“De belangrijkste reden voor de benoeming voor het leven is dat de rechterlijke macht volledig onafhankelijk moeten zijn. Je moet er toch niet aan denken dat je als burger een conflict hebt met de overheid en dan terechtkomt bij een rechter of pg die het die overheid naar de zin moet maken? En als rechter of pg moet je er niet aan denken dat je uit je ambt kunt worden gezet, omdat je een uitspraak doet die de regering niet aanstaat. Een levenslange benoeming garandeert onafhankelijkheid.” Rechters moeten niet in de verleiding komen een andere beslissing te nemen dan de rechtvaardigheid eist. Ook niet als politici of de publieke opinie zich tegen dat besluit keren.” Zo reageerde een jurist op de berichtgeving dat president Bouterse, het vertrouwen in de procureur-generaal (PG), in deze de bewaker van de rechtstaat, heeft opgezegd.
Op de eerste plaats merkt Sunil Oemrawsingh, voorzitter van de Stichting 8 December op, dat president Desi Bouterse hoogst onverantwoordelijk is. Op de tweede plaats ziet hij dat de Surinaamse samenleving met de bewegingen van de president overtuigender raakt dat zij te maken heeft met een regiem dat zijn historie uit de dictatuur kent. “Dat signatuur van de dictatuur manifesteert zich steeds duidelijker en op verschillende gebieden. Dit bestuur heeft nooit het respect getoond naar het beginsel van de rechtstaat, met name de scheiding der machten. Zelfs in de tijd van de dictatuur heeft men met name de rechters geïntimideerd en bedreigd. Vandaag zien wij dat wanneer de objectieve wetenschappelijke toetsing van strafbare feiten niet in het straatje van de NDP en de president past, de rechter niet goed is. Wanneer de rechter een uitspraak doet in hun voordeel wordt wel de loftrompet geblazen”, stelt Oemrawsingh.
Als het vertrouwen in de pg wordt opgezegd door een willekeurig persoon is er geen probleem, echter wanneer de president van de republiek zijn vertrouwen in de pg opzegt, heeft het wel een andere dimensie. Het kan volgens Oemrawsingh vergaande consequenties hebben. Hij stelt dat deze handeling de rechtstaat verder ondermijnd en zelfs destabiliseert. Zowel inwoners als buitenlandse investeerders die mogelijk het land zouden willen binnenstromen, zullen zich volgens Oemrawsingh onderworpen voelen aan willekeur. Oemrawsingh brengt in herinnering dat in de jaren ‘80, 15 mensen zijn geëxecuteerd, zonder tussenkomst van de rechterlijke macht. “Er is geen voorbeeld genoeg om wederom aan te tonen dat zij denken dat zij boven de wet staan”, stelt de voorzitter.
Hij roept daarom de rechtelijke macht en alle aanverwante instituten op om hun onafhankelijke macht te tonen en te exerceren. Dit door het heel justitieel apparaat lam te leggen, wanneer de president tracht om hen middels intimidatie uit te schakelen.
Het ligt in de bedoeling dat de huidige pg, Roy Baidjnath Panday, plaats maakt voor een nieuwe pg, die in strijd met het rechtelijk bevel, het bevel van de regering op grond van artikel 148 van de Grondwet opvolgt om het 8 decemberstrafproces te beëindigen. Echter zijn juristen het niet eens met de manier waarop de huidige pg bedankt wordt. Vooral niet met de grondslag: het opzeggen van het vertrouwen. De pg wordt inderdaad door de regering ontslagen, of op eigen verzoek of bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. De pg kan op voordracht van het Hof van Justitie door de regering worden ontslagen. Hierbij dienen als grondslagen dat de persoon van de pg onder curatele is gesteld of aanhoudende zielsgebreken zijn gebleken. Ook mag als grondslag dienen dat de pg wegens misdrijf is veroordeeld tot een onherroepelijke vrijheidsstraf, dat hij in staat van faillissement is verklaard, dat hij surseance van betaling heeft verkregen of wegens schulden is gegijzeld. Tevens kan hij worden bedankt wegens ernstig wangedrag of onzedelijkheid of bij gebleken voortdurende achteloosheid in de waarneming van zijn ambt. De Grondwet noemt in artikel 142 het opzeggen van het vertrouwen in de pg niet als ontslaggrond.
Kavish Ganesh
