Daags terug hebben we via dit medium gesteld dat er geen sprake is van een constitutionele crisis in Suriname. De voortzetting van het 8 decemberstrafproces is juist een teken dat in de rechterlijke macht er autoriteiten zijn die hun werk naar eer en geweten willen uitvoeren en dus begrijpen wat het gewicht is van hun handelen en nalaten. Men was terughoudend, maar men is nu teruggekomen. Het is in Suriname mogelijk om een zittende president te vervolgen. Dat betekent echt niet dat er sprake is van een constitutionele crisis. Het is overigens heel gevaarlijk om te stellen dat er sprake is van een constitutionele crisis. Een crisis vraagt crisismaatregelen. Crisismaatregelen verschillen van normale maatregelen, de crisis rechtvaardigt dat. Welke crisismaatregelen kunnen door de president worden afgekondigd? Ter handhaving van de uit- of inwendige veiligheid, in geval van oorlog of oorlogsgevaar of in geval van ernstige bedreiging of verstoring van de inwendige orde of rust, welke kan leiden tot wezenlijke aantasting van de belangen van de Staat, kan door de President, na voorafgaande toestemming van De Nationale Assemblée, in elk gedeelte van Suriname de noodtoestand worden uitgeroepen, bepaalt de grondwet. De President verklaart de noodtoestand niet als beëindigd, tenzij na voorafgaande toestemming van De Nationale Assemblée. Deze toestemming is niet vereist, wanneer het overleg met De Nationale Assemblée door overmacht niet mogelijk is gebleken. Is er een noodtoestand op handen? In een noodtoestand zijn eerder grondwettelijke organen buiten werking gesteld. Er zijn voor de president geen mogelijkheden als zodanig om in te grijpen in de rechterlijke macht. Het is de president zelf geweest die eerder gevraagd heeft om een onderzoek. Toen de amnestie kwam, was hij onverschillig. ‘Het was niet hij’ maar zijn partijgenoten. Nu is er een probleem wanneer het proces doorgaat en het bezwaar ligt bij de president. Wat de crisis precies is, wordt niet beschreven. Waarom de crisis ‘constitutioneel’ is, wordt niet beschreven. De Juspol-minister stelt ons zwaar teleur als ze na heropening van de rechtszaak, haar bezorgdheid uit naar de president toe. Ook zij is tot nu toe niet in staat geweest om uit te leggen waarom zij bezorgd is. Een crisis is constitutioneel wanneer er een probleem zich voordoet, waarvoor er in de grondwet geen oplossingen zijn bedacht. Het kan dan betreffen conflicten tussen twee of meer in de grondwet genoemde organen, die ontstaan omdat deze organen gewoon hun verantwoordelijkheid uitvoeren. En het moet gaan om een zodanig conflict dat een autoriteit haar grondwettelijke taak niet kan uitvoeren, omdat een tweede grondwettelijk orgaan dat verhindert. Daarvan is er in casu geen sprake. Kennelijk gaat men ervan uit dat de rechters hadden moeten begrijpen dat ze de zaak niet moesten voortzetten. Nu worden er gevaarlijke moves gemaakt door de president. Het voert ons terug in de periode van de jaren ’80. Er worden subtiel boodschappen gegeven aan verschillende actoren. Deze vergaderingen moeten niet als rechtvaardiging worden genomen om straks ongrondwettelijke acties te ondernemen. De president zou aan een politieke partij hebben verklaard dat de veiligheid in Suriname in gevaar is. Dat kan opgevat worden als een bedreiging. De vraag rijst wie precies dreigt met gevaar en wie schade zal berokkenen aan Suriname en Surinamers. Toen de rechterlijke macht zou starten met het 8 decemberstrafproces, was er ook sprake van gevaar voor de samenleving (lees: onschuldige burgers). Toen men de amnestiewet wijzigde in 2012 was dat ook om te voorkomen dat de veiligheid van de Surinamer niet in gevaar kwam. Dat alles impliceert dat er een dreiging is dat bepaalde mensen met schadelijke plannen rondlopen. In onze geschiedenis kennen we behalve liquidaties ook schade aan eigendommen van burgers. Een andere partij begrijpt uit de gesprekken met de president/hoofdverdachte dat de rechterlijke macht onder druk wordt gezet. Er zou zelfs zijn gezegd door een zogenaamde ‘loose canon’ dat rechters moeten worden opgedonderd, dus ontslagen. Een partij beweert dat de NDP naar mogelijkheden zou zoeken om rechters te ontslaan, voor zover dat grondwettelijk mogelijk is. Dat laatste wordt betwijfeld, maar de rechters en de officieren moeten nu wel extra bewaking krijgen. Al is het zo dat de Juspol-minister als aanstichter wordt aangemerkt van een beweging die beweert dat er een grondwettelijke crisis aan de orde is. In elk geval bepaalt de grondwet dat de leden van de rechterlijke macht met rechtspraak belast (en de P.G. ) door de regering worden ontslagen, maar alleen op eigen verzoek en bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Zij kunnen op voordracht van het Hof van Justitie door de regering worden ontslagen in een aantal gevallen: wanneer zij onder curatele zijn gesteld, bij gebleken aanhoudende zielsgebreken, wanneer zij wegens misdrijf zijn veroordeeld tot een onherroepelijke vrijheidsstraf, wanneer zij in staat van faillissement zijn verklaard, wanneer zij surseance van betaling hebben verkregen of wegens schulden zijn gegijzeld of wegens ernstig wangedrag of onzedelijkheid of bij gebleken voortdurende achteloosheid in de waarneming van hun ambt. Welk effect deze druk op de verdere voortgang van het 8 decemberstrafproces zal hebben, zal de tijd leren.
