Op de social media is gisteren een opvallend bericht gelanceerd over de productiviteit. Het bericht is afkomstig van World Economic Forum en gaat over productiviteit, geschreven vanuit een westerse bril waar men veel oog heeft voor productiviteit. Zover zijn wij niet in Suriname, omdat wij zijn blijven steken bij (verhoging van de) ‘productie’. Verhoging van de productie kan niet op zich leiden tot meer welvaart, verhoging van de productiviteit wel eerder. In onze economische planning en begeleiding vanuit de Staat merken wij op dat er weinig aandacht is voor de verschillende vormen van productiviteit. Vandaar dat wij moeilijk ons welzijnsniveau zullen kunnen verbeteren; daarvoor zullen we tot we het goed aanpakken, afhankelijk blijven van toevallige marktfactoren zoals een olie- of goud-boom. Wanneer deze implodeert, zakken we dan tegelijk in als samenleving. We zijn als collectiviteit niet bezig met productie, geïndustrialiseerde economieën daarentegen juist wel. Nu vragen ze zich af of ze niet ongezond geobsedeerd zijn met productiviteit oftewel hun cultuur als volk. Onderzoek wijst uit dat ‘workaholisme’ (werkverslaving) leidt tot angststoornissen en depressies, maar het verlaagt ook de productiviteit en de arbeidsprestaties, aldus Steven Sussman, een professor in preventatieve medicijnen en psychologie op de University of Southern California (USA). Werkverslaving leidt ook tot slaapstoornissen en verlaagt het vermogen om te onthouden, welke allebei een invloed hebben om te presteren. Werkaholisme is ook slecht voor werkgevers. Het leidt tot stress gerelateerde ongelukken, absenteïsme, hoger verloop van personeel (komen en gaan), lagere productiviteit en hogere medische kosten. Volgens de onderzoeker blijven economieën en bedrijven, ondanks men weet dat hoge werkdruk niet goed is, zich toch focussen op meer werk, omdat men in de betreffende landen teveel bezig is met de toekomst. Suriname is echter niet zo. Surinamers kijken tot hun neus lang is. Wij genieten van vandaag, om morgen skeer te zijn. Wie heeft morgen immers gezien, laten we nu alles opmaken. Onze blik is niet gericht op de toekomst, vandaar dat wij rustig slapen en opstaan, ondanks we al inmiddels jarenlang weten dat we onder water gaan lopen en wellicht ook als staat zullen vergaan of kleiner zullen worden. De onderzoeker constateert dat in de betreffende landen waar men geobsedeerd is met productiviteit, het volk de cultuur en de overtuiging heeft dat de sleutel tot succes en geluk is om steeds vooruit te kijken. Dat maakt dat het geluk van vandaag ondersneeuwd raakt door het geluk dat wordt nagestreefd (en bereikt) morgen. Uiteindelijk krijgt men echter niet waarvoor men zich uitslooft en dat is het ervaren van geluk. Voor de landen waar de stress hoog is vanwege de grote druk op het werk, geeft de wetenschapper een aantal aanbevelingen, die we in het Surinaamse geval tegenovergesteld moeten toepassen, los van een aantal multinationals en een enkel Surinaams bedrijf dat kapitaal ook van buiten moet halen. Ten eerste wordt aanbevolen om te ontkoppelen van het werk. In Suriname ontkoppelen we ons juist terwijl we aan het werk zijn. Het ontkoppelen maakt hard werkende en productieve mensen weerbaar tegen uitputting en houdt hen dus productief. We zijn in Suriname in de fase – lo van enkele bedrijven – waar we de fase van uitputting lang niet bereiken. Tijd inruimen voor ontspannen van de boog draagt bij aan productiviteit, hetgeen verschilt van ontspannen aan het werk. In Suriname merken we dat veel arbeiders de neiging hebben om aan hun mobiel te hangen tijdens werktijd om actief te zijn op social media. Sport en wandelen in de natuur worden aanbevolen of zich totaal overgeven aan een hobby dat geheel ontkoppeld is van het werk. In Suriname zou het betekenen twee vliegen in een klap, maar er is een tekort aan wandelparken in Suriname. Ondernemers bezitten grote stukken grond in bosrijke gebieden aan de rand of in bewoonde gebieden die relatief veilig zijn, maar we hebben de economische potentie van een betaalde park niet gezien. Onderzoek heeft ook uitgewezen dat werkers die aan het einde van de dag even nagaan welke mensen profijt hebben gehad van hun werk, ervaren meer geluk en minder stress. Uiteraard moet je dan onderdeel zijn van een werkorganisatie die bewust dienstbaar is en weet wie daadwerkelijk profiteert van haar werk. In Suriname komt dat nauwelijks voor bij de overheid(swerkers) en in grote mate ook niet bij de bedrijven. Daar ligt winst maken op de eerste plaats en serviceverlening (betaalde dienstbaarheid) wordt niet (h)erkend. Onderzoek wijst uit dat werkers die bewust zijn van hun dienstverlenende rol, minder vaak af te leiden zijn tijdens werk.
Productiviteit moet vanuit beleid meer ingang vinden in bedrijven. Bedrijven en de economie van ons moeten leren om productiviteit te meten, daarover te praten en dat te verhogen. Langer werken en productiever zijn hebben niet veel met elkaar te maken. Tegelijkertijd met een productiviteitsprogramma is belang het waarborgen van voldoende ontspanning. Bedrijven in Suriname moeten beseffen dat ontspanning van de werkers buiten het werkverband voordelen oplevert voor het bedrijf en voor de economie.
