon de greep op de overheid worden verstevigd? Wanneer burgers niet helder te horen krijgen waarom er gereshuffeld wordt, dan is vaak sprake van duistere motieven. In dit geval worden de nieuwe ministers vaak getrokken uit de kleine kring rond de baas.
In Amerika hebben ze zich beter gewapend tegen reshuffels. Elke nieuwe of te verplaatsen minister moet worden goedgekeurd door het parlement. Bovendien wordt een groot deel van het parlement elke twee jaar opnieuw gekozen. Dit voorkomt eventueel machtsmisbruik. De volksvertegenwoordigers moeten zich eigenlijk constant bewijzen om niet door de kiezers gewipt te worden.
De recente reshuffle is zeker niet de laatste. Het is ook niet de oplossing voor de crisis. Er is immers geen geld en ook geen vertrouwen in de hand die de kaarten schudt. Een betere oplossing voor de crisis is dit. Laat alle fel – politiek – gekleurde ministers op… (vul maar zelf in! twee of drie lettergrepen! vijf mag ook!). Benoem – niet de president, maar relevante groeperingen – een team van technocraten die niet alleen specifieke deskundigheid hebben maar ook met het publiek en de markt weten om te gaan. Laat het land leiden en niet langer lijden door deze deskundigen die gefocust zijn op efficiëntie en zakelijkheid gebaseerd op wetenschap en kennis. Dan krijgt het land rustige ministeries waar alles goed verloopt en rust heerst. Het verplaatsen van ministers die gekozen worden op grond van hun specifieke deskundigheid heeft later dan ook weinig zin. Geef het volk fatsoenlijke ministers zonder luxe en geen luxeministers zonder fatsoen. En de president? die mag blijven zitten; eer en decoreer hem, geef hem een salarisverhoging, laat hem wonen in het paleis met paleiswachten en personeel, laat hem alle lintjes knippen en toosten uitbrengen, laat hem vooral met rust, en dit allemaal op voorwaarde dat hij zich tot 2020 helemaal niet meer zal bemoeien met het sociaaleconomisch beleid. Bijkomstig voordeel is dat enkele verschrompelde adviseurtjes die zich vastklampen aan de bestaande voordeeltjes, overbodig worden, zodat groei mogelijk wordt. Overigens, de oppositie moet niet schreeuwen dat de president weg moet. Want toen zij de macht hadden hebben ze verzuimd – laf! – om een wet te maken die het een verdachte of veroordeelde wegens misdrijf verbiedt om president te worden. Echter, met de wijsheid van nu zou dit niet hebben geholpen, want we weten hoe een kliekje snel bereid is om de wet voor één persoon te wijzigen.
Ofschoon de president op voorwaarde dus rustig mag blijven zitten tot 2020, is er nog altijd dat ‘decemberding’ dat hem hardnekkig blijft achtervolgen. Een ding is zeker: er zal weer een konijn uit de hoge hoed worden getoverd. Daar zijn geen negen dagen voor nodig. De vos mag dan wel zijn haren hebben verloren, maar niet zijn streken. Karakter is onveranderlijk.
Tot slot, even terzijde. Suriname heeft onverwacht in een jaar tijd een sprongetje voorwaarts gemaakt op de corruptielijst van Transparency International. Corruptie is niet aangepakt, er is wel veel over gepraat. Het lijkt te gaan om een passieve stijging, omdat andere landen het slechter hebben gedaan. Kortom, een succesje door geluk en toeval. Er is nog geen eer aan te behalen. De spirit om corruptie bij de overheid te bestrijden mag hierdoor niet verslappen. De muilkorf moet nog steeds worden gezet op de snuit van de geldwolf die de corrupte centjes binnensleept en wiens aanblik leidt tot kots.
D. Balraadjsing (uit Nederland)
