Met de aanstaande verkiezingen in Suriname duiken er online geruchten op over mogelijke fraude, gesteund door samenzweringstheorieën. Hoe ontstaan zulke theorieën, wie verspreidt ze, en wat is hun doel? Wij vroegen het aan dr. Evelyn Borst, expert in desinformatie .
Hoe wordt een samenzweringstheorie Geloofwaardig gemaakt?
Volgens Borst begint het met emotionele triggers: “Mensen wantrouwen vaak het systeem, vooral na spannende verkiezingen in het verleden. Samenzweerders spelen in op angst en onzekerheid.” Vervolgens worden er ogenschijnlijk logische verbanden gecreëerd: “Een vertraagde stemtelling of een technische storing wordt plots een ‘bewijs’ van fraude”, legt Borst uit.
Ook worden schijnautoriteiten ingezet: “Anonieme ‘experts’ of politici met een agenda verspreiden valse claims, waardoor het voor het publiek legitiem lijkt.” Social media versnellen de verspreiding, vooral via algoritmes die polariserende content promoten.
Wat is het doel?
“Vaak draait het om macht”, zegt Borst. “Politieke groepen kunnen twijfel zaaien om hun eigen positie te versterken of een narratief te controleren.” Soms is het simpelweg financieel: “Sensatie levert clicks en advertentie-inkomsten op.”
Hoe worden samenzweerders ontmaskerd?
Feiten checken: Onafhankelijke media en factcheckers controleren bronnen.
Motieven blootleggen: “Wie profiteert ervan?”, vraagt Borst. Vaak leidt dit naar politieke tegenstanders of influencers.
Technische Analyse: Cyberexperts kunnen stemprocessen onderzoeken op onregelmatigheden.
“Het gevaar,” waarschuwt Borst, “is dat samenzweringen het vertrouwen in democratie aantasten. Tegengas is cruciaal: transparantie, educatie en snelle debunking.”
