De komst van de NDP in het centrum van de macht bij de verkiezingen van 2010, is een gebeurtenis die niet los staat van personen, conflicten en idealen.
Als electoraat willen we weleens vergeten dat de Nieuw Front-regering steeds de financiële puinhopen moest opruimen van het funeste beleid gevoerd door NDP-exponenten.
Aan het bestuurscentrisme van 2000-2010 kwam een einde. Van bestuurscentrisme is sprake wanneer de overheid zich eenzijdig richt op haar eigen bestuurlijke structuren en minder oog heeft voor directe noden van het volk en de inbreng van andere externe partijen bij het oplossen van maatschappelijke problemen. Verbeteringen worden louter gezocht in het versterken van het primaat van de politiek, het verbeteren van de keten van toezicht en verantwoording, het vergroten van de transparantie en het verder verfijnen van het systeem van verdeling van bevoegdheden en verantwoordelijkheden.
In 2010 heeft het Surinaams volk gekozen voor een verbreding van de politieke agenda door mandaat te geven aan een andere coalitie om handen en voeten te geven aan nieuwe idealen van de burgers.
En we kregen een regering die wel meer volksgerichter werkt, maar die kwistig om zich heen strooit om gedane populistische beloften in te lossen. Maar de Surinaamse maatschappij verandert. De opkomst van de informatietechnologie heeft de burgers mondiger en kritischer gemaakt en we zien nieuwe vormen van een netwerkmaatschappij ontstaan die revolutionaire elementen in zich dragen. Deze ontwikkeling ging zo snel dat bestuurders nauwelijks tijd en ruimte hadden zich hierop voor te bereiden. De kloof tussen burger en politiek werd steeds breder en veel kiezers vervreemdden zich van traditionele politieke partijen. Aan de andere kant beweegt de traditionele politiek zich in een beperkt spectrum van grijstinten en vervreemdt juist daarmee de kiezer van zich. Bijgevolg ontstaat meer ruimte voor populariserende maatregelen door een overheid, zoekend naar concrete prestaties. Dit gaat gepaard met een hele verzameling nieuwe spelers en invloed van belangenorganisaties. De nieuwe netwerken worden gevormd door partijen die meewerken aan het behalen van het resultaat van politieke afspraken, met of zonder achtergronden van corruptie.
Wij zijn van mening dat ons staatsbestel bedroevend ondermaats presteert.
Het politieke spel moet nog steeds worden gespeeld volgens regels die dateren uit de vorige eeuw. De turbulente ontwikkelingen van sinds 1980 hebben onze samenleving ingrijpend veranderd. Maar nog steeds moeten regeerders en parlement het doen met de codes van een voorbij tijdperk. Het is te verwachten dat deze situatie ongedachte gevolgen zal hebben op het gedrag van kiezers en gekozenen.
Wie in het maatschappelijk systeem bepaalde elementen accentueert, verwaarloost wellicht factoren die essentieel zijn. De politieke markt zal dan zijn werk doen: belangengroepen zullen aandringen op overheidsaandacht voor onderwerpen die in de verdrukking dreigen te komen en er ontstaat een nieuwe competitie van belangen. Alle politieke partijen (zeker de gevestigde) bevinden zich in de branding van deze krachten.
Zij zullen steeds vaker worden geconfronteerd met mensen en instellingen die op zoek zijn naar een politiek onderkomen. Mensen met politieke idealen solliciteren bij verschillende partijen of richten zelf een partij op.
Belangengroepen zoeken naar politieke coalities en de kiezer raakt gefascineerd door een spel waarin hij een belangrijkere speler is dan hij lange tijd heeft verondersteld. De politieke partijen zijn op een andere manier onderdeel van het ‘probleemoplossend vermogen van de samenleving’ geworden. Het politieke bedrijf is nooit eerder zo fascinerend geweest.
De vraag is echter bedrijven we politiek met de kleine “p” of met de grote “P”?
Politiek bedrijven met de kleine “p”
In ons land wordt politiek teveel bedreven met de kleine “p”: persoonlijke incidenten, relletjes, onverenigbare humeuren, slechte financiële onderbouwing van zaken, eigen belangenbehartiging, verkeerde bestuurlijke inschattingen, corruptiepraktijken, etc. zijn daarvan de ingrediënten. We kennen dit beklemmend probleem omdat de meeste tijd wordt gestopt in zaken die niets te maken hebben met de politieke profilering.
De afgelopen week hebben we weer een aantal voorbeelden gezien van politieke hufterigheid, waarbij gerichte inbraken worden gepleegd bij gevestigde politieke partijen voor politiek gewin. Dit zijn typische voorbeelden van politiek bedrijven met de kleine “p”.
