Ravish Mehairjan en Marko Kruithof verzorgden op 13 januari voor de studenten van Anton de Kom Universiteit van Suriname, de medewerkers van EBS, Staatsolie en Suralco en andere genodigden een lezing met als onderwerp ‘De toekomst van elektriciteitsnetbeheerders’. De heren zijn verbonden aan het bedrijf Stedin.net in Nederland. Stedin.net is een elektriciteitsnetbeheerder in Nederland, die vandaag de dag afstapt van de gedachte van een centraal elektriciteitsnetwerk naar een decentraal systeem.
De vraag naar elektriciteit in Suriname is nog hoog in vergelijking met andere landen. Je moet steeds generatoren installeren om die energie te leveren, maar die energie moet je transporteren over netten met vaak lange afstanden. Dat kost veel geld. ‘Waar Stedin.net het accent op legt, is dat zij in Europa al veel netten hebben, maar dat ze nu gaan richting verduurzaming van het systeem’, weet Sam Mehairjan, manager Distributie en Transmissie bij de EBS, te vertellen. ‘Zij doen het met windmolens, zonnepanelen op daken en bezuinigingen door het minder gebruiken van stroom, maar ook slim werken. Het slim werken houdt in dat wanneer anderen elektriciteit opwekken dat je het kan meten en het overschot kan leveren in de buurt. Men praat over decentrale systemen. Dus niet dat je grote centrales hebt met grote lijnen naar andere gebieden. Het gaat juist om kleinere gebieden waar je kleinere opwekunits hebt, daar opwekt en daar verkoopt. Dat kost dan minder geld’, legt Mehairjan uit.
Stedin.net wijst ook op een roadmap. Dit moet inhouden het plannen voor het zelf genereren van stroom door klanten en hoe die te accommoderen. ‘Mensen gaan ook in ons net leveren, hoe ga je ermee om. Je meters moeten in beide richtingen meten. Over al deze zaken moeten wij in Suriname gaan nadenken, discussiëren en beleid maken om te beslissen waar wij willen zijn’, meent Mehairjan.
Het gaat erom dat we meer digitale systemen toepassen om onze netten slimmer te maken om meer met het net te kunnen doen, waardoor er ook minder verlies wordt geleden en de klant ook een betere service geleverd kan krijgen. Stedin.net houdt zich ook bezig met het experimenteren en innoveren van nieuwe duurzame en efficiënte systemen in de energiesector. Één van de systemen is het Distributie Management Systeem (DMS). DMS is een systeem dat zorgt voor de energie flow op het netwerk. ‘Als je meer intelligentie wil doordat je storingen ziet aankomen of je meer intelligentie wil doordat de consumenten ook energie gaan opwekken en je het op een juiste manier wil besturen in je systeem, dan heb je zware computers nodig om dat goed te kunnen besturen’, vertelt Marko Kruithof, manager bij Stedin.net.
‘De kabels, de transformator, de lijnen en de masten probeer je met behulp van sensoren, dat je in een computersysteem hebt, te modelleren en dan te visualiseren. Dus eigenlijk zien we dan het heel net met behulp van schematische tekeningen en kunnen we vanuit een punt de organisatie monitoren, bewaken en daarop ook reageren als er een storing is’, verduidelijkt Ravish Mehairjan. Middels het DMS kunnen storingen dus worden voorzien en voorkomen. Een storing voorkomen, daar merkt een klant niks van. Als je een storing hebt, kan je door het systeem ook direct laten uitrekenen hoe lang een storing in een bepaald gebied zal duren. Daardoor zijn we in staat middels het gebruik van telecom de klant te melden waar er een storing is en hoe lang het zal duren. Dan kan de klant daarop anticiperen en niet onverwacht in het donker komen te staan.
Minder koper in de grond
‘Ik denk dat Suriname nog een lange reis te gaan heeft. Maar ik zie ook volop kansen. Ik geloof niet in meer koper in de grond. Ik ben voorstander van het investeren in elektronica, data en telecom bij de energievoorziening. Duurzaam energie houdt niet in dat we terug in de tijd gaan. Wij moeten gaan leren hoe de toekomst eruit zal zien. De maatschappij vraagt daar een andere rol van de netwerkbedrijven. Het is toegestaan om voor niet-traditionele oplossingen te werken. We moeten risicodekkend bezig zijn’, vertelt Kruithof. ‘Een ontwikkeling die al concreter wordt, is de komst van een energiewet in Suriname. Daardoor kan je beter marktconforme prijzen bepalen. De systemen die we hebben laten zien, vragen naar een grote investering en daarvoor heb je de juiste tarieven nodig’, voegt Ravish Mehairjan aan toe.
Kavish G.
