Het geven van fooi of tip is een manier waarop een gast kan laten blijken zeer tevreden te zijn over de service die is geboden in een restaurant, café, bar of hotel. De hoogte van de tip is dus in principe afhankelijk van de mate van tevredenheid waarmee de gast de gelegenheid verlaat. Dat wil zeggen dat het werkende personeel daar een flinke invloed op kan hebben door de manier waarop zij de gasten te woord staan en de mate van gastgerichtheid die zij tonen.
Welkome aanvulling op salaris
Voor mensen die werkzaam zijn in de horeca is de fooi een welkome aanvulling op het salaris. Het is algemeen bekend dat horecapersoneel slecht betaald wordt. Dat is niet alleen in Suriname zo maar ook in andere landen zoals Nederland, Amerika of Spanje. In die landen zijn het over het algemeen studenten die bijklussen in de horeca. Anders is het in bijvoorbeeld in Engeland waar het werken in de horeca echt wordt gezien als een vak en waar het personeel aan verschillende tests wordt onderworpen voor het überhaupt de vloer op mag. In andere landen, en in Suriname, zijn er natuurlijk ook bedrijven waar het personeel eerst een gedegen training krijgt en overhoord wordt, maar in Engeland is het praktisch in elk bedrijf zo. Van de kleine pub op de hoek van de straat tot het grote viersterren restaurant.
Niet inbegrepen
In alle gevallen wordt het inkomen van het personeel opgekrikt door de fooi. Sommige werkgevers proberen personeel te misleiden door bijvoorbeeld aan te geven dat ze een salaris aanbieden van SRD 7 per uur, afhankelijk van de leeftijd. In gesprekken komt men er meestal achter dat zij dan een bepaald bedrag aan fooi erbij rekenen, laten we zeggen SRD 1,50 waardoor het salaris eigenlijk neerkomt op SRD 5,50 per uur. Vaak gaan mensen hiermee akkoord, omdat ze denken dat het zo hoort. Maar feit is dat het soms drukker kan zijn en soms zijn mensen guller, soms sta je met meer mensen op de vloer, waardoor de binnengehaalde fooi over meerderen verdeeld moet worden. Die aangeboden SRD 1,50 is dus helemaal geen constante. De enige zekerheid die er is voor een personeelslid van een horecagelegenheid is het uurloon en daar dienen dan ook goede afspraken over te worden gemaakt, zonder de hoogte van de fooi mee te nemen!
Servicecharge en dan nog fooi geven?
In sommige landen wordt er al een ‘servicecharge’ doorberekend bij het opstellen van je rekening. Dat is meestal tussen de 10 en 15 procent van de rekening. Het is dan niet de bedoeling dat gasten daar boven op nog extra fooi geven, tenzij ze dat zelf willen. Personeel zal dat echter nog steeds verwachten. Dat komt waarschijnlijk omdat die ‘servicecharge’ gebruikt wordt door de werkgever om het salaris te betalen. Eigenlijk is dat best vreemd, omdat er bij het opstellen van de menukaartprijzen ook al rekening is gehouden met personeelskosten. Door die servicecharge er op de rekening bij te doen, zorgt de werkgever ervoor dat hij minder personeelskosten heeft. Ook in landen waar hier belasting over betaald moet worden is dat handig, maar niet voor het personeel aangezien fooi juist zo aantrekkelijk is omdat het een ‘zwart’ inkomen is, waar geen exacte indicatie van te geven is omdat er zo veel veranderlijke factoren zijn.
Eerlijke verdeling
De binnengehaalde fooi of tip wordt op verschillende manieren verdeeld. In sommige restaurants mag het personeel de ontvangen fooi zelf houden, dus zonder te delen. In andere restaurants wordt het verdeeld over het bedienend personeel onderling. Ook ziet men dat het verdeeld wordt onder alle mensen die op de betreffende dag hebben gewerkt, dus ook de koks en de medewerkers in de spoelkeuken, soms zelfs tot aan het management. Ook kan het zo zijn dat in sommige restaurants wordt gezegd dat het over iedereen verdeeld wordt, maar dan wel in percentages. Dus de bediening krijgt 60% en de keuken 40%. Die berekening is omdat het personeel op de vloer direct contact maakt met de gasten, een grote invloed heeft op de verkoop maar ook direct de klappen incasseert (figuurlijk) bij eventuele ontevreden gasten. Elk restaurant heeft zo een eigen manier van het verdelen van de fooi en zal dit voor aanvang van een dienstverband vertellen aan een nieuw personeelslid, zodat er geen misverstanden ontstaan.
Stagiaires zijn gierige tippers
Bij het werken in de horeca krijgt men veel te maken met verschillende soorten mensen. Men gaat ook patronen herkennen omdat mensen vaak hetzelfde gedrag vertonen per groep. Zo zijn er vaak de ouderen die als ze vriendelijk te woord worden gestaan een kwartje of 50 cent fooi zullen geven. Heel klein voor de horecamedewerker maar groot voor de persoon. Ook zijn er de mensen met geld, mensen die het tentoonspreiden en als ze tevreden zijn zullen tippen in de vorm van briefgeld. Dan zijn er de middenstanders die meestal tip geven conform het standaard van 15%. En dan is er nog een groep die veeleisend is, maar bekend staat als de gierige tippers, de stagiaires. Vaak zullen zij in groepen komen eten, rare eisen hebben wat betreft het eten, apart willen afrekenen en dat ook nog eens tot op de cent nauwkeurig doen zonder fooi achter te laten.
Fooi is een blijk van waardering
Voor de mensen die werken in de horeca is de fooi een blijk van waardering. Als iemand 10 cent fooi achterlaat, is dat een manier om te laten zien dat men zeer ontevreden is geweest over de service of het eten. Een goede fooi is tussen de 10 en 15 % van het bedrag op de rekening en dient van tevoren hierop te zijn vermeld. In de betere restaurants zal er duidelijk worden vermeld dat er een servicecharge is doorberekend, soms per gerecht, soms op de totale rekening, in elk geval is het aan de gast om te bepalen of zij iets extra willen geven aan de persoon die hen die avond heeft geholpen. Voor personeel geldt dat zij het ontvangen van de fooi kunnen bepalen door vriendelijk en correct te blijven, niet te amicaal te worden (vrienden dienen elkaar niet te tippen namelijk), iets extra’s te doen voor de gasten (binnen de grenzen van de zedigheid natuurlijk) en probleemoplossend te werken wat betreft klachtenafhandeling. Een klacht wil namelijk niet meteen zeggen dat er geen fooi gegeven zal worden, een correcte afhandeling van de klacht heeft daar meer invloed op.
