Decennia terug geloofde men dat kinderen van ambachtslieden niet verder konden komen dan de basisschool. De ouderen onder ons kunnen zich zeker wel het fenomeen van knappe en domme rijen nog herinneren. Een onverbiddelijk vonnis was het wanneer op een bepaald moment de zoon van een rijke zakenman, slim of niet, doorgaat naar één van onze beste muloscholen om verder te studeren. Gelukkig zijn die tijden in het verleden achtergebleven.
Onderzoekers menen dat het onderwijs een belangrijke uitweg voor kinderen uit kansarme milieus kan zijn. Het onderwijs is niet langer een reproductiemachine. Wij nemen aan dat kinderen uit arme buurten met een goede opleiding dezelfde posities en levensstijl kunnen bereiken als kinderen uit rijke gezinnen. Maar dat is niet altijd zo. Bepaalde subtiele drempels belemmeren het ene kind meer dan het andere.
In deze moeilijke tijden van crises en toenemende werkloosheid kunnen werkgevers kiezen uit een brede vijver met afgestudeerden van diverse opleidingen. Een student vertelde mij eens dat men van haar verwachtte dat ze met een technische HBO opleiding op zak koffie moest schenken. Haar diploma werd als bewijs van een capabele werknemer beschouwd. Zo een job zou volgens haar beter bij iemand met een horecaopleiding passen.
Tegenwoordig zijn mensen aan de onderkant van de opleidingspiramide steeds minder geneigd lid van de vakbond te worden. Organisaties die traditioneel voor onder andere betere lonen wisten te vechten.
Maar krijgt ieder kind werkelijk de kans door te stromen naar een hbo of universitaire opleiding? Is het haalbaar voor elk kind die het kan en wil? Het antwoord is dat voor steeds meer kinderen van laagopgeleide ouders de financiën een belemmering vormen. Laagopgeleide ouders kunnen vaak minder bijdragen aan schoolkosten en het levensonderhoud van hun kinderen. Ouders denken tegenwoordig ook niet zo gauw voor het nemen van een schuld, want in een ‘worst case scenario’ kan deze schuld niet afbetaald worden.
Jammer genoeg bepaalt de afkomst van een kind nog steeds zijn schoolcarrière. Kinderen uit kansrijke gezinnen maken meer kans op een goede baan en beter inkomen. Ze plukken ook andere vruchten van het milieu vanwaar ze komen. Hoogopgeleide mensen leven gezonder, hebben minder last van overgewicht en worden ouder dan laagopgeleide mensen. Daarnaast zijn ze zich bewuster van gebeurtenissen in de samenleving en ook beter vertegenwoordigd in de politiek. Hoogopgeleiden stemmen bewuster en zijn vaker lid van een politieke partij.
Laagopgeleiden zijn een steeds kwetsbaarder groep in onze samenleving. Men kijkt vaak neer op ze en worden niet gehoord door de mensen die het voor het zeggen hebben.
Winston Delano de Randamie
