De laatste uitgebrachte verklaring van Fitch Ratings over de economie en de financiële en monetaire huishouding van Suriname moet op haar juiste merites worden beoordeeld. Fitch Ratings is een Amerikaanse kredietbeoordelaar. Met betrekking tot het karakter van de kredietbeoordelaar halen we info uit Wiki. Een kredietbeoordelaar is een bedrijf dat de kredietwaardigheid beoordeelt van uitgevende instellingen, zoals overheden, van bepaalde vormen van schuldbewijzen (obligatieleningen), alsmede de schuldbewijzen zelf. De kredietbeoordelaars schatten aan de hand van scenario’s en risicomodellen in hoe groot de kans is dat een land (bank of een bedrijf failliet gaat en) zijn schulden niet meer terug kan betalen. De uitkomst van die analyse bepaalt welke kredietstatus een land of bedrijf krijgt. Kredietbeoordelaars geven aan belenende organisaties een “rapportcijfer” die een obligatierating oftewel kredietcode wordt genoemd. Deze is dus recentelijk wat ons land betreft aangepast. De invloed van de obligatieratings is zeer groot. Beleggers zoals pensioenfondsen, verzekeraars, banken en particulieren lenen hun geld gemakkelijker en tegen een lagere rente uit aan overheden (en bedrijven) met een goede rating, om zeker te zijn van rente en terugbetaling. Met andere woorden, het wordt duurder nu voor Suriname om gelden te lenen op de internationale kapitaalmarkt. De beoordelingen van de kredietbeoordelaars zijn daarmee van groot belang voor overheden met hoge schulden. In het Caribisch gebied komen traditioneel veel landen voor met een hoge staatsschuld. Suriname wordt niet gerekend tot die landen, maar wellicht kan dat al zijn veranderd of gaat het die richting op. De kredietcodes van de kredietbeoordelingsbureaus zijn voor beleggers het voornaamste houvast om risico’s te kunnen inschatten. Wanneer kredietbeoordelingsbureaus hun ratings bijstellen en grote groepen beleggers daarop reageren door beleggingen te verkopen, kan dit een zelfversterkend effect hebben. Deze laatste ‘rush’ moet nog zichtbaar worden voor Suriname. Ons land heeft geen zware investeringen en beleggingen gekend, de economie is klein en de kapitaalmarkt is niet ingewikkeld. De bekendste kredietbeoordelaars zijn: Fitch Ratings, Moody’s en Standard & Poor’s. Wat Fitch in principe nu vast stelt met een kredietbeoordeling, is een bevestiging wat wij al een hele tijd in het land weten, inclusief de ngo’s, de burgerij en de media. De beoordeling van Fitch heeft een viertal aspecten die de burgerij weliswaar niet ten volle kan vatten. Ten eerste gaat het om de valutasituatie in relatie tot de importen op de lange termijn. Deze codering wordt aangeduid als een Issuer Default Rating. In de praktijk is dat min of meer de meest aangehaalde klasse van de beoordeling. Dat is nu ‘B+’, terwijl wij eerder BB- waren. Deze beoordeling betekent dat onze situatie niet stabiel is en dat er relatief veel opmerkelijke pieken en dalen zijn. Dat wordt specifiek ook uitgedrukt in de ‘Rating Outlook’ welke ook gewijzigd is van Stable naar Negative. De situatie met betrekking tot ‘short-term foreign currency’ is gebleven op ‘B’, welke duidt op speculaties en een verminderd vermogen om schuldbetaalverplichtingen na te komen. Dit vermogen wordt direct beïnvloed door de economische en de financiële situatie, met andere woorden, het is direct gekoppeld aan de inkomsten van die betreffende periode. De beoordelaar noemde voor de beoordelingen aan aantal oorzaken en achtergronden: terugval van valuta-inkomsten vanwege teruggevallen grondstoffenprijzen, een begrotingstekort van meer dan 11 %, teruggevallen dekking van de nationale munt door een gemarginaliseerde valutareserve en de opkomst van de parallelmarkt. De internationale reserve was gelijk aan 1.7 maand import, terwijl wij altijd uitgingen van minimaal 3 en tijdens NF-regeringen zelfs 4. Verdergaande marginalisatie kan het vermogen om schulden af te betalen, ondermijnen. In 2015 zou in de valutabehoefte zijn voorzien door eigen inbreng van USD 295 mln. uit de reserves en USD233 mln. van leningen. Fitch voorziet wel een afname van het begrotingstekort in 2016 en toename van de reserves door een nieuwe goudmijn in 2017. Het lijkt er veel op dat Fitch de valutaveilingen ziet als een depreciatie. Fitch ziet voordelen en nadelen hierin. Wanneer Fitch in de toekomst kijkt, dan ziet Fitch toch wel lichtpunten, zoals een betere goud- en olieprijs. Fitch sluit niet uit dat de outlook weer naar ‘Stable’ gaat. Wat Fitch aan ons vertelt, is niets nieuws. De burger die in dat land wil blijven wonen en werken, moet de rating in juiste context plaatsen en zijn hoofd koel houden. De burger moet zelf niet verantwoordelijk worden voor schokken op de nationale markt. Wat de oorzaak van de moeilijke situatie is, is tweeledig: enorme onnodige en opgeblazen uitgaven gepaard gaande met corruptie, onrechtmatige verrijking van enkele bekenden, overfactureringen en betalingen voor goederen en diensten die nauwelijks werden geleverd tijdens de vorige regering, naast de terugval van inkomsten. Nu moeten er manieren worden gezocht om de zware schokken minimaal te houden en daartoe niet bij te dragen. Wat minder hoopgevend is, is dat het volk het vermogen niet heeft intellectueel om lessen te leren uit de situatie. We gaan op dezelfde voet door.
