Terwijl er ruzie in de tent is over een gepubliceerd boek over Suriname dat in de kop het woord ‘corruptie’ draagt, is enkele dagen terug de laatste Corruptie Perceptie Index door Transparency International uitgebracht. Suriname scoort een onvoldoende en bengelt op de voorlaatste plaats in de Caricom, alleen beter dan Haïti.
In de regio schijnen infiltratie van de rechterlijke machten door de politiek en straffeloosheid binnen de publieke sector tot de grote boosdoeners. Uit de Corruption Perceptions Index (CPI) van 2023 blijkt dat corruptie over de hele wereld floreert. De CPI rangschikt 180 landen en gebieden over de hele wereld op basis van hun waargenomen niveau van corruptie in de publieke sector, waarbij wordt gescoord op een schaal van 0 (zeer corrupt) tot 100 (zeer schoon). Ruim tweederde van de landen scoort onder de 50 op 100, wat er sterk op wijst dat zij ernstige corruptie problemen hebben. Het mondiale gemiddelde blijft steken op slechts 43, terwijl de overgrote meerderheid van de landen de afgelopen tien jaar geen vooruitgang heeft geboekt of achteruit is gegaan. Bovendien zijn 23 landen dit jaar gedaald naar hun laagste score tot nu toe.
De mondiale trend van verzwakking van de rechtssystemen vermindert de verantwoordingsplicht van overheidsfunctionarissen, waardoor corruptie kan gedijen. Zowel autoritaire als democratische leiders ondermijnen de gerechtigheid. Dit vergroot de straffeloosheid voor corruptie en moedigt deze zelfs aan door de gevolgen voor criminelen weg te nemen. Corrupte daden zoals omkoping en machtsmisbruik infiltreren ook veel rechtbanken en andere rechtsinstellingen over de hele wereld. Waar corruptie de norm is, hebben kwetsbare mensen de toegang tot de rechter beperkt, terwijl de rijken en machtigen hele rechtssystemen in handen krijgen, ten koste van het algemeen welzijn.
Landen die hoog op de CPI staan, hebben hun eigen straffeloosheid probleem, zelfs als dit niet tot uiting komt in hun scores. Bij veel grensoverschrijdende corruptiezaken zijn bedrijven uit de best scorende landen betrokken die hun toevlucht nemen tot omkoping wanneer zij zakendoen in het buitenland. Anderen hebben er professionals bij betrokken die geheimhouding verkopen of op een andere manier corrupte buitenlandse functionarissen in staat stellen. En toch slagen de best scorende landen er vaak niet in om de daders van transnationale corruptie en de daders ervan op te sporen.
De corruptie zal blijven bloeien totdat de rechtssystemen wangedrag kunnen bestraffen en regeringen onder controle kunnen houden. Wanneer gerechtigheid wordt gekocht of politiek wordt verstoord, zijn het de mensen die lijden. Leiders moeten volledig investeren in en de onafhankelijkheid garanderen van instellingen die de wet handhaven en corruptie bestrijden. Het is tijd om een einde te maken aan de straffeloosheid van corruptie.
De top 10 minst corrupte landen zijn in volgorde: Denemarken, Finland, Nieuw Zeeland, Noorwegen, Singapore, Zweden, Zwitserland, Nederland, Duitsland en Luxemburg. Suriname zit in de index noch in de top met de landen met de minste corruptie (Canada, Uruguay, Barbados, USA) en noch tot de meest corrupte (Haití, Nicaragua, Venezuela). In de rij van 180 landen scoort Suriname het puntenaantal van 40 evenals Guyana. Suriname zit op plek no. 87 en zit wat betreft de score 3 punten onder het wereldgemiddelde van 43. Suriname is dus in het algemeen een meer corrupt dan eerlijk land. Dat zegt wat over de type van mensen die in Suriname wonen en hun inborst. Ten opzichte van 2022 is Suriname standaard gebleven op dezelfde plek.
Caribische landen die het beter doen dan Suriname zijn Barbados, Bahama’s, St. Vincent and the Grenadines, Dominica, Saint Lucia, Grenada, Jamaica en Trinidad and Tobago. Alleen Jamaica en Trinidad scoren een onvoldoende van de Caribische landen die onder Suriname staan. Het enige Caricom-land dat onder Suriname staat is Haïti. Suriname scoort onder de Morde Developed Countries in de Caricom het slechtst. Het land heeft na veel moeite anti-corruptiewetgeving aangenomen, maar die is niet echt actief in werking. Instituten als de anti corruptie commissie zijn niet actief of genieten ze niet genoeg kredietwaardigheid. Binnen de politiek en in de ambtenarij, waar de corruptie welig tiert, is er nog door geen enkele regering aan campagne van anticorruptie ingevoerd. Integendeel wordt in Suriname vaker genoteerd dat mensen die niet willen meewerken met de corruptie, de laan worden opgestuurd.
Omdat twee derde van de landen in de Latijns-Amerikaanse en Caribische regio een score van minder dan 50 op 100 hebben op de CPI, kent de regio aanzienlijke uitdagingen in de strijd tegen corruptie. Het gebrek aan onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in de regio is een van de grootste problemen. Het ondermijnt de rechtsstaat en bevordert de straffeloosheid voor de machtigen en criminelen, ten koste van het volk en het algemeen welzijn.
In Latijns-Amerika en het Caribisch gebied zorgen ondoorzichtigheid en ongepaste beïnvloeding ervoor dat veel rechtssystemen in de regio niet in staat zijn de wet op een onpartijdige manier effectief toe te passen of hun functie uit te oefenen als controle op andere takken van de overheid, wat van fundamenteel belang is voor alle goed functionerende democratieën. Het gevoel van straffeloosheid en het onvermogen van aanklagers en rechters om onpartijdig te werk te gaan en eerlijke processen en gelijkheid voor de wet te garanderen, heeft een aanzienlijke impact op het vertrouwen van het publiek in de rechterlijke macht. Dit ontmoedigt op zijn beurt het rapporteren, omdat de instelling als corrupt, onbetrouwbaar en onveilig wordt ervaren.
In de regio waar Suriname toe behoort zijn het zwaarst getroffen door corruptie de armste en meest kwetsbare groepen, zoals vrouwen, inheemse volkeren, mensen van Afrikaanse afkomst, seksuele minderheden en migranten. Deze groepen ervaren vaak discriminatie bij het zoeken naar gerechtigheid. De regio heeft dringend behoefte aan robuustere en onafhankelijkere rechterlijke machten om de gerechtigheid te verbeteren, de straffeloosheid aan te pakken en de groei van transnationale corruptienetwerken het hoofd te bieden. Ook moeten de benoemingen en ontslagen van gerechtelijke en vervolgende instanties transparant zijn en gebaseerd zijn op ervaring en prestaties om inmenging te voorkomen.
