Vandaag staan wij even stil bij de voorgenomen plannen van de Nederlandse regering om sorry te zeggen aan de nazaten van de tot slaaf gemaakten en waarschijnlijk ook de immigranten die naar de voormalige Nederlandse koloniën zijn gehaald voor de plantage-economieën. Deze zijn door Nederland aangelegd om kapitaal te vermeerderen en met succes. Veel Nederlandse steden, met name Amsterdam, zijn daar steenrijk van geworden.
We vernemen dat de Nederlandse regering de excuses zal aanbieden. Maar we nemen ons te herinneren, dat in het geval van Indonesië het de koning van Nederland zelf is geweest die sorry heeft gezegd. De vraag rijst waarom in het geval van Suriname niet dezelfde werkwijze kan worden gehanteerd. Koning Willem-Alexander heeft in maart 2020 zijn excuses aangeboden voor Nederlands geweld in Indonesië tussen 1945 en 1949. In Indonesië was toen een strijd aan de gang voor onafhankelijkheid. De koning was toen samen met koningin Máxima op bezoek in het Aziatische land. Tijdens een speciale bijeenkomst legde het koningspaar kransen om de Indonesische slachtoffers van de onafhankelijkheidsoorlog te herdenken. Daarna bood hij zijn excuses aan. Tussen 1816 en 1945 was Indonesië een kolonie van Nederland. In 1945 wilde Indonesië onafhankelijk worden. Daardoor ontstond er een heftige strijd tussen Indonesiërs en het Nederlandse leger. Ook premier Rutte had rondom die periode sorry gezegd aan Indonesië omtrent het excessieve geweld van het Nederlandse leger.
De vraag rijst dus waarom de koning ook niet de excuses aanbiedt. Alle handelingen zijn gepleegd onder toeziend ook van een koning van Nederland toen. De hele koninklijke lijn met Nederlands bloed, dat naar ons weten begon in 1815 met Prins Willem van Oranje (Willem I). Tot 1863 waren de volgende Nederlandse monarchen op de koninklijke toorn: Willem I, Willem II en Willem III die op de troon zat tot 1879. In de periode van Willem III werde de slavernij afgeschaft. Hun nageslacht moet de erfenis meedragen, niet alleen de rijkdom maar ook de ellende die veroorzaakt is geworden. De WIC handelde in deze regionen namelijk met bescherming en in naam van de Nederlandse koning. Het koningshuis is dus verantwoordelijk voor het slavernijverleden en ook het immigratieverleden. Nederlandse kabinetten (regeringen) zijn er geweest na 1848. Dat was dus al ook voor de afschaffing van de slavernij. Voor deze periode waren ministers in dienst van de koning. De misdaden zijn in elk geval gepleegd namens het koningshuis.
Inmiddels is bekend geworden dat minister Sigrid Kaag van Financiën van Nederland voor de excuses van 19 december 2022 naar Suriname afreist om de plooien glad te strijken.
Kaag zal praten met de Surinaamse regering en maatschappelijke organisaties. Inmiddels is niet van de baan dat de zwarte Weerwind naar Suriname afreist voor de plichtplegingen op 19 december. Dat is als hij toestemming krijgt om voet aan wal te zetten in Suriname. Want, het moet de Surinaamse regering zijn die toestemming moet geven voor zulke handelingen van ingrijpende aard door buitenlanders alhier. Er zouden ook voorwaarden van organisaties en de regering van Aruba zijn die neerkomen op: het schrappen van de schulden van de oude koloniën, herstelbetalingen, het strafbaar stellen van het gebruik van het woord ‘neger’ en het verbieden van Zwarte Piet. Voor elke handeling van een regering op ons gebied moet er toestemming zijn van onze regering. Ook de inhoud van de excuses moet door de Surinaamse regering worden goedgekeurd. De regering zal geen toestemming kunnen geven zonder advies van de organisaties.
Als Nederland dit doordrukt zonder goedkeuring kan het leiden tot een diplomatieke rel. Nederland kan na 300 jaar slavernij niet eenzijdig bepalen hoe die verklaring moet luiden. De schade duurt nog voort, de mensen moeten nu ook inspraak hebben. De lokale organisaties moeten met betrekking de inhoud en de wijze van excuses advies geven en medebepalen. Als de Nederlandse regering niet meewerkt, zal de Surinaamse regering deze activiteiten hier moeten verbieden en daar niet aan meewerken.
De Nederlandse regering mag in eigen land doen wat ze willen, maar niet op Surinaams territoir. De Surinaamse regering blijft namelijk verantwoordelijk voor de impact die deze handelingen en uitspraken kan hebben op de rust en orde in de samenleving. Deze zaak moet goed worden aangepakt, want als de beide regering met elkaar op ramkoers komen te liggen, kan het zijn dat er ook elders Suriname minder ondersteuning kan verwachten van de Nederlandse regering. We denken dan bijvoorbeeld aan de processen bij het IMF. Het is zaak dus dat veel waarde wordt gehecht aan de gevoelens van de organisaties en de regeringen.
De inhoud van de excuses moet in gemeen overleg worden vastgesteld. Anders zal het in plaats van een verbetering en verzoening, juist leiden tot een verslechtering en toenamen van vijandschap. Het zou een andere zaak zijn als de gemeenschappen onverschillig zouden staan tegenover de excuses. Maar, we zien dat dit niet het geval is, vooral als we zien dat de premier van Aruba speciale voorwaarden heeft gehecht aan de excuses. Deze voorwaarden zijn terecht en de Surinaamse regering moet, na advies van de organisaties, ook voorwaarden stellen. Het is zaak dat de Caribische regeringen op een lijn liggen en een vuist maken. De komst van de Nederlandse minister is daarom toch wel van belang en niet overbodig.
