Manodj Hindori, directeur RKZ en voorzitter van de Nationale Ziekenhuisraad (NZR), zegt dat hem recent vaker de vraag is gesteld of Surinamers nu dood zullen gaan in de ziekenhuizen. “Het zou jammer zijn als ik op die vraag ‘ja’ zou moeten antwoorden.” Ziekenhuizen komen nu echt niet meer uit en hebben daarom aan de noodbel getrokken. “Het is zo erg dat je er haast van in paniek wil raken”, zegt Hindori. De oplossing van het nu ontstane probleem bij de ziekenhuizen ligt volgens hem echter niet alleen bij de ziekenhuizen. De oplossingen liggen op een hoger niveau, maar de onderhandelingen met de minister van Volksgezondheid, de verzekeringsmaatschappijen en de Zorgraad lijken maar eeuwig voort te duren. “Wij willen de acute nood lenigen. We moeten verder. We willen de patiëntenzorg veilig stellen. We willen geen ongeruste gemeenschap.”
De ziekenhuizen willen volgens Hindori niet dat het zover komt dat patiënten inderdaad dood gaan. “Moni de?”, vraagt Hindori tijdens een Kenniskringavond. Hij geeft aan dat zo gauw de ziekenhuizen weer wat ademruimte hebben, men kan overgaan naar structurele oplossingen. De positie van de ziekenhuizen moet weer in balans worden gebracht. Hindori deed een complete uiteenzetting over hoe de ziekenhuizen vandaag op een kritiek economisch punt zijn beland. Er is volgens hem een correlatie tussen wat er zich op het macro-economisch vlak afspeelt en wat er zich in de gezondheidszorg afspeelt. Over het algemeen is er een verband tussen de uitgaven aan gezondheidszorg ten opzichte van de totale economie. Dit is niet statisch. Gemiddeld geeft men in het Caribisch gebied 4 tot 5% van het nationaal inkomen aan gezondheidszorg. In 2009 gaf Suriname volgens cijfers van de WHO nog ongeveer 7,6% uit aan de gezondheidszorg. Dit was dus uit SRD 10,6 miljard (de omvang van de totale economie uit dat jaar) ongeveer SRD 800 miljoen welke naar de gezondheidszorg ging.
In 2013 zou het percentage besteed aan de gezondheidszorg volgens de WHO-cijfers geslonken zijn naar 4,8%. Uit het totaal aan geld dat naar de gezondheidszorg gaat, komt 35% van het totaal terecht bij ziekenhuizen. Vooral tussen 2010 tot ruim 2012 was er sprake van economische groei in Suriname en het ging toen ook goed met de ziekenhuizen. Er was ook nog de subsidie aan ziekenhuizen vanuit de overheid ter compensatie van de lage tarieven voor overwegend de overheidspatiënten. De totale subsidie naar de sector vanuit de overheid was ongeveer 45 tot 50%, dat was ongeveer 144 miljoen per jaar. De ziekenhuizen floreerden enigszins. Er werden behoorlijke investeringen gepleegd en goede resultaten geboekt. “We kregen een thorax scan en een eigen hartchirurg.” In 2013 besloot de regering de sociale wetten te gaan invoeren, waaronder de Wet Basiszorgverzekering. In het verlengde hiervan trad de Basiszorgverzekering in werking in 2014. “Alhoewel dit op zich goede zaken waren, was ondertussen de economische groei van het land aan het afnemen”, zegt Hindori. De ziekenhuizen kregen hierna met het wegvallen van de subsidie vanuit de overheid opeens ook een enorme klap. Hierna volgde het lange traject van onderhandelingen met de verzekeringsmaatschappijen over hogere tarieven. De verzekeraars vonden echter dat de ziekenhuizen eerst moesten kunnen aantonen wat hun kosten zijn. Verzekeraars werpen volgens Hindori doorgaans altijd allerlei barrières op om niet te betalen of om betalingen te vertragen.
Ondertussen kunnen gezondheidsmedewerkers geen zorg aan hun patiënten weigeren, dus wordt de zorg verleend maar blijft de betaling uit omdat bijvoorbeeld de declaratie volgens de verzekeraar te laat is ingediend. De halvering van de staatsbegroting in 2015 heeft zich overigens ook weerspiegeld in de gezondheidszorg. Vervolgens kwamen de devaluatie en de inflatie. De kosten bleven oplopen, maar de inkomsten stegen niet. De schuldenpositie van de ziekenhuizen steeg en de ziekenhuizen kregen cashflowproblemen. Betalingen aan personeel, medici en leveranciers van medische verbruiksartikelen vlotten niet meer. Als laatste werden de banken benaderd voor leningen om de kosten nog te kunnen dekken, maar ook daar ging de rek eruit omdat de ziekenhuizen niet garant konden staan voor terugbetaling. Hiermee somde Hindori de economische afgang in de sector en vooral de ziekenhuizen stapsgewijs op. Volgens hem is het nu tijd voor een noodoplossing, een financiële impuls, om daarna verder te kunnen praten.
