Een volk dat zichzelf respecteert, koestert zijn historie

dblogoDe historische binnenstad van Paramaribo is in 2002 op de Werelderfgoedlijst van de
Unesco geplaatst. Het verkrijgen van de status – cultureel werelderfgoed – betekent dat
de binnenstad behouden dient te blijven voor Suriname en de wereldbevolking. Behoud
van erfgoed is echter alleen te realiseren wanneer er draagvlak voor is. Het
werelderfgoed is en blijft een deel van het juridisch grondgebied van de staat waarin de
locatie zich bevindt. De verantwoordelijkheid voor het behoud van onze binnenstad ligt
daarom bij de overheid van Suriname. De Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname (SGES
1997) is de instantie die het gebied van het Unesco werelderfgoed beheert en zich
bezig houdt met monumentenzorg in Suriname. SGES is direct betrokken bij de
revitalisering van de historische binnenstad en het behoud van gebouwd erfgoed. Er
staan nog steeds veel karakteristieke houten huizen in Paramaribo, maar een groot
aantal van deze panden verkeren in deplorabele staat. Herstel van deze is nog steeds
mogelijk hoewel haast is geboden.
Overheid
De overheid van Suriname is eindverantwoordelijk voor het behoud van het (gebouwde)
culturele erfgoed. Echter een aanzienlijk deel van de historische gebouwen in is
particulier bezit. Het blijkt dat eigenaren van panden, veelal woningen, graag hun pand
willen renoveren, maar niet over voldoende financiële middelen beschikken om dat te
realiseren. Helaas zijn er ook eigenaren die hun bezit soms willens en wetens laten
verkrotten om het vervolgens te kunnen slopen. De bedoeling van deze huizenbezitters
is om een ‘modern’ commercieel gebouw neer te zetten of de blote kavel voor veel geld
te verkopen. De overheid moet zorgen voor voldoende prikkels bij particuliere huizenbezitters door middel van belastingtechnische compensaties bij onderhoud en renovatie van hun
cultuurhistorische gebouwen of monumenten. Het moet voor deze mensen aantrekkelijk
zijn om de vaak kostbare reparaties te laten uitvoeren.
Een ander niet minder belangrijke taak van de overheid ligt op het gebied van
wetgeving. De staat dient de handhaving van de monumentenwetgeving drastisch aan
te scherpen. Op basis van wetgeving kan een particuliere woningbezitter via een
aanschrijving in gebreke worden gesteld. Hiermee dwingt de overheid de eigenaar tot
het plegen van noodzakelijk onderhoud en zo kan dan verkrotting c.q. sloop worden
voorkomen.
Stichting Stadsherstel Paramaribo
De Stichting Stadsherstel Paramaribo is in 2011 opgericht. Dit is een particuliere
organisatie met als doel historische gebouwen in Paramaribo te kopen en te
restaureren. Het gaat hoofdzakelijk om (monumentale) panden die in slechte staat
verkeren. Deze panden worden gerestaureerd en verhuurd. Het merendeel van de oude
panden in de binnenstad hebben (hadden) een woonbestemming. Na restauratie blijft
de woonfunctie waar mogelijk gehandhaafd of krijgt het pand een gemengde of geheel
nieuwe functie. Bijvoorbeeld: de beneden verdieping als bedrijfsruimte en de eerste (en
eventueel tweede) verdieping als woonruimte.
Eigenlijk snijdt het mes dan aan twee kanten: de binnenstad wordt enerzijds door
versterking van de woonfunctie fraaier en levendiger voor bezoekers en gebruikers
(toeristen), anderzijds wordt door de gemengde functies de oude binnenstad ’s avonds
een stuk veiliger en aantrekkelijker. Overal leuke winkels en terrasjes, waardoor de
concentratie op een of twee plekken in de stad vermeden wordt. Paramaribo krijgt zo
een leuke, gezellige en veiligere binnenstad waar mensen graag vertoeven en dat trekt
zeker nieuwe investeerders aan. Door verhuur van de gerestaureerde gebouwen komen financiële middelen beschikbaar voor onderhoud, beheer en verdere ontwikkeling van projecten.
Tegelijkertijd heeft de stichting tot taak het bewustwordingsproces in de samenleving op
gang te brengen en te stimuleren voor het behoud van hun cultuurhistorisch erfgoed.
Iedere Surinamer, kind en volwassene, moet trots zijn op zijn/haar binnenstad.
In een Unesco publicatie ‘New Life for historic cities’ van 2013, wordt het werk van
Stadsherstel als best practice aangemerkt. Mede door een gebrek aan cultuurhistorisch besef worden wij in Suriname geconfronteerd met een enorme achterstand in onderhoud en conservering van het erfgoed. Onze prachtige (voornamelijk) houten gebouwen verkrotten en verdwijnen langzaam maar zeker uit het stadsbeeld. Hoe gaan wij dit aan onze kinderen en
kleinkinderen uitleggen? De situatie in Amsterdam in de jaren ’50 en ’60 is vergelijkbaar met hoe Paramaribo er nu voor staat. Stadsherstel Amsterdam werd in 1956 opgericht en bestaat nu 57 jaar en heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het herstel van de Amsterdamse binnenstad en Stadsherstel Curaçao is ook al heel veel verder gekomen. Willemstad ziet er nu prachtig uit en wij zouden daar jaloers op kunnen zijn maar wat zij kunnen, kunnen wij in
Suriname ook! Hoewel Stadsherstel Suriname NV een zelfstandige juridische entiteit is, onderhoudt zij een nauwe band met Stadsherstel Amsterdam NV. Deze werkrelatie is mede
mogelijk gemaakt door de eerste Twinningfaciliteit (2009-2011) tussen Nederland en
Suriname.
