Ondernemers hebben bedrijfsdoelstellingen, die uiteindelijk verband houden met het voortbestaan van hun organisatie. Zij leveren concurrentiestrijd, vooral waar het bedrijf moet functioneren in een turbulente omgeving, waarin allerlei andere organisaties hun marktaandeel opeisen. Alleen de monopolist heeft daarvan geen last. Bedrijfssuccessen worden nu niet meer uitsluitend bepaald door kapitaal en menskracht, maar ook en steeds meer door de aandacht die werkelijk geschonken wordt aan uiteenlopende interne en externe processen en gebeurtenissen. De enorme stromen aan gegevens die op managers en medewerkers nu dagelijks afkomen en die verder tot informatie moeten worden verwerkt, vragen om het vermogen de aandacht, al dan niet gelijktijdig, op verschillende zaken te moeten vestigen. Zowel in overheids- als bedrijfsorganisaties wordt bruikbare aandacht steeds schaarser en kostbaarder. Hoe hoger in de organisatie de vraagstukken zich voordoen, hoe gecompliceerder de oplossing daarvan wordt. Dit houdt derhalve in dat ook de intensiteit en kwaliteit van de aandacht die daarvoor vereist zijn, een belangrijkere rol gaan vervullen in het proces van probleemoplossing. En management is in de werkelijkheid niets anders dan het voortdurend omgaan met probleemsituaties. Tenminste, overal waar het bestaande op ongewenste wijze afwijkt van het gewenste, waar de bekende kloof tussen wat is en wat moet zijn, zich doet gevoelen. Onze voorouders hadden een zee van vrije aandachtsruimte. Zij hadden niet veel om daarover het hoofd te breken. Arbeidscontractanten en slaven hadden nauwelijks ruimte tot eigen denken en handelen. Zij waren geketend aan dwangmatig werken. Hoe de stand van zaken in onze tijd is, behoeft nauwelijks uitleg. Ga maar na hoe weinig aandacht wij dagelijks hebben om die over zoveel dingen van de dag te verdelen. Wij betichten elkaar (en onszelf) steeds weer van vergeetachtigheid. Maar dikwijls klopt dat verwijt niet. Er komt op dagbasis gewoon te veel op ons af. De technologie voorziet ons ruimschoots van allerlei apparatuur, waardoor wij op elk moment van de dag in staat zijn gegevens en informaties in ons menselijke geheugenbestand op te slaan. Over hoeveel apparaten voor de afstandsbediening heeft u thans de beschikking? Vergeet het voertuig daarbij ook niet. Hoe vaak pakt u niet de verkeerde ‘remote control’ om een of ander apparaat in huis te bedienen? Vroeger kenden wij in ons land een of twee televisiekanalen en weinig radiostations. Voor films gingen wij naar de bioscoop. Er waren twee kranten, en daarmede hield het op. Bent u nu in staat om heden het dagelijkse nieuws, alleen reeds van eigen bodem, nog bij te houden? Voor de informaties die ons nu binnen een etmaal bereiken, hadden onze voorouders een heel jaar nodig. De reclamewerkers vragen de gehele dag om uw onverdeelde aandacht. De gezinsverplichtingen leggen een zware wissel op onze beschikbare aandacht. Onze werkrelatie laat de aandacht niet met rust. Ook kort voor de nachtrust komen de werkbeelden van de dag en de visioenen van de volgende dag in ons op. Het internet, de internationale ontwikkelingen en gebeurtenissen, de smartphone, het eenvoudige mobieltje, de tablet, de satellietbeelden, meer en steeds modernere technologie, wij worden daardoor dolgedraaid door de toenemende stroom van dagelijkse informaties. Daarom is er schaarse aan aandacht, een landelijk verschijnsel, neen, een wereldverschijnsel. Daarom zou de aandachtseconomie, naast de sociale en bedrijfseconomie, door onze onderwijsdeskundigen als studierichting of, als het niet anders kan, als verplichte bijvak in het leerprogramma op middelbare en hogere onderwijsinstellingen moeten worden opgenomen. Voor studenten moeten trainingen worden opgezet voor aandachtsdistributie. Aandacht is nu wel economisch goed geworden. Kijk maar hoe de concurrenten strijd leveren om onze onverdeelde aandacht te vestigen op hun aanbiedingen. Als aandacht intussen geen economisch goed was geworden, waarom dan al die financiële offers van handelaren om hun folders, brochures en andere reclamemateriaal bij ons in de brievenbus te deponeren? Waarom al die uitgaven via al onze mediaorganisaties en reclamebureaus om uw aandacht, meer dan de concurrent, op te eisen? Waarom dan zoveel kranten-, radio- en tv-advertenties? Maar het probleem is nu eenmaal dat ons vermogen om tijdens onze actieve daguren gelijktijdig aan zoveel zaken aandacht te schenken, maar beperkt is. Plaats voor enkele seconden iets in uw gedachten. Haal vervolgens diep adem. Adem nu uit, en tracht gelijktijdig aan een tweede kwestie te denken. Het zal niet lukken. Lichaam en geest zijn op dat moment intens bezig met elkaar. Aandacht economen hebben wij niet. Die bestaan waarschijnlijk ook niet, omdat aandacht vluchtig is. U bent daarom bij de aandachtverdeling geheel en al op uzelf aangewezen. De kern van dit verhaal is dan deze: schenk aandacht uitsluitend aan de dingen om u heen, die voldoende interessant en rendabel zijn om uw kostbare gedachten daaraan te schenken. Wij komen dagelijks tijd tekort om alle zaken netjes in orde te krijgen. Aan uw aandachtswaarde moet een hoge prijs gekoppeld zijn. Schenk daarom geen aandacht aan wat zich reeds maanden aaneen voordoet tussen een aantal assembleeleden in hun strijd om zetelbehoud. Schenk geen aandacht aan de noeste ijver van een tweetal partijvoorzitters die hun eigen partijleden duwen in de richting van de vervulling van mogelijke vacatures in het parlement. Schenk uw aandacht maar niet langer aan de vernietiging van het ooit afgebakende natuurreservaat, omdat dat aandachtsverlies oplevert. Laat de stuwmeeraffaire en de scaliantragedie maar voor wat het is. Een volksvertegenwoordiger wordt toch kasbeheerder ter plaatse, aldus tevens rekenplichtige, wat niet meer te volgen is. De huidige NH-minister komt ook niet meer in aanmerking voor de kruistochtbanier. Onze serieuze aandacht als volk moet nu blijvend gevestigd zijn op de bewijzen van integriteit van politieke ambtsdragers, die de Surinaamse gemeenschap reeds 40 jaren een rad voor de ogen draaien. Surinaamse politici knijpen een oogje dicht om daardoor beter te kunnen mikken op hun persoonlijke voordelen. Voor elke extra opoffering verlangen zij geld, zoals nu weer aan de orde zijnde. Intussen blijft het volk lankmoedig.
Stanley Westerborg
Organisatieanalist;
[email protected]
