Het recht, de bevoegdheid van burgers om politieke organisaties op te richten, behoudens de beperkingen die uit het recht voortvloeien, is zowaar in de grondwet vervat. Onder een politieke organisatie wordt verstaan elke rechtspersoonlijkheid bezittende organisatie of vereniging van personen, die een staatkundig doel nastreeft ter realisering van doeleinden, die in de grondwet zijn verankerd (staatkundige ordening, welvaart en welzijn van Suriname en zijn bevolking).
Politieke organisaties moeten de nationale soevereiniteit en de democratie respecteren.
Bij het uitoefenen van haar bevoegdheden (art. 53 Grondwet, Decreet Politieke Organisatie) moeten de politieke organisaties het navolgende in acht nemen:
-de doelstellingen mogen niet strijdig en onverenigbaar zijn met de grondwet en met de wetten;
-de organisaties moeten voor elke Surinaamse burger, ongeacht geboorte, geslacht, ras, taal, godsdienst, afkomst, educatie, politieke overtuiging, economische positie of sociale omstandigheden of andere status, die voldoet aan de door de wet te stellen criteria, toegankelijk zijn, mits deze de beginselen van de partij onderschrijft;
-de interne organisatie moet democratisch zijn, hetgeen o.m. tot uitdrukking dient te worden gebracht door: regelmatige bestuursverkiezingen en door de vereiste dat voorgedragen kandidaten voor de volksvertegenwoordigingen binnen de partijstructuren moeten zijn verkozen. Ook door de kiezers in staat te stellen kennis te kunnen nemen van het beginselprogramma en het verkiezingsprogramma van de politieke organisaties; jaarlijkse publicaties van inkomstenbronnen en rekeningen/verslagen of staat van inkomsten en uitgaven moeten in het Advertentieblad van de Republiek Suriname en tenminste een dagblad; het functioneren moet beantwoorden aan de beginselen van het behoorlijk bestuur, alsmede aan de gestelde wettelijke regels voor de waarborging van de openbaarheid en inzichtelijkheid; het samenstellen van een programma met als enig doel de behartiging van het nationaal belang. Ten overvloede zij worden benadrukt dat politieke organisaties niet discriminatoir mogen handelen.
Zij dienen bij het zich presenteren of aanprijzen aan de bevolking uitingen van raciale, etnische of religieuze aard te vermijden. N.b. dat een politieke organisatie een gewone vereniging is, in de zin van het Burgerlijk Wetboek. Nog verder iets betreffende pre-electoraal combinatievorming neer te pennen doet slechts een formele toetsing concluderen dat een groot deel van de politieke organisaties de grondwet en wetten systematisch vertrappen/hebben vertrapt! Koddig dat politiek Suriname dan nog elkaar durft te verwijten de grondwet en wetten te vertrappen! Dat hele horden van politiek Suriname daar bovenop nog durven roepen dat het kiesstelsel tot “ pre-electoraal” combinatie – /alliantievorming (zou) dwingen is je reinste onzin. Niks dan valse, bedrieglijke redenen, politieke verdichtsel, bij het omzetten, erger nog vertrappen van (dwingende) wettelijke regelingen. Bij dit fenomeen is het voornamelijk te doen om eng politiek belang. Coûte que coûte zien te geraken in het machtscentrum, verwerven van macht! Veiligstellen, enge zekerheid inbouwen om niet buiten de boot te vallen danwel geïsoleerd te raken. Op de keeper beschouwd doet het de nationale soevereiniteit, de democratische e/o de beginselen van de democratische staatsordening alsmede het kiesstelsel groot geweld aan. M.i. dwingt het kiesstelsel eerder – concreet – tot partij politieke etnische integratie – nation building –, geenszins tot blok – /combinatievorming! Het is geen onbekend gegeven dat meeste politieke partijen zijn ontstaan en nog overeind staan op basis van etniciteit; het politiek landschap beheersen en de politieke agenda bepalen. Daarnaast is het politiek zelfbeeld van een niet onbelangrijk deel van de Surinaamse kiezer nog steeds etnisch – cultureel bepaald.
Overduidelijk is dat het huidige kiesstelsel evenredigheid en regionaliteit combineert. Dat het aspect van woonplaats vereiste met name is ter versterking van de regionale band tussen kiezer en gekozene. En dat de zgn. “ 1%-regel” bedoeld is als een drempel om politiek – avonturisme te ontmoedigen. Politieke partijen die zich hiervan niets aantrekken merken het in de verkiezingsuitslag. Grote kans dat zo`n partij verschrompelt tot een etnische, religieuze of ideologische sekte! Bij het nastreven van regeringsverantwoordelijkheid is een politieke organisatie geboden in meerdere (kies) districten zetels te veroveren. Concreet betekent het dus dat zo`n partij meerdere bevolkingsgroepen moet aanspreken. Zij moet dan zelf multiraciaal/etnisch en multicultureel zijn. Bij de kandidaatstelling aldus een gebiedende eis rekening te houden met o.a. de dominante bevolkingsgroep in de verschillende kiesdistricten (weerspiegeling heterogene bevolking). Overduidelijk dat het kiesstelsel alzo dwingt tot nationaal/landelijk opereren (breed draagvlak) en inrichting, organisatie van politieke partijen. Mij dunkt dat middels “combinatievorming” politieke partijen/organisaties trachten al de aspecten i.h.k.v. partijpolitieke etnische integratie (nation building) te omzeilen om niet te concluderen hiermede in strijd te handelen (overheden/vertrappen) van de wettelijke regelingen.
Het kiesstelsel gebied dat slechts politieke organisaties (“ partijenstelsel”) die als zodanig erkend zijn aan de verkiezingen kunnen deelnemen. Verkiezingen – afzonderlijk – voor “onze” volksvertegenwoordigende organen op landelijk, districts – en ressortniveau. DNA-leden worden in de districten gekozen op basis van evenredige vertegenwoordiging bij grootste gemiddelde! De ressortraadsleden worden in de ressorten gekozen volgens het personen meerderheidsstelsel ( de personen op wie de meeste stemmen zijn uitgebracht worden gekozen verklaard ). De districtsraadleden worden naar evenredigheid van de behaalde ressortraadsleden aan de partijen toegewezen. De hele horde van politiek Suriname, voorstander van “pre-electoraal” combinatievorming is het geboden eens goede nota te nemen van de regels/bepalingen en consequenties Wet Terugroeping Volksvertegenwoordigers, SB 2005 no 15, heel i.h.b. wanneer een combinatie besluit een volksvertegenwoordiger terug te roepen, uiteen valt of ophoudt te bestaan c.q. een politieke partij wordt ontbonden.
A. R. Ramdjielal