Gerealiseerd
De Stichting Stadsherstel Paramaribo heeft in 2012 haar eerste pand (zgn. pand
Berkenveld) aan de Julianastraat 56 verworven, gerestaureerd en verhuurd. Om dit
project uit te voeren, is in Suriname een bedrag van € 230.000 opgebracht door
bedrijven, particulieren, het Cultuurfonds van de Nederlandse Ambassade en het Prins
Bernhard Cultuurfonds.
Hoe verder met Stadsherstel Suriname
In juni 2013 is de naamloze vennootschap Stadsherstel (Stadsherstel Suriname NV,
RvS 4743/13) opgericht. Het is de bedoeling dat deze naamloze vennootschap de
meeste taken van de stichting overneemt. De NV wordt bestuurd door een directie
onder toezicht van een Raad van Commissarissen (RvC). De naamloze vennootschap
geeft zekerheid aan aandeelhouders en donateurs. Deze RvC bestaat voorlopig uit o.a.
Lucien Naarden, Jimmy Boussaid en Waddy Sowma. Nadat er meerdere aandeelhouders zijn zal deze raad worden uitgebreid naar 5 personen. Om kapitaal aan te trekken, zal er binnenkort een aandelenemissie gehouden worden die een bedrag van circa € 250.000 moet opbrengen. De NV streeft ernaar om nieuwe aandeelhouders en donateurs aan te trekken. Ook zal er via langlopende leningen tegen zachte voorwaarden kapitaal worden geleend. Met dit extra kapitaal kunnen geschikte panden in de binnenstad van Paramaribo worden aangekocht en gerestaureerd.
Stadsherstel Suriname NV heeft op 15 januari 2014 het historische pand Costerstraat
62 in haar bezit gekregen. De geschiedenis van dit gebouw is helaas onbekend, maar
volgens oude buurtbewoners was hier vroeger een koffiebranderij gevestigd. Het pand
dat in circa 1908 werd gebouwd, heeft waarschijnlijk wisselende functies gekend, want
qua bouwstijl lijkt het meer op een woonhuis.
De restauratie van het pand is in september 2014 van start gegaan.
Inmiddels is ook een derde pand aangekocht aan de Prinsessenstraat 43. Deze woning
werd in opdracht van de zendingsfirma C. Kersten & Co in 1916 gebouwd en in beheer
gegeven aan de NV Surinaamsche Bouw en Woning Maatschappij. Deze
bouwmaatschappij (de ‘bouwvereniging’) stelde de woningen in huurkoop beschikbaar
aan personeelsleden van de firma Kersten. Met de restauratie van dit pand is in
augustus 2014 gestart.
Masterplan Stadsherstel
Volgens planning wordt in het Masterplan uitgegaan van het aankopen en restaureren
van 50 historische panden in een periode van 10 jaar. Om te beginnen zullen in 2014-
2016 ongeveer 10 panden worden aangepakt en gerealiseerd. Alleen op die manier
maken wij een stevig gebaar naar de stad. Het meerjarenplan van Stadsherstel behelst
verdere verwerving en exploitatie van veel meer beeldbepalende en cultuurhistorische
gebouwen in de binnenstad van Paramaribo. Ook de overheid die een groot aantal
panden in de binnenstad bezit, zou kunnen overwegen enkele van hun monumentale
gebouwen aan Stadsherstel Suriname NV over te dragen voor restauratie, onderhoud
en exploitatie. Naast grote monumentale gebouwen in het centrum zijn er in Paramaribo ook (houten) middenstands- en arbeiderswoningen die wel in de stad maar buiten het centrum
liggen. Veel van deze panden dreigen verloren te gaan, omdat ze niet meer worden
onderhouden. De eigenaren zijn vaak al overleden en de erfgenamen wonen in het
buitenland of men heeft dood eenvoudig het geld niet. De stichting heeft ook grote
belangstelling voor deze categorie panden vanwege hun karakteristieke architectuur.
Omdat de panden ergens in een willekeurige straat of buurt staan, gaan wij
onderzoeken of het ontwikkelen/creëren van een wijkje of buurtje waar een aantal van
dit soort panden bij elkaar staan, een haalbare optie is. Vanwege de verhuurbaarheid
van de panden moet de directe omgeving aantrekkelijk en veilig zijn.
De stichting zal opdracht geven voor een haalbaarheidsstudie voor een contigent van
circa 500 panden.
Financiering projecten
Voor renovatie van de eerste tien panden in een periode van 3 jaar zal een bedrag van
circa € 3.000.000 nodig zijn. De NV beschikt op dit moment over onvoldoende
middelen om dit deelplan zelf in zijn geheel te financieren en gaat daarom op zoek gaan
naar andere financiële bronnen zoals langlopende leningen, aandelenemissies,
sponsors, donateurs en gulle gevers. Tot nog toe zijn 2 aandeelhouders bereid gevonden de NV ieder een bedrag van € 100.000 ten behoeve van restauratie tegen een rentevoet van 3% te lenen. ‘Wij, de directie en de RvC van Stadsherstel Suriname NV , zijn op zoek naar meer
gegadigden die onze visie willen steunen door middel van participatie in aandelen in de
NV en/of donaties. Bedrijven zien de investering als: ‘Corporate Responsibility’. Wij
zouden graag met u willen overleggen over de verschillende mogelijkheden om het doel
van de organisatie voor het herstellen de revitaliseren van Paramaribo te ondersteunen.
Voor verdere informatie en vragen kunt u contact opnemen met de directeur van
Stadsherstel Suriname NV’, aldus Anton (Ton) Smit, directeur Stadsherstel Paramaribo.

error: Kopiëren mag niet!