Er is een gezegde dat luidt: ‘de kruik gaat net zo lang te water totdat hij barst.’ Dat is nu gebeurd in Suriname. Er is achtereenvolgens heel veel gemoord en mishandeld maar de recente moord en verbranding van een jonge vrouw heeft de kruik doen barsten. De wreedheid achter deze daad heeft Suriname geschokt. Nu wordt er van alle kanten geroepen enough is enough, no more. Deze reacties kan ik alleen maar toejuichen. Het laat zien dat er gelukkig nog fatsoen onder de mensen leeft, dat mensen ergens een grens trekken, dat een mensenleven nog waarde heeft.
Ik heb tijdens mijn veldwerk veel menselijk leed gezien dat me diep schokte. Ik zag fysieke, emotionele en psychische mishandeling van mensen. Ik zeg opzettelijk mensen omdat niet alleen vrouwen worden mishandeld maar ook kinderen en mannen. Ik werd geconfronteerd met een moeder die intens leed omdat haar zoon haar terroriseerde en mishandelde. Ik zag geestelijk zieke mannen die hun vrouw als boksbal gebruikten. Ik zag tieners die elkaar te lijf gingen met messen en kapot geslagen flessen. Ik zag meisjes elkaar tot bloedens toe slaan en elkaar het haar uit ‘t hoofd trekken. Kortom ik zag heel veel agressief gedrag.
Toen ik laatst een schreeuw hoorde, dacht ik automatisch, ‘zal wel weer een slachtoffer zijn van geweld.’ Terwijl ik richting geschreeuw liep, besefte ik dat deze kreet niet klonk als die van een mens in nood. Het klonk meer als een woedend gekrijs. Toch ging ik er op af en wat ik zag was afschuwelijk. Een vrouw stond tegen een man aan te schoppen, schreeuwen en slaan. Mijn eerste gedachten waren,’ mijn hemel die man zal zeer boos worden en die vrouw neerslaan. Een klap van die grote kerel en die vrouw kan worden weggedragen.’ Hij sloeg echter niet. Wat ik zag deed me versteld staan. Die man greep alleen haar handen vast en klemde haar net zolang tegen zich aan totdat ze rustig werd. Toen ze rustig was, nam hij haar mee naar binnen. Dit gebeuren liet mij niet los. Je hoort de laatste tijd zoveel over man slaat vrouw maar hier vond het omgekeerde plaats vrouw slaat man. Ik had het geluk om hem later op de dag weer tegen te komen. Vriendelijk vroeg ik: “Hoe is het met u?” Ik zag wat u allemaal aan schoppen en klappen van uw vrouw moest incasseren, waarom sloeg u niet terug?” Op ernstige toon antwoordde hij: ”Mevrouw ik zal nooit een vrouw slaan. Als ik me sta te scheren en mezelf via de spiegel in de ogen kijk, moet ik tegen mezelf kunnen zeggen: “Ik sla geen vrouwen want ik wil mijn zelfrespect niet verliezen. Bovendien heb ik dit al zo vaak meegemaakt.” “Bedoelt u dat uw vrouw vaker wientie krijgt,” vroeg ik verbijsterd? Schouderophalend antwoordde hij: “Ik weet niet of wientie hiervoor een goede omschrijving is, het is iets dat ik zelf niet begrijp en waar ik machteloos tegenover sta. Ze kan van het ene op het andere moment over een kleinigheid in woede ontsteken. Dan gooit ze met van alles, schreeuwt en schopt. Ik probeer haar dan te kalmeren door haar tegen me aan te houden. God zij dank ben ik fysiek sterker.” Ik fronste en vroeg me af of deze vrouw zich bewust was van haar gedrag en zo ja of ze ermee kon leven want iemand pijn doen kan in een paar seconden (zoals ik vanmorgen zag); het kan echter jaren duren om de schade te herstellen. Ook werd hier weer benadrukt dat er verschillende oorzaken kunnen zijn waarom de ene mens de ander mishandelt. Hardop zei ik: “Meneer dit gedrag heb ik tot nu toe alleen maar gezien bij een dronken man. Uw vrouw was duidelijk niet dronken dus moet de oorzaak dieper liggen, beseft u wel dat uw vrouw specialistisch hulp nodig heeft?” Ja, dat besef ik al een poos, antwoordde hij en die kan ze alleen krijgen als ze zelf meewerkt. Ik kan haar jammer genoeg niet dwingen. Ik ben allang blij dat we nog geen kinderen hebben want ik moet er niet aan denken dat een kind zou moeten lijden onder deze woedeaanvallen.” Ik keek die man aan en zei:” Ik heb zo vaak deze vraag aan vrouwen gesteld die worden mishandeld en diezelfde vraag ga ik u nu stellen, ik hoop dat u mij een eerlijk antwoord wil geven: waarom blijft u, waarom gaat u niet weg, dit is toch geen leven?” Zijn gedrag van die morgen had mij al versteld doen staan, echter het antwoord dat hij nu gaf, deed mij nederig het hoofd buigen: “Mevrouw, ik heb de huwelijksgelofte afgelegd ‘in voor- en tegenspoed. ’Er is heel wat moois in ons huwelijk en dit is net een stukje tegenspoed op onze weg. Daar zal ik niet van weglopen. Integendeel zie ik het als mijn plicht om haar te helpen.”
De woorden van deze man raakten mij diep. Maar de zin die mij het meest had geraakt tijdens ons gesprek was ‘ik sla geen vrouwen want mijn zelfrespect is me zoveel waard.’
Ik denk dat als we deze zin de eter in gooien als een soort credo via de radio, dagbladen, aanplakbiljetten enz. dat het de mensen zal empoweren en de goede richting op stimuleren.
“Vrijheid wordt nooit vrijwillig teruggeven door de onderdrukker, ze moet geëist worden door de onderdrukte.”
Josta Vaseur
