De VES (Vereniging van Economisten in Suriname) heeft fel van leer getrokken tegen een kritische noot die door de president was geplaatst over de organisatie. De president zou zich hebben laten ontvallen, dat de VES alleen maar met kritiek komt, maar niet met oplossingen. Wij luisteren wel aandachtig naar de economen in Suriname wanneer die aan het woord zijn. De VES is zo een beetje de enige actor in de samenleving die regelmatig en diepgaand iets zegt over de Surinaamse economie en de uitdagingen waarmee wij te kampen hebben. Van andere economen, los van Caram heel soms, horen wij totaal niets.
Er zijn fundamentele problemen in de Surinaamse samenleving en in de economie en een van de gevolgen daarvan is, dat we een munteenheid hebben die steeds achteruit gaat in waarde. Vanwege de dollarcomponent in de economie van Suriname, is dat bijna direct te merken in de supermarkten. De Surinaamse economie heeft ooit een keuze moeten maken wie voorrang heeft: de import of de export. De keuze is gemaakt voor de importsector, dus voor armoede en instabiliteit voor de bevolking. De importlobby in Suriname kreeg stevig voet aan de grond in de jaren ’90 in Suriname. Sindsdien hebben regeringen aan de belangen van de importeurs voorrang gegeven. Het zijn de importeurs die de dollars nodig hebben om steeds een heleboel onnodige producten onder de zogenaamde liberale economie, het land binnen te brengen.
De belangen van de import druisen in tegen de belangen van de export en de productie. Wanneer in Suriname zelf productie van goede kwaliteit tegen een redelijke prijs tot stand komt, dan zal dat een gevaar betekenen voor de importeurs, want dan krijgen hun producten minder kans op de markt. Importeurs hebben het grootste belang in Suriname om de ‘mental slavery’ en het kolonialisme in stand te houden. Middels hun reclames verheerlijken en aanbidden ze alles wat vanuit de USA en Europa komt. Nooit hoor je in reclames op de Surinaamse radio, dat iets uit de Surinaamse polders of een ander gebied uit Suriname komt. Zo hoor je dagelijks ‘verf uit de USA’ dat als een goddelijk product wordt aangeprezen, terwijl wij in Suriname goede verffabrieken hebben. Een ander heel opvallende reclame is dat van kokosmelk. In Suriname liggen er zoveel kokosnoten te rotten, niemand kijkt naar ze om. In een reclame wordt de bevolking opgeroepen om geen tijd te verliezen door Surinaamse kokosnoten te raspen. Neen, we moeten het uit Azië laten halen. Een meneer die een kookprogramma heeft, is ook steeds bezig met soortgelijke reclame, met 1 doel: importeren uit Azië.
Dus de importeurs hebben de Surinaamse economie in een wurggreep en waarschijnlijk door hun donaties ook de verschillende politieke partijen en de grote politici. Die dralen en hebben totaal geen stappen gezet om productie op gang te brengen. Een groot probleem in Suriname is bijvoorbeeld veevoer dat voor een groot deel uit het buitenland wordt gehaald. Er is geen politieke wil om voer hier te produceren, omdat importeurs daarmee problemen zouden krijgen. Er was ooit een plan om via een Israëlisch bedrijf een modern zuivelbedrijf in Suriname op te zetten, maar de lokale sector die niet van plan is uit te breiden, stak er met succes een stokje voor.
Er zijn in Suriname vijanden van de verbreding van de basis van de economie en in die groep zijn de importeurs te plaatsen. De belangen van de importeurs en hun winsten en de werkgelegenheid die zij zogenaamd bieden staan heel hoog op de agenda en zijn bepalend voor de economie. Onder deze omstandigheden zal er een druk zijn op onze munt en zullen we altijd een zwakke economie blijven.
De VES roert een aantal punten in hun reactie naar de president aan en daar zullen we kort op ingaan. Opvallend is dat de VES meent dat de president een “antipathie” heeft jegens de VES. De VES vindt ook dat er sprake is van een “overduidelijk onvermogen” van de president en zijn regering om de financieel-economische problematiek van Suriname op te lossen. Hoe ga je de VES in deze ongelijk geven? De VES zegt ook dat de regering niet in staat is om de financieel-economische crisis op te lossen. Dit zou de belangrijkste oorzaak van de recente koersescalatie zijn. De VES verwijst daarbij naar het niet werken van de maatregelen van een koersinterventieplan dat enkele maanden terug is gepresenteerd door een Platform Koersstabilisatie. Overigens moeten we wel stellen, dat door de regering de meest in conflict of interest verkerende personen worden aangesteld om tegenstrijdige belangen te dienen. Zo hebben we gelezen dat de regering de directeur van Staatsolie, die niet eens weet wat armoede is, aanstelt om met een sociaal plan te komen tegen de armoede. We verwijzen ook naar de EBS-aanstelling recent.
Terecht zegt de VES dat het de regering is die verantwoordelijk is voor het brengen van oplossingen en beleid die de leefomstandigheden van de bevolking moet verbeteren. En inderdaad is precies dit beloofd bij de verkiezing van 2020.
Door de VES zijn in de afgelopen periode inderdaad ook gevraagd en ongevraagd adviezen gegeven, en daarmee heeft de VES zich volgens ons wel voldoende gekweten van haar maatschappelijke plicht als burger (deel van de civil society).
Wat waarschijnlijk kwaad bloed heeft gezet is het confronterend presenteren van al de adviezen door de VES zijn gegeven, en niet zijn opgevolgd, in een bundel van november 2022. De verwijtende titel van de bundel is waarschijnlijk ook niet in goede aarde gevallen, maar precies zo open en bloot moeten we elkaar confronteren. Dat moet de pers van Suriname, die vaak giechelt met schuins marcherende politici, ook leren doen.
Een opvallende uitspraak van de VES is ook dat niet het IMF verantwoordelijk is voor het niet goed uitwerken van maatregelen, maar de regering. En dat het onterecht is om de schuld in de schoenen van het IMF te schuiven. Opmerkelijk is, dat de VES altijd bereid is gebleven om de regering van kosteloze advies te voorzien, maar dat een afspraak met de minister van Financiën 3 keer niet is doorgegaan. Wij vinden wel, dat rekening houdende met het primaat van de politiek, dat de regering wel in goede dialoog gaat met een instituut als de VES en daarbij ook aangeeft met welke adviezen met het eens is en met welke niet. Dat zal klaarheid brengen in de relatie en die klaarheid is van belang omdat VES een gerespecteerde organisatie is van economisten.
