Wij hebben op bestuurlijk vlak zoveel zien voorbijkomen. Geprobeerd met economen, de rechtsgeleerden, de ingenieurs, misschien met een socioloog, een bestuurskundige of politicoloog, maar het heeft ons niet veel opgeleverd. Het probleem zal wel hierin gelegen zijn dat geen van deze professionals veranderkundig waren onderlegd. Overtuigingskracht en burgers over de streep trekken waren geen aandachtspunten. De juiste richting opgaan voor de ontwikkeling van onze maatschappij? Daarbij werkelijk niet kunnen beseffen dat mensen en maatschappijen geen maakbare objecten zijn maar dat geleidelijk verlopende veranderingsprocessen er aan de orde zijn? Onlangs hebben mensen van de assemblee hun tevredenheid geuit over het parlementaire werk van de afgelopen jaren. Er zijn aardig wat wettelijke regelingen tot stand gebracht. Maar hebben deze regelingen daadwerkelijk geregeld wat geregeld moest worden? Hoe effectief is de wetgevende arbeid in zijn geheel geweest? Gaat het om de bruto-opbrengst van de regelgeving in de zin van een optelsom van alle tot stand gekomen wetten of is de netto-waarde daarvan wel of niet belangrijker? Kortom: welk effect heeft wetgeving gesorteerd? Een kwestie die duidelijk geen kopzorg voor de assembleeleden is geweest. De vraag naar het effect van overheidsbeleid is voor de evaluatie van het parlementaire werk ook belangrijk. Maar nu dan de vraag: hoe moet het land nu verder? Het antwoord is simpel: gewoon anders denken en de oer opvattingen over ‘s landsbestuur vaarwel zeggen. Gewoon de antropologen vragen of zij ons in veranderkundige zin van dienst zouden willen zijn. Voor onze multi-etnische en daardoor multi-culturele samenleving zijn sociologen en antropologen zeer nuttige personen, ook al zijn deze disciplines op de Surinaamse universiteit geen aantrekkelijke kost. Blijven wij dan verder volgens ons verouderd model organiseren en samen werken, desnoods zonder samenwerken? Naar elkaar luisteren met ergens op de achtergrond een charismatische of zelfzuchtige leider? Dit, terwijl de antropoloog wacht? De antropologie is toch bij uitstek de wetenschap die helder maakt hoe personen culturen vormen, maar ook hoe culturen mensen vormen? Hoe groepen veranderingen in hun cultuurpatronen tot uiting weten te brengen? De antropoloog kan ons toch als geen ander leiden op de weg vol tegenstrijdige belangen van groepen? Geef de rechtsgeleerde een kans, hij presenteert een bundel wetsontwerpen. Probeer het met de econoom, die brengt ons het plaatje van stabiliteit, terwijl juist dynamiek en flexibiliteit de sleutelbegrippen zijn. Plaats de ingenieur op de stoel, die komt weldra aangelopen met zijn blauwdruk van de moderne stedelijke inrichting, maar in zijn technische arbeid er niet bij stilstaat dat meer technologie en meer technische toepassingen wel voor civilisatie zorgen, maar daardoor niet vanzefsprekend beschaafdheid losweken. Hoe wij met elkaar omgaan heeft in het technisch denken van de ingenieur geen plaats. Als de infrastructuur maar voldoende aandacht en vorm krijgt is hij of zij een gelukkig mens. Waar is dan de antropoloog? Waar is de door ervaring gerijpte socioloog? Kennisvelden die te maken hebben met verbanden tussen ontwikkelingen, feiten, situaties en gedragingen in onze maatschappij en die de patronen daartussen herkennen lijken de Surinaamse samenleving niet bepaals te interesseren. Moeten wij als uiteindelijke keuze toch maar kiezen voor de antropoloog die niet met cijfers zijn presentaties onderbouwt, maar wel verhalen, gesprekken, zingeving en besluitvorming als wezenlijke accenten beschouwt? Voor een multi-etnische en een in cultureel opzicht veelzijdige samenleving als in het land Suriname is het op gang brengen van samenwerking door alle belangentegenstellingen heen toch nog altijd specialistisch werk? In een symfonieorkest kunnen de beste musici zitten die bedreven zijn in het lezen van de partituur, maar zonder dirigent wordt het een chaotisch gedoe. Bedank de rechtsgeleerde en de econoom, de ingenieur, de wiskundige, de docent, de medicus, de bedrijfsmanager of de accountant van harte. Leg de leiding van het land nu dan in handen van de ervaren antropoloog die tenminste nog openstaat voor innovatieve ideeen vanuit de samenleving. Leg de toekomst van het land niet in handen van iemand die zich de nieuwe Zonnekoning en zich nu reeds de God van het land Suriname waant. Met arrogantie, zelfgenoegzaamheid, belerend gedrag en narcisme zal het Surinaamse volk onmogelijk goed geleid kunnen worden. Betrek de religie bij de politiek, maar denk daarbij ook aan het groepsgerichte karakter van de godsdienst enerzijds tegenover de persoonsgerichte belangenwereld van de Surinaamse politicus anderzijds. Want die bijten elkaar stevig. Wie niet over het vermogen beschikt om het gebied Suriname met zijn toenemende verscheidenheid op intelligente wijze te leiden, zal als gekroonde leider vroeg of laat de wind van voren krijgen. Leg de toekomst van de jeugd niet in handen van lieden die bij eerdere gelegenheden samenwerking met corrupte figuren om redenen van zelfbehoud niet zo erg vonden. De dingen moeten nu anders, liefst door anderen. Heeft iemand soms de bekwame antropoloog annex veranderkundige ergens in ons land gezien? Die kan ons helpen.
Stanley Westerborg
Organisatieanalist
