Honderdste jaar Suralco

Er is geen gejubel in het honderdste jaar van de Suriname Aluminium Company (Suralco 1916-2016). Het jubileum wordt overschaduwd door de crises die Suriname teisteren. ‘De Suralco wordt er met de haren bijgesleept’, zegt de industrieel Harrypersad Boedjawan. ‘Ik ben vanaf 1964 tot de dag van vandaag nauw betrokken bij de groei en bloei en nu helaas bij de afbouw van deze industrie, die Suriname heeft opgebouwd. Ik kan het niet bevatten dat het bedrijf met ongenuanceerde uitspraken en allerlei beschuldigingen in een kwaad daglicht wordt geplaatst.’ Boedjawan geeft aan dat hij reden tot praten heeft, want hij ‘weet beter en negatief ingestelde personen kunnen liever minder luid praten en bij zichzelf te rade gaan waarom Suriname er zo bekaaid vanaf komt of beter gezegd, weinig heeft overgehouden aan de mijnbouw, de bauxiet- en aluminiumindustrie’. Aan Boedjawan werd gevraagd: kunt u die stelling onderbouwen?
Al 52 jaar betrokken bij Suralco
‘Ik ben in 1964 als LTS’er werkbouwkundige via Baas Moes, een bekende contractor uit die tijd, voor 23 cent per uur begonnen met werken bij de Suralco. In voelde mij meteen thuis. Na 3 maanden werd ik van Baas Moes afgetroggeld en in vaste dienst genomen als leerling- constructiewerker en maakte ik carrière. In 1977 zwaaide ik als hoofdconstructiewerker af. Vanaf 1978 tot heden ben ik de langst dienende contractor bij de Suralco. Op het moment draag ik zorg voor het onderhoud van de stilgelegde plant van de Suralco. Door werklust, de drang om te ondernemen, kennis en doorzettingsvermogen ben ik van lasser tot industrieel opgeklommen. Ik heb letterlijk meegewerkt aan de bouw van de Afobakadam en de constructie van de Paranam- plant. Ik ben opgegroeid bij de Suralco. Ik was erbij en ik sta er nog.’
Cobo Holdingmaatschappij
De industrieel geeft anno 2016 leiding aan de Holdingmaatschappij Cobo. Daarin zijn ondergebracht de NV Cobo Construction aan de Afobakaweg, waar het allemaal mee begon, NV Cobo Zuurstof en Gas voor medisch en industrieel gebruik. Ook is er de NV Cobo Staalindustrie, die schroot omzet tot producten van staal voor bouw- en constructiedoeleinden. Eerder exporteerde het bedrijf van Boedjawan ook scratch. NV Cobo Plastic produceert onder andere PVC- buizen en aansluitonderdelen voor elektrische verbindings- en aansluitingsmaterialen. De Suralco heeft model gestaan voor Boedjawan.
Geen rekening gehouden met de toekomst
Dat Suriname weinig tastbaars heeft overgehouden uit de bauxietindustrie, komt volgens Boedjawan door kortzichtigheid. ‘De toekomst werd niet voorzien. Suriname heeft haar deel van 100 jaar Suralco gehad, maar heeft het niet geïnvesteerd, maar op-geconsumeerd en is met de gebakken peren blijven zitten.’ Boedjawan zegt dat hij bewust voor productie heeft gekozen, hoewel de handel, goedkoop importeren en met enorme winst verkopen, gemakkelijk is. Dat buitenlanders de handel in Suriname compleet hebben overgenomen, bewijst dat Suriname niet eens in het handelsgebeuren stand kan houden. De succesvolle Surinaamse productiebedrijven zijn op de vingers van één hand te tellen.
Iedereen weet waar de schoen wringt
Ondernemer Boedjawan haalde een lijst van meer dan vijftig productiebedrijven tevoorschijn, die vanaf hij bij de Suralco in dienst trad, zijn opgedoekt. Om er enkele te noemen: ‘Marienburg, Bruynzeel, Para Industries, Polva Buizenfabriek, Surland, Wageningen, Billiton, Suralco, West Suriname, Sohansingh Steenslag, Gwamba Vleeswaren, Patamacca, Britisch Tobacco Company, Van Kessel Bouwbedrijf, Dozen en Kartonfabriek, Handschoenfabriek Saramacca, meerde bananen- en rijstmeelfabrieken, Alliance, Surufa en Lie Ken Jie Olie. ‘Ik kan er nog 100 en meer bedrijven opnoemen die over de kop zijn gegaan. Zie daar het onvermogen van Suriname om de industrie in stand te houden.’ Boedjawan betreurt het dat Suriname zwak is in het onderhouden en in stand houden van zaken, het is een nationaal tekortkomen dat meerdere oorzaken heeft. ‘Iedereen weet diep in het hart waar de schoen wringt, maar het wordt van kwaad tot erger. Het is gemakkelijk om de Suralco achteraf in een kwaad daglicht te stellen. Niet vergeten moet worden dat de staat, organisaties, duizenden werknemers en de samenleving zijn opgeklommen door de activiteiten van de Suralco, het bedrijf, dat het bauxiet, de kurk waarop de economie van Suriname dreef, verzilverde.’

De werknemers zijn het slachtoffer
Boedjawan kan zich inleven in de situatie, waarin contractors en werknemers door de sluiting van Suralco zijn komen te verkeren. De tegenspoed is hard aangekomen. De contractors worden als boosdoener aangemerkt, maar dat zijn ze niet. De werknemers strijken aan loon, secundaire voorzieningen, medische- en andere vormen van uitkering, 65% op van het contract. De contractor is goed voor de overige 35 % van het Suralco-contract. Uit dat bedrag moet hij vaste lasten van het bedrijf bekostigen, de inventaris, het materieel en materiaal op peil houden en investeren. Aan de andere kant gaan de loontrekkers 65% van inkomen consumeren. Er zijn slechts enkelingen die hun inkomsten verstandig hebben besteed. De contractors zijn ook getroffen. Het afvloeien van werknemers geeft geen prettig gevoel. Boedjawan: ‘Hoewel de Suralco mij vanwege mijn diensten en ervaring heeft behouden om het onderhoud van het Paranam-complex te verzorgen, heb ik ook werknemers moeten afvloeien. Dat kost geld, want je kan de werknemers niet met lege handen laten gaan. Waar ik kon, heb ik ze opgevangen in andere berdrijfsonderdelen van mijn holdingmaatschappij.’