De snelheid en dynamiek waarmede veranderingen in de hedendaagse wereld zich voltrekken zullen de regionale en mondiale machtsverhoudingen belangrijk doen wijzigen. Door de opkomst van nieuwe economieën, de toenemende rol van niet statelijke actoren en de versnelde ontwikkeling van informatietechnologie zullen nieuwe machtsdimensies ontstaan die zullen leiden tot geopolitieke en machtspolitieke verschuivingen. Er vinden 2 verschuivingen plaats, een van staat tot staat en een van overheden naar andere actoren. Er is thans sprake van verticale en horizontale verschuivingen.
Gevolgen machtsverschuivingen.
Na de oprichting van de G20 zijn een aantal belangrijke bijeenkomsten geweest waarbij deze informele groep als “premier forum for international coöperaton” een grote bijdrage heeft geleverd aan vooral de stabilisering van het mondiaal financieel economisch stelsel.
“if President Bush had not summoned G20 leaders to Washington in November 2008 the IMF already on life support, could have become totally irrelevant downsizing its work force by nearly 400 staff. 7)
De grote diversiteit aan actoren zoals ontwikkelde en ontwikkelingslanden, het bedrijfsleven en de civil society noodzaken vergaande samenwerking. Tal van issues, die voorheen als een binnenlandse aangelegenheid werden beschouwd, staan nu op de agenda van internationale bijeenkomsten. Het klassieke onderscheid tussen binnen- en buitenlandse politiek is aan het vervagen. Nationale staten blijven in het interstatelijk verkeer echter een rol spelen maar de context waarin zij werken is gewijzigd.
Wederzijdse belangen, mondiale bedreigingen en uitdagingen dwingen dat belangrijke spelers samenwerken om zoveel mogelijk overeenstemming te bereiken over kwesties zoals het effectief functioneren van het internationaal financieel stelsel en de wereld handel, transnationale bedreigingen de levering van publieke goederen en andere urgente mondiale vraagstukken.
In dit verband kan de vraag worden gesteld welk land, naast de Verenigde Staten bereid en in staat is de coördinatie en het leiderschap op zich te nemen indien de hiervoren genoemde mondiale ontwikkelingen zich voordoen.
Een leidersrol voor de Eurozone landen wordt vanwege interne problemen en uiteenlopende beleidsinzichten voorlopig niet voor mogelijk gehouden.
Over het leiderschap binnen de opkomende economieën bestaat geen duidelijkheid. De BRICS landen alsmede andere opkomende economieën zoals Indonesië, Zuid Korea, Turkije en Mexico verschillen onderling in historische en culturele achtergronden politieke systemen,economisch beleid en ontwikkelingsdenken.
De macht van de Verenigde Staten is, zoals eerder opgemerkt aan beperkingen onderhavig en “under such conditions the previous durable tolerable hegemony exercised by a single state-the United States is understood to be decreasingly sustainable” 8).
Het beleid van President Obama is er op gericht om de macht van de Superpower te behouden op basis van partnership en reciprociteit “on an increasing array of issues the operational meaning of US leadership will be a primus inter pares relationship with partners”. 9)
Om een goede en constructieve partner van opkomende mogendheden te kunnen zijn, zal de Verenigde Staten en zijn bondgenoten rekening dienen te houden met de machtsverschuivingen en machtsverspreiding van de laatste decennia. Het huidige multilateraal systeem, dat na het einde van de Tweede Wereld oorlog ontstond beantwoordt niet meer aan de economische en politieke realiteiten van vandaag.
In dit verband wordt bijvoorbeeld gewezen op de structuur van het IMF.
China heeft binnen IMF 3.8% van het stemmenaantal terwijl dit land de tweede economie in de wereld is met de grootste reserve aan deviezen. De Verenigde Staten daarentegen heeft 16.75% Engeland en Frankrijk hebben elk 4.3% stemmenaantal dat groter is dan een van de BRIC- landen 10).
Een aantal deskundigen zijn van mening dat de wereld op weg is naar een leiderloze periode omdat de G7 noch de BRICS onder de gegeven omstandigheden “the political and economic leverage” hebben om de plaats van de Verenigde Staten in te nemen 11).
De regeringsleiders van de BRICS-landen kwamen enkele maanden geleden in Durban, Zuid Afrika bijeen waarbij enkele belangrijke besluiten werden genomen met betrekking tot verschillende financieel economische kwesties. De Regeringsleiders van de BRICS- landen toonden hun bereidheid met alle relevante actoren samen te werken om de uitdagingen waarmede de wereld wordt geconfronteerd aan te pakken. Van de gelegenheid werd gebruik gemaakt wederom aan te dringen om de “prevailing Global Governance Architecture” aan te passen. In de joint Decleration werd onder meer gesteld dat “as the global economy is being reshaped we are committed to exploring new models and approaches towards more equitable development and inclusive growth by emphasizing complementaries and building on our respective economic strength” 12).
Ondanks grote wedijver op vele gebieden tussen de verschillende staten wordt verwacht dat de G20 en andere landen alles in het werk zullen stellen om stabiliteit, veiligheid en vrede in de wereld te handhaven en te bevorderen.
Noten:
7 B. Carin en D. Shor The G20 as a lever of progress
februari 2013
8. Clark Bringing hegemony back in.
The US and international order
International Affairs vol 85, no1
9 Noot 4
10 MO Paper De BRICS dagen de int.
Instellingen uit
27 maart 2013
11 Ian Bremmer Every nation for itself; Winners
and losers in a G-zero world
12 Verklaring BRICS Joint statement of the 5th BRICS
summit, Durban, March 2013
