Herhaling van de historie ( deel 1 )
Suriname quo vadis ?
Financieel-economische crisis
“ Geen enkele ekonomische crisis ontstaat zó maar en er zijn ook geen
wonder-oplossingen , die met een toverstok te voorschijn kunnen worden geroepen m.a.w. de ekonomische verschijnselen moeten worden bestudeerd en geanaliseerd, de alternatieve oplossingsmogelijkheden moeten worden afgewogen en er moet voor consistent beleid worden gekozen dat daarna krachtig met vaste hand moet worden uitgevoerd.
Wij hebben goede analyses gemaakt in het verleden en de weg aangegeven hoe wij verder moesten, maar op die weg zijn wij nooit werkelijk gekomen hoe vaak wij het woord Nationale Crisis in de mond namen.
Bewijzen liggen voor het oprapen. Uit alles blijkt dat wij de medicijen voor
onze ziekte NIET hebben willen nemen met alle consequenties van dien en tegen alle waarschuwingen in, zodat wij nu staan waar wij staan,op de harde bodem.
De financieel-ekonomische situatie van ons land is zonder meer zorgwekkend te noemen.
We worden geconfronteerd met een enorm tekort op de staatsbegroting, een enorme schuld van de staat aan de Centrale Bank, een behoorlijke afname van de staatsontvangsten en sterk verminderde mogelijkheden voor het opvoeren van de staatsinkomsten. Onze deviezenpositie is zeer ernstig aangetast en wordt nu gekenmerkt door een enorm deviezentekort.
Een groot deel van ons produktie apparaat ligt stil, met als gevolg een enorme goederen schaarste, aanzienlijke prijsstijgingen en een sterke toename van de werkloosheid. De nationale goederen voorraad is thans vrijwel uitgeput. Door het ontbreken van de mogelijkheden voor de conversie van Surinaams geld in een ander valuta ( U.S.dollar) is het niet meer mogelijk om door import de voorraden weer op peil te brengen. De thans heersende
sociaal-ekonomische en politieke omstandigheden blijken niet mee te werken aan de verbetering van het investeringsklimaat.
De oorzaken van de financieel – ekonomische neergang.
Wij hebben te lang de illusie volgehouden dat wij ongestoord konden doorgaan met een ongebreidelde financiering van overheidsuitgaven.
Als oorzaken van de financieel-ekomische neergang kunnen wij twee externe oorzaken aanwijzen t.w. :
- Het wegvallen na 1982 (decembermoorden) van de Nederlandse hulpallocatiegelden.
- De verslechtering van de afzetmogelijkheden van de bauxietsector met dientengevolge verminderde deviezen opbrengsten en inkomsten voor de overheid.
Naast de externe oorzaken zijn ook twee interne oorzaken aan te wijzen,t.w.:
- De excessieve bestedingen van de overheid op lopende rekening, namelijk de keuze van de bestedingsobjekten en de wijze van de financiering van deze overheidsuitgaven,.
- De zwakte binnen het bestuur van het land om door beleidsuitvoering te geraken tot ombuiging van de gesignaleerde gevaarlijke tendensen.
Rol overheid.
De rol van de overheid is de laatste jaren te snel gegroeid en dit is ten koste gegaan van de particuliere sektor waardoor de geconstateerde maatschappelijke onevenwichtigheden zijn ontstaan.
Er zal een sanering moeten worden doorgevoerd in de materiële uitrusting van de overheidsdienst. Nu schreeuwen wij om en aanzienlijke verhoging van de export. De vraag dringt zich naar voren waarom de export zo slecht van de grond is gekomen. Al jaren praten wij over de raffinaderij van Patamacca, de uitbreiding van Surland, de uitbreiding van de visserijsektor, het Rosebell -Project, de followup van het MCP-Projekt. Het is teleurstellend, maar helaas het is er niet veel van gekomen.
Ondanks onze grote nood moeten wij wel beseffen dat exporteren een harde strijd inhoudt.
Samenvatting en aanbevelingen.
- De bauxietindustrie dient voor Suriname behouden te blijven en
dient zo spoedig mogelijk weer operationeel te worden gemaakt.
Hiertoe dienen nationale offers te worden gebracht.
- De sanering van het overheidsbudget dient met de begroting voor 1987 te beginnen,op basis van afstoting van taken, privatisering,verlaging van uitgaven,verhoging van inkomsten en niet-inflatoire financiering van restant tekorten (monetaire financiering).
- De verhouding minister van financiën /regering t.o.v. de Centrale Bank van Suriname dient opnieuw kritisch gelegaliseerd en vastgesteld te worden.
- Het maatschappelijk accoord dient thans doorgevoerd te worden.
- Het INVESTERINGSKLIMAAT dient te worden verbeterd met een nieue investeringsregeling.
- Alle inspanning dient te worden gericht op verhoging van de EXPORTPRODUKTIE. Deviezen dienen hiervoor te worden vrijgemaakt.
Aldus de heer DRS. J.Brahim in zijn rede gehouden op
5 maart 1987 , NATIONAAL CONGRES : CRISIS & PERSPECTIEF ,
Torarica, Paramaribo-Suriname.
LEENDERT DOERGA
