Politieke wil nodig voor verhoging inkomsten
De overheid loopt jaarlijks naar schatting tussen de SRD 175 en SRD 200 miljoen aan belastinginkomsten mis. Dit is gelijk aan 5 tot 7 procent van het Bruto Binnenlands Product, BBP.
Oorzaken hiervan zijn onder meer inefficiënte belastinginning, ontduiking en corruptie. Dit beperkt de beleidsruimte en belemmert het vermogen van de overheid om noodzakelijke investeringen te doen. De overheidsinkomsten zullen alleen structureel verbeteren als daarvoor politieke wil aanwezig is.
De Suriname Economic Oversight Board (SEOB) stelt in zijn jongste publicatie van mei dat de overheidsfinanciën erg fragiel zijn.
Sinds 2012 overstijgen de overheidsuitgaven structureel de inkomsten. Het IMF-programma eiste strikte begrotingsdiscipline.
Historisch bezien is het altijd zo, dat in verkiezingsjaren de overheidsuitgaven vaak toenemen, met name vanwege operationele uitgaven. Dit is ook voor 2025 zorgwekkend. Het huidige jaar vormt een directe uitdaging voor het in toom houden van het overheidsbudget, stelt het SEOB.
In de afgelopen jaren had het structurele overheidstekort – de uitgaven die steeds hoger waren dan de inkomsten – haar weerslag op de staatsschuld. Sinds 2013 steeg de staatsschuld exponentieel vanwege zowel binnenlandse als buitenlandse financiering. Waar de schuldratio (staatsschuld in % van het BBP) nog onder de 35% lag tussen 2005 en 2013, steeg deze tot bijna 150% in 2020-2021.
Ondanks herstructurering en steun van het IMF, Internationaal Monetair Fonds, blijven de rentelasten zwaar wegen op de begroting.
Druk op begroting
De SEOB verwacht dat de rentedruk op de begroting nog enkele jaren zal voortduren, met name tussen nu en de werkelijke olie-inkomsten rond eind 2028. Dat gaat ten koste van investeringen in onderwijs, infrastructuur en sociale bescherming in afwachting van het oliegeld. De SEOB ziet enorme kwetsbaarheden voor de economie zonder fundamentele hervormingen in zowel de ontvangsten als uitgavenzijde van de overheidsfinanciën.
De SEOB beveelt sterk aan om de Belastingdienst te verzelfstandigen ten einde de overheidsinkomsten structureel te verhogen. De organisatie is voorstander van een vervolg IMF-programma, waarbij de nadruk wordt gelegd op het versterken van instituten.
