In het religieuze segment van het hinduïsme, met name de Sanātan Dharm, zijn veel beelden te zien. De beelden en het begrip beeldenverering worden vaak onjuist geïnterpreteerd; evenals de typering als polytheïstische religie welke ik eerder heb weerlegd.
DE VEDANTISCHE FILOSOFIE
Het postulaat in het hinduïsme is dat alle religiën één zelfde Schepper dienen. Deze is almachtig, bovenzinnelijk, onpersoonlijk, ondeelbaar, onzichtbaar, ondefinieerbaar, absoluut, transcendentaal, genaamd Brahma (nirākār: vormloos. Uitspr.: ā als a in water). Daar hij omnipotent is kan hij overal en in alles aanwezig zijn, creëert, behoedt/verzorgt, vernietigt en herschept het universum (de scheppingscyclus) en kan Hij/Zij elke vorm aannemen (sākār: zichtbaar).
Ieder is vrij om Deze naar eigen inzichten te beleven en te benoemen, zoals Krishnā, Rām, Lakshmie, Durgā, Allah, Jehovah, Tao etc.
DE DEVOTIE EN HET PROBLEEM
De grondgedachte is dat alle levensaspecten zoals intellect, gezondheid, fysieke- en psychische kracht, materiële rijkdom als geld, huis en een goede baan, de mens zijn verschaft door de Schepper en waarvoor dan ook dank moet worden betuigd. Dit kan geschieden o.a. door in een gebed de Schepper in de vormloze hoedanigheid, Brahma ( uitspr: a als i in vurig) te gedenken.
Het zal echter moeilijk- of niet gelukken om de gedachten lang op het Onzichtbare gevestigd te houden, omdat het bewustzijn zeer wispelturig is. Binnen enkele seconden kunnen de gedachten afdwalen naar zelfs het meest niet ter zake dienende. Alleen door o.a. strenge onthouding en veel meditatie kan het bewustzijn langer in bedwang worden gehouden. Voor de doorsnee persoon die dagelijks sterk verbonden is met de wereldse beslommeringen, is dit vrijwel niet weggelegd.
DE OPLOSSING
Het hinduïsme is een vergaarbak van alle mogelijke religieuze overtuigingen. Dit biedt de gelovige onbeperkte ruimte om het pantheistische aspect, dat God overal en in alles aanwezig is, te combineren met het antropomorfe. Namelijk, dat de Almachtige gehoor gevend aan de liefdevolle oproep gedaan in volle overgave gedurende het gebed, Zich ook in een menselijke vorm en/of in een beeld kan manifesteren. De devoot transformeert de Schepper, de Onzichtbare naar de zichtbare vormen.
Voor elk levensaspect waarvoor men dank wil zeggen, wordt een zinnebeeldige personificatie (man/vrouw) gecreëerd, weergevende God als begunstiger hiervan. Voor de beschermende kracht van God o.a. de mannelijke vorm Vishnu die zich verder manifesteert als Krishnā of Rām, de kosmische oerkracht als de vrouwelijke Shakti, het intellect als de prachtige vrouw Sarashvatie enz.
Zo zijn er in het hinduïstische pantheon miljoenen goddelijke vormen te vermelden. Er is dus geen sprake van zoveel aparte goden, maar van een enkele Schepper wiens aspecten worden vereerd (zie mijn artikel Hinduïsme Is Monotheïstisch in Dagblad Suriname d.d. 31 januari 2017). De zinnebeelden worden verstoffelijkt in de prachtige iconische beelden.
Een gelovige kan zich als vader, zoon, moeder, geliefde, vriend(in), echtgenoot/echtgenote in een persoonlijke wederkerige relatie tot God plaatsen. Hierdoor en door het aanschouwen van een prachtig beeld, welk de Almachtige in een zeker aspect symboliseert, voelt de devoot zich extra verbonden met het Goddelijke tijdens het gebed en het offeren van bloemen, lekkernijen e.d.
Terwijl de gelovige een beeld van Krisna in een melkbad legt en daarna de spijzen offert, verricht hij simultaan hetzelfe ook in gedachten waarin hij Krishna baadt, kleedt en voedt met de heerlijkste gerechten, daar hij weet dat het beeld symbolisch is.
De devoot heeft de diepe overtuiging dat de Almachtige overal en in alles present is, hem aanhoort en zijn offer accepteert. Evenzo aanbidt de inlandse bewoner niet de boom zelf, maar de Almachtige die hij door de woudreus gesymboliseerd ziet. Aan de boomstam legt hij zijn offerande neer in naam van de Schepper en niet in naam van de boom.
De psyche, het innerlijke, raakt dieper vervoerd door een beeltenis van de Schepper, zoals een mooie foto van een geliefde dieper treft dan alleen de gedachte. De fenomenale Italiaanse schilder en dichter Michelangelo citerend: de betekenis van een beeld ligt in het bijzonder in zijn vermogen de ziel te herinneren aan haar oorsprong. Hij is in staat een impressie van deze oorsprong te scheppen.
Zo wordt visueel de Goddelijke werkelijkheid aanschouwd en aanbeden en kunnen de gedachten langer op Hem/Haar worden geconcentreerd. Analoog hieraan is het heilige Christelijke Kruis.
Duizenden expressies van één zelfde Schepper zijn mogelijk naar gelang de beleving van de gelovige. Zoals het zonlicht door de spleten in het wand in vele stralen zich manifesteert en door een glas-in-lood raam in diverse kleuren te zien is, waardoor de beeldvorming van diversiteit wordt opgewekt.
Het begrip beeldenverering wordt verguisd tot aan het denigrerende toe, terwijl nauwelijks wordt beseft dat de hele wereld aan beeldenverering doet. Een letter is de uitbeelding van een klank. De benamingen van de Schepper zoals Ram, Allah, Jehovah, God, de heilige teksten en de heillige geschriften Bijbel, Koran, Veda, Rāmāyan etc. worden geschreven met deze uitbeelding van de klanken. Evenals bij de verschillende beelden wordt in deze niet het materiaal vereerd maar de Goddelijke kracht welke wordt symbolyseerd. Hierdoor worden de tekens en de dragers (de boeken) ook als heilig beschouwd. Een cd met religieuze verzen /teksten wordt dan ook met meer respect behandeld. Ook de ingelijste foto (is een beeld !!) van bijv. de ouders wordt door een ieder met hoge waardering bejegend.
RESUME
De diverse beelden zijn symbolische weergaven van al de aspecten van één enkele Schepper
en dienen mede als medium om tijdens gebed en meditatie de aandacht langer en intenser op de Almachtige geconcentreerd te houden. Een beeld zegt meer dan 1000 woorden.
Pandit drs. R.P.Sitaldin (Hindupriester-bedrijfseconoom-filosoof)
[email protected]
