De aanlooptijd naar de verkiezingen – het verkiezingsseizoen – is geen hoogtijperiode om fun te maken. Er is veel vertier te halen op politieke podia, zowel van de sprekers als bij after party’s, en dat nog nagenoeg de hele week en over het hele land. De kiezer moet beseffen dat het niet gaat om de kiek, maar over zijn leven, zijn eerste levensbehoeften, zijn onderwijs, zijn werk, zijn gezondheidszorg, zijn oude dag. Politici die de entertainer willen uithangen, moeten direct daarop worden gewezen. Met 7 partijen in een samenwerkingsverband kan het lukken om conflictloos de verkiezingen in te gaan, maar het wordt een andere ball game wanneer de regering moet worden geformeerd. Het is best mogelijk dat de twee grote blokken niet in staat zullen zijn om zelfstandig met de behaalde zetels een regering te formeren. Voor partijen/kiesverenigingen in Suriname is deel uitmaken van de regering het allerbelangrijkste en dat is moreel ethisch niet correct, omdat men daarvoor geen middelen schuwt. Men zegt vaak ‘zonder mij kan de regering niet worden geformeerd’ en dat is in de politiek onlogisch. Het formeren van een regering moet geen optelsom zijn van het aantal behaalde zetels. Het gaat om een plan om sociaaleconomisch beleid uit te voeren (dat is regeren). In Suriname is het gebruik dat politieke partijen na de verkiezingen met elkaar onderhandelen over de verdeling van de ministeries en de functies van president, vp en DNA-voorzitter. Men praat niet over de punten in het plan om te regeren. We hebben meegemaakt dat formaties in Nederland bijna springen, omdat bijvoorbeeld geen akkoord bestaat over de toekomst van het ontslagrecht of de zorg. De Samenwerkende Partijen (SP) zullen bij voldoende verkiezingswinst 17 ministeries hebben om te verdelen onder 7 partijen. Gemiddeld komt dat neer op 3 ministeries per partij en 7 min of meer zelfstandige enclaves binnen de regering. Als men nog moet gaan samenwerken met een of meer partijen uit een nog niet bestaand middenblok dan wordt de spoeling dunner en kan de kans bestaan dat de SP scheurt, waardoor kansen groter worden voor andere partijen. De SP is nu bezig om de verkiezingslijsten in te richten. Daarbij komen er heel interessante uitgangspunten aan te pas. Er zijn in principe 2 groepen van partijen. De één vindt dat de partijsterkte (aantal behaalde zetels in 2010 en het aantal behaalde stemmen) van belang is voor de positionering. De andere groep vindt dat niet de stemmen en zetels tellen, maar de kwaliteit van de kandidaten die partijen te bieden hebben. Volgens deze benadering moet een professor met 10 stemmen de voorrang krijgen boven de glo-man met meer dan 1000 stemmen. Deze benadering lijkt niet pragmatisch, omdat de kiezer niet zit uit te kijken naar kwaliteit in de zin van hooggeschoolde politici. Dat komt door de lage scholing van de kiezers zelf en omdat dezelfde partijen die nu kwaliteit willen laten prevaleren, nooit in de politiek een cultuur hebben willen bevorderen, waarbij kader gezien wordt als een betere vertegenwoordiging. Interessant is dat in de SP ruimte is gegeven aan de individuele partijen om deals met andere partijen te sluiten. Zo heeft de NPS een samenwerking met PVF. Men is er nog niet helemaal uit bij de SP, maar het is opvallend rustig bij de coalitiepartijen. Er zijn aantijgingen op de NDP inzake corruptie en het enige wat de perschef van de president doet, is aangeven dat de aangevers zelf ‘ook’ hebben gestolen. Op de beschuldigingen zelf wordt niet ingegaan. Hoe het bij de SP zal uitpakken na 2015 is onduidelijk. Het meest onrustig in het geheel is de PL. Van de VHP wordt breed aangenomen dat die bezig is geweest te groeien qua kiezersondersteuning. Van de NPS kan dit niet met stelligheid gezegd worden. De VHP was 6 maanden terug en wel middels de partijvoorzitter zelf heel uitgebalanceerd, thematisch en technisch bezig en over elk relevant beleidsgebied had de politicus een analyse, historisch overzicht en wat zijn partij/combinatie zal trachten te doen. Dat pad is enigszins verlaten en men kiest voor een militant pad, waarbij kiezers worden opgezweept. Met name het benadrukken van corruptie doet de combinatie niet goed, maar veel afbreuk zal het niet doen, omdat de meeste stemmers het uitgebreide verkiezingsproces (inclusief verkiezingsprogramma’s en campagnes) niet begrijpen wanneer het gaande is, laat staan wanneer het al bijna 5 jaar geleden is. De Surinaamse kiezer delete zijn geheugen op dit vlak heel snel. DA91 en SPA zullen geen rol van betekenis spelen, wordt voorspeld en met name de SPA heeft braak terrein om zich te profileren als een arbeiderspartij laten liggen. Wat het draagvlak van de PL is, is een grote vraag. De partij is altijd bestempeld als onbetrouwbaar, niet loyaal en wispelturig en dat heeft de kiezer nooit gehinderd. Bij de PL draait het niet om regeren, maar om deel te zijn van de regering, dus om posten in te vullen en privileges te verkrijgen. De partij is voor zichzelf nooit een probleem geweest, wel voor andere partijen, zoals de NPS. De PL-leiding handelt dus zoals de structuren en leden dat toelaten. In de SP is de meest honkvaste partij de VHP en ook de grootste partij. De regie zou echter niet bij deze partij liggen, de koers van de SP wordt eerder bepaald door de PL-voorzitter. De PL zal eisen stellen en als ze dat niet krijgt traditiegetrouw wellicht de biezen pakken. Ook de NPS zou dat met enkele zetels kunnen doen. De VHP kan bij de komende verkiezingen als een grote winnaar uit de bus komen, maar een president uit haar gelederen zal niet gemakkelijk gaan en eenmaal gekozen zal die het niet gemakkelijk hebben. Dat zeggen we wanneer we kijken naar het gedrag van de partijen bij de verdeling van posten op de lijst en de wens om presidentskandidaten voor te dragen.
