Door de mogelijk toekomstige president werd onlangs gesuggereerd de wisselkoers te zullen stabiliseren door een in te voeren Wet op prijsopdrijving door cambioās. Dit onder verwijzing naar een mogelijke activering van de in 2020 geschorste Valutawet welke toen leidde tot grote chaos en commotie.
De Open Markt Operaties (OMO) van de Centrale Bank van Suriname spelen een cruciale rol in haar poging tot het beheersen van de liquiditeit en het stabiliseren van de wisselkoers. Meerdere deskundigen hebben aangegeven dat dit instrument echter niet de juiste is voor de diepere structurele problemen die er aan de orde zijn.
De Valutawet van 2020 probeerde de wisselkoers ook te stabiliseren door restricties op valutatransacties, maar faalde omdat het de marktwerking negeerde. Wisselkoersstabiliteit vereist echter een gezond monetair beleid, niet alleen wetgeving.
Een wet tegen prijsopdrijving door cambio’s waarnaar mevr. Jenny Simmons verwijst zou speculatie kunnen beperken, maar als er te veel SRDās in omloop blijven, zal de vraag naar vreemde valuta hoog blijven.
De CBvS veilt wekelijks TDās met verschillende looptijden om de basisgeldhoeveelheid te beheersen. De hierbij toegekende, kunstmatig hoge nominale rentes zonder economische onderbouwing of marktlogica lijken echter niet verdedigbaar en roepen vragen op. De effectiviteit van deze maatregel is dan ook achterhaald gebleken. Dit is een marktgestuurde aanpak, in tegenstelling tot de Valutawet, die een politieke interventie was.
In plaats van OMOās had de CBvS banken depositorente moeten aanbieden voor hun overtollige, niet-renderende middelen. Een gangbare methode bij centrale banken om geld structureel af te romen. Dit had ook tot lagere rentekosten geleid.
Hier zijn enkele cruciale structurele factoren die moeten worden meegenomen:
1. Begrotingsoverschrijdingen en monetaire financiering
De overheid heeft een geschiedenis van begrotingsoverschrijdingen, waarbij tekorten vaak worden gefinancierd via de CBvS. Dit leidt tot een toename van de geldhoeveelheid, waardoor inflatie en wisselkoersdruk ontstaan. Zonder strikte begrotingsdiscipline en een verbod op monetaire financiering blijft de SRD kwetsbaar.
2. Importafhankelijkheid en handelsbalans
Suriname heeft een importgedreven economie, waarbij een groot deel van de consumptie afhankelijk is van buitenlandse goederen. Dit creƫert een constante vraag naar vreemde valuta, waardoor de wisselkoers onder druk blijft. Structurele maatregelen zoals diversificatie van de economie en stimulering van lokale productie zijn essentieel.
3. Informele geldstromen en financiƫle transparantie
De informele sector beslaat naar schatting 50-60% van de economische activiteit. Dit betekent dat een groot deel van de geldstromen buiten het officiƫle banksysteem om gaat, waardoor regulering en monetair beleid minder effectief zijn. Strengere handhaving van financiƫle transparantie en fiscale hervormingen zijn nodig om deze sector te formaliseren.
Conclusie
De voorgestelde Valutawet en prijsregulering bij cambio’s zullen weinig effect hebben als de fundamentele economische problemen niet worden aangepakt. Zonder begrotingsdiscipline, economische diversificatie en regulering van informele geldstromen blijft de wisselkoers onder druk. De CBvS kan via OMOās liquiditeit sturen, maar zonder structurele hervormingen blijft dit maar een symptomatische aanpak.
Ir. Dharmvir K. Mungra