De landelijke verkiezingen hebben een nieuw fenomeen aan de oppervlakte gebracht waarop waarschijnlijk niet was geanticipeerd: de individualisering van de politieke campagnes, waarop partijen waarschijnlijk niet hadden geanticipeerd.
We zien een verschuiving van campagnes van de partij naar persoonlijke campagnes van de kandidaten op de verschillende lijsten die naast elkaar staan op het stembiljet. Er zijn soms gevallen, met name in de districten, die meer traditioneel stemmen, waar de zware concurrentie leidt tot een strijd tussen verschillende politici die tot dezelfde partij behoren. Op zich is dat niet slecht, een beetje concurrentie in de politieke partijen, maar de cultuur van competitie moet ingebed worden op het lager niveau en binnen in de processen van de partij. Zo kunnen zeker de grote partijen een wedstrijd houden intern welke kandidaten het best zijn om op de lijst van 51 te belanden. Dat kan gepaard gaan met debatten waarbij de partijideologie, -identiteit en geschiedenis, de hedendaagse problematiek in het land en de oplossingen voor de toekomst een rol moeten spelen.
Na de wedstrijd, waar politici het tegen elkaar opnemen en het van elkaar winnen en ook het hoofd voor de ander buigen, dan worden de gelederen weer gesloten en gaat men aan de slag voor de landelijke verkiezingen. Daar is er dan geen wedstrijd tegen elkaar, alhoewel dat altijd zo is omdat het bepalend is hoeveel stemmen een politicus individueel haalt. Het is dan meer een collectieve wedstrijd waarbij iedereen zijn eigen beste beentje voorzet.
Wat we nu zien is dat nieuwe personen bijvoorbeeld voorgedragen worden door sponsors. Soms zet men eigen familieleden en kinderen op de lijst. De interne dynamiek in de partijen is gesloten en publiek geheim, maar niet openlijk in het openbaar. Dat past misschien niet echt in de kleine samenlevingen, omdat bij ons op een andere manier met verlies wordt omgegaan. Per saldo zijn we minder sportief dan in andere veel grotere democratieën.
We zien nu op tv trouwens ook debatten die goed zijn voor de ontwikkeling van de democratie, alleen kijkt en luistert een bevolking met een gemiddeld lage opleiding anders dan wanneer men beter zou zijn geschoold. In de politieke partijen moeten DNA-leden in een district die elkaar concurrenten zijn, op een heel amicale manier met elkaar omgaan. Trouwens, de volgorde op de lijst geeft soms een bepaalde indicatie over de sterkte van de kandidaat.
De sportiviteit is zoek bij sommige partijen en dat staat niet helemaal los van cultuur. Van elkaar van mening verschillen is bijvoorbeeld meer acceptabel in sommige culturen en minder in andere. In elk geval hebben we los van enkele geïsoleerde uitbarstingen van licht geweld, een vrij vreedzame periode van campagnes gehad.
Het is duidelijk dat massameetings niet meer die waarde hebben dan ze eerder hadden, alhoewel ze nog wel worden gehouden. Het worden onze eerste verkiezingen met het nieuwe kiessysteem. Op de landelijke lijsten staan een heleboel bekende burgers die geen politici zijn. Zo zijn opvallend ten minste twee personen met een beperking: Anil Koendjbiharie en Henk Plein. Op de lijsten staan veel onervaren personen sommigen puur als versiersel voor de bromtji djari. Het systeem zal in Suriname individualistisch gaan worden en op gegeven moment zullen kandidaten ook hun eigen financiers moeten gn mobiliseren.
We zien nu al dat meer stabiele kandidaten meer campagne kunnen voeren dan die welke afhankelijk zijn van donaties van derden. In deze ontwikkeling zou het goed zijn als partijen de interne dynamiek versterken en eerst beginnen met debatten in de partijen. We zien trouwens dat de partij van de president het op het veld het moeilijk heeft op sommige plekken. Dat komt omdat deze partij de regeerverantwoordelijk duidelijk heeft genomen. Dat kon ook niet anders, omdat het de partij is van de president. Er moesten pijnlijke maatregelen worden genomen om de economie gezond te maken, die zijn ook genomen en enig begin van stabiliteit is gekomen.
Het ondernemerschap is heel erg belangrijk, er zijn miljoenen projecten uitgevoerd om bepaalde ondernemers tegemoet te komen, maar structureel moet er meer gebeuren aan de basis van de economie. Er zijn bijvoorbeeld geen wetten aangenomen om het zaken doen in Suriname verder te vergemakkelijken.
Wat goed is gegaan in Suriname moet op het conto van de partij van de president worden geschreven en wat minder goed is gegaan ook. Het is de enige partij in de coalitie die de verantwoordelijkheid voor alles heeft geaccepteerd en er zijn geen pogingen ondernomen om daar afstand van te doen. In elk geval is het bij de volgende verkiezingen meer dan ooit een verkiezing tussen personen en iets minder tussen politieke partijen. De kans is groot dat mensen met ‘hun’ zetels kunnen gaan migreren. De individualiteit komt ook doordat alle DNA-kandidaat-leden van het gehele land op 1 pagina staan.
Met deze verkiezingen gaat Suriname een nieuw politiek hoofdstuk in.