Dat krijg je als je in eigen gelederen geen deskundigheid hebt en je politieke macht ontleent aan list, bedrog en manipulatie.
Alles behalve integriteit… en corruptie is de toon die men zet.
Waar trek je de grens? Bij zelfverrijking of ontwikkeling van het land op lange termijn?
We lijken een samenleving die haar zelfreinigend vermogen verloren heeft.
Voor zover het democratische systeem nieuw leven kan worden ingeblazen, zou het misschien beter zijn om te beginnen met het herontdekken van democratische tradities: frisse politieke ideologieën en krachtige politieke partijen.
Politiek bedrijven met een grote “P”
De voorgaande vorm van politiek bedrijven is geen manier om kiezers te winnen. Het werkt averechts: veroorzaakt juist afkeer van de politiek.
Het ontwikkelen van een succesvol politiek profiel moet dan ook aan andere hoge normen en waarden worden gebonden. De politiek ingaan en politiek bedrijven is niet iets dat we als vies moeten labelen. In de politiek hoort het te gaan over waarden; waarden die persoonlijk zijn bepaald. Dat neemt niet weg, dat in de praktijk van ondernemen in de politiek een groot grijsgebied is waarin dit persoonlijk streven onder druk komt te staan. Politiek hoort te gaan over inhoud. Hoe kun je als politieke partij of coalitie invulling geven aan een ambitiecode voor Suriname. Op welke wijze wil Suriname zich in de toekomst profileren?
Welke boodschap kan ons land het beste uitdragen?
Natuurlijk willen we ons land uitdragen. Niet als een narcostaat of land die wordt geleid door figuren met een discutabel verleden, maar als een onthullend werelddorp.
Hufterig gedrag verpest onze leefomgeving
Voor veel Surinamers is de grens bereikt als we letten op gedrag van politici. Dit betreft dan niet alleen de (praktische) omgangsvormen in de politiek, op straat en in het verkeer, maar ook de gedeelde waarden.
Hufterig gedrag verpest onze leefomgeving, geloof in de politiek en ook de omgang in de politiek. Hoe krijgen we politieke partijen, bedrijven, overheden en burgers zo ver dat ze zich niet zo hufterig (onbeschaamd) gedragen?
Om op deze vraag te antwoorden, zul je met nieuwe initiatieven moeten komen voor het politiek bedrijf. Ik noem een paar innovatieve ideeën.
– Ik denk dat het beter zou zijn in een voorverkiezing te stemmen op een top-10 van problemen die dringend om een oplossing vragen. Deze top-10 -problemen zijn de enige onderwerpen waar de politieke partijen in hun verkiezingsprogramma’s aandacht aan mogen schenken. Ook het verkiezingsdebat moet alleen over deze onderwerpen worden gevoerd.
– Er moet een code of conduct (richtlijnen) komen over de wijze waarop politieke partijen en vertegenwoordigende functionarissen zich gedragen bij/tijdens de campagnevoering en propaganda-activiteiten en deze moet worden in de gaten gehouden door een onafhankelijk instituut die de autoriteit krijgt om alles wat met verkiezingen te maken heeft te monitoren op basis van een wettelijk kader.
– De vergoeding voor de leden van De Nationale Assemblee (DNA) moet worden vastgesteld op basis van de opkomst bij de verkiezingen. Kandidaten die veel voorkeurstemmen hebben, zouden daarenboven een bonus kunnen ontvangen. Op deze wijze krijgen kandidaten een persoonlijk belang bij het enthousiasmeren van kiezers om te gaan stemmen.
– Politieke partijen moeten speerpunten die zij in hun verkiezingsprogramma willen opnemen als intellectueel eigendom registreren. Dit leidt ertoe dat de onderwerpen origineel zijn en tevens dat zij zijn beschermd. Zo wordt voorkomen dat andere politieke partijen plagiaat plegen.
– Bij de verkiezingen zou men niet alleen vóór een partij moeten kunnen stemmen, maar ook tegen een partij. De uitslag wordt bepaald op basis van het netto resultaat van de verkiezingen, dat wil zeggen: de tegenstemmen worden van het aantal voorstemmen afgetrokken.
– Voor politieke groeperingen is het nemen van bestuursverantwoordelijkheid niet voldoende.
In DNA en kabinet moet niet alleen bestuurlijk, maar ook politiek worden samengewerkt. Iedere groepering die voor een dergelijke verantwoordelijkheid wegloopt, krijgt dat bij de volgende verkiezing de rekening aangeboden.
Henry R. Ori
