Het tonen van de middelvinger is een manier van non-verbale communicatie, waarbij men zegt lak te hebben aan iets of iemand. De verbale communicatie die gepaard gaat met ‘the finger’ zijn de woorden ‘f..k you’. Het symbool en het gezegde zijn inmiddels internationaal bekend en behoort zelfs tot de woordenschat van kleine kinderen die het, als het goed is, meteen afgeleerd wordt. Indien we interplanetair contact zouden hebben, zou men kunnen stellen dat het een aardse manier van communiceren is. Maar waar komt het vandaan?
‘Pluck Yew’
Het blijkt zijn oorsprong te hebben in een oorlog tussen de Engelsen en de Fransen en wel in het jaar 1415. Men voerde toen oorlog met pijl en boog. Daarbij was de middelvinger van belang bij het spannen van de boog. In het Engels noemde men die handeling ‘plucking the yew’. ‘Yew’ is de Engelse benaming voor taxus, een houtsoort waar men vroeger de bogen van maakte. ‘Plucking’ kan men vertalen als plukken of tokkelen (net als bij een gitaar). Na verloop van tijd werd ‘plucking the yew’ verbasterd naar ‘pluck yew’ en nog later werd ‘pl’ vervangen door de ‘f’. Het gebaar komt door de bijzondere straf, die de Fransen hadden bedacht voor de Engelse krijgsgevangen. Zij sneden de middelvinger af zodat deze niet meer de pijl en boog konden hanteren. De Engelsen reageerden daarop door bij overwinningen te laten zien dat ze hun middelvinger nog bezaten en dus nog konden strijden met pijl en boog. Het moet er dus uitgezien hebben als een hele groep soldaten die hun middelvinger toonden, terwijl ze schreeuwden ‘(we still can) PLUCK YEW!’.
Tjoeri, kst of tchip
Een ander fenomeen dat steeds meer grenzen overschrijdt, is de ‘tjoeri’. Ondanks dat men in Nederland denkt dat het een typisch Surinaams iets is, komt het voor in alle delen van het Caraibisch gebied waar men slaven heeft over laten komen uit Afrika. In de Engelstalige gebieden is het bekend als kst, ‘kissing the teeth’, omdat het geluid wordt voortgebracht door de tong tegen het gehemelte aan te drukken, de lippen te tuiten als bij een kus en lucht tussen de tanden door naar binnen te zuigen. De Franstalige gebieden noemen een tjoeri ‘le tchip’, een verwijzing naar de eerste klank van een tjoeri. De tjoeri is een teken van minachting en dus overgewaaid uit Afrika. Of misschien is het wel ontstaan ten tijde van de slavernij, waarbij men zonder woorden te gebruiken hun minachting duidelijk wilde maken. Het is niet alleen van de Surinamers, maar een fenomeen dat zelfs in Ethiopië voorkomt. Wie weet, kent over een paar jaar de hele wereld de tjoerie en aangezien het in de landen waar Surinamers voorkomen, gezien wordt als een typisch kenmerk van de Surinaamse cultuur hebben we over een paar jaar naast corrupte politici, stelende sportmensen en mooie natuur nog iets waarmee we internationaal bekend zijn!
Krishan Vinodsingh
