In de internationale discussie over de politiek en het openbaar bestuur speelt het begrip ‘good governance’ inmiddels een prominente rol. Bepaalde donoren hebben dit zelf als randvoorwaarde voor leningen en donorhulp gesteld. Integriteit van het openbaar bestuur, welke één van de speerpunten vormt van dit concept, is een belangrijke randvoorwaarde voor beleidsrealisatie. Het thema staat op de politiek-bestuurlijke agenda van vele landen (arm en rijk, democratisch en ondemocratisch, westers en oosters, noord en zuid). Internationale organisaties als de Verenigde Naties, UNDP, de Wereldbank, het IMF, de OECD en de OAS hebben aan verdragen, conventies en afspraken gewerkt, met name om corruptie tegen te gaan (met ook consequenties voor ontwikkelingsrelaties en -hulp).
Vaak wordt corruptie breed gedefinieerd in de zin van immoreel of onethisch handelen, handelen welke in strijd is met geldende morele waarden en normen (ethiek en fatsoen vormen onderdeel van de rechtmatigheidstoets, in tegenstelling tot de wetmatigheidstoets). Beperkter is de definitie die internationaal het meest gangbaar is (opinio iures serve necesitates). Corruptie volgens deze definitie is gekoppeld aan misbruik van macht ten dienste van persoonlijk belangen. Zo definieert Transparency International (TI) corruptie als “the abuse of entrusted power for private gain”. De bekende Corruptie Perceptie Index (CPI) is gericht op de publieke sector. Een nog weer meer beperkte definitie richt zich op de herkomst van het gewin. Moet er een derde partij in het geding zijn, een omkoper die iets gedaan krijgt van de politicus, bestuurder of ambtenaar? Dan gaat het meer om het klassieke omkopen, ‘tjoekoe’.
Suriname staat op de achtentachtigste plaats op de transparency index met een score van 3.7. De score bij deze index ligt tussen 1 (totaal corrupt) en 10 (totaal niet corrupt) en is gebaseerd op een verzameling enquêteonderzoeken onder zakenlieden en risicoanalisten. Zijn er gegevens bekend van tenminste drie onderzoeken, dan wordt het gemiddelde daarvan genomen als score. Bij 2 of minder onderzoeken wordt geen score gemeld (hetgeen voor 2010 gold voor Suriname). Corruptie wordt bij deze index gedefinieerd als misbruik van publieke macht voor privaat voordeel.
Waarom zou een samenleving, een land, een regering zich druk maken over corruptie in brede zin? Hoort het er niet bij ons politieke cultuur, en is het geen onderdeel van de beruchte marktwerking? Het voor wat hoort wat? Is het niet begrijpelijk dat wij iets voor onze achterban doen, zij toen, nu zijn wij aan de beurt? Past het niet prima bij de cultuur, en bovendien: veranderen doe je het toch niet, want zijn wij niet straks aan de beurt?
Bovenstaande vragen geven aan dat dit een diepgeworteld probleem is, en slechts kan worden opgelost indien en een attitudeombuiging plaatsvindt. Ik ben de menig toegedaan dat corruptie in brede zin ervoor zorgt dat schaarse publieke middelen niet doelmatig worden besteed, waardoor je onder realisatie krijgt van beleidsdoelen, welke op haar beurt de armoedebestrijding en de menselijke waardigheid niet ten goede komt.
Zeker is dat corruptie een samenleving veel geld kost. Corruptie berooft rijk en vooral arm van een deel van het inkomen, corruptie houdt de armoede in de wereld op de been en leidt tot slechter functionerende publieke dienstverlening met grote consequenties voor juist ook de armen.
Een pasklaar antwoord heb ik als individu niet voor handen, ik ben namelijk de mening toegedaan dat regelgeving alleen dit obstakel niet uit de wereld zal helpen. Een beroemd citaat van Plato luidt immers: rechtgeaarde burgers hebben geen regelgeving nodig als richtsnoer voor goed en kwaad en de niet rechtgeaarde burgers zullen altijd de mazen in de wet opzoeken om aan de werking van bedoelde regels te ontsnappen.
Ik wil vanuit deze plaats iedereen oproepen om een alliantie te vormen tegen corruptie, en beginnende bij onszelf. Onze werkzaamheden zo integer mogelijk te doen en geen hand- en spandiensten verrichten. Verder doe ik een beroep op alle functionarissen om de dienstbaarheid van uw afdeling te vergroten.
F.Ilahi, LLB
