Het is waar dat we nu niet concurrerend kunnen optreden. Onze landbouwgebieden zijn systematisch vernietigd. Denk maar aan de landbouwgebieden in Wanica (Lelydorp, Pad van Wanica, Leidingen , Koewarasan, Kwatta en andere landbouwgebieden) waar er voorheen rijst op grote schaal werd verbouwd. Al deze gebieden waren toen tijdens de koloniale tijd al ontwikkeld, maar door patronagepolitiek is dit alles vrijwel helemaal vernietigd. Denk maar terug aan de periode van CIS-rijst, toen dhr. Bruma nog minister van Economische Zaken was. Wij moesten een bepaald percentage rijst afstaan aan de overheid tegen een zeer, zeer lage prijs waardoor het niet meer aantrekkelijk was om rijst te verbouwen. De gebieden in Leidingen en omgeving en ook in Saramacca werden verwaarloosd. Er is flink gesjoemeld met de CIS-rijst toen, onder het bewind van Bruma, en er is bloedgeld gemaakt. Tijdens het koloniale bewind was er een goede basis gelegd voor ontwikkeling van de landbouwsector. Denk maar ook aan de pakhuizen/silo’s die er toen bestonden die we lomboem noemden om padie daar op te slaan en ook om het product te drogen. Dit alles is vernietigd. Na de onafhankelijkheid is alles systematisch verdrongen.
Deze zelfde Bruma en zijn mannetjes die zich toen als nationalisten opstelden, bleken uiteindelijk landverraders te geweest. Zij wilden “baas in eigen huis” zijn. Maar daarbij vergaten deze mannetjes dat een bedelaar die elke dag bedelt, op bepaalde momenten ook “baas in eigen huis” is. Hij is dan ook heer en meester op zijn perceel en in zijn huis. Een ieder wil onafhankelijk zijn van zijn ouders. Maar pas als je een goed fundament hebt opgezet, kan jij je onafhankelijk verklaren. Mijn ouders hebben ook ervoor gezorgd dat ik naar school ging van Nickerie tot in Paramaribo en ik heb in Paramaribo hun zaak helpen uitbreiden. Nu ben ik ook onafhankelijk dankzij een goed fundament die ik samen met hen heb opgebouwd. Zo ook moest er toen een goed fundament zijn geweest alvorens men aan onafhankelijkheid begon te denken. Dit alles haal ik aan alleen maar om aan te geven dat er tijdens de koloniale tijd wel voor een goed fundament was gezorgd. Denk maar aan SML- Wageningen, aan Mariënburg, Bruynzeel, en tal van andere bedrijven die tijdens de koloniale tijd opgezet waren.
Suriname en Guyana hebben qua bevolking en klimaatomstandigheden bijna alles gemeen. Denk maar aan de patronage-politiek, die daar werd gevoerd tijdens het bewind van Burnham. Ook hij heeft in zijn land de rijstsector de das omgedaan. Ook daar moest men vanwege de zelfde inleveringsplicht die er daar in het leven was geroepen, rijst inleveren. Onze beleidsmakers hadden het systeem van Guyana overgenomen. In Guyana probeerde men de hardwerkende mensen die vooruit gingen uit te knijpen, maar de wet van karma heeft er voor gezorgd dat hun eigen mensen in de kuil zijn gevallen. Na de val van Burnham, werd het systeem gewijzigd en de rijstsector groeide in een razend snel tempo. Ook de suikerrietsector is in Guyana in stand gebleven en Guyana is tot de dag van vandaag een van de grootste suikerexporteur in de Caribisch gebied gebleven. De landbouwsector in Guyana heeft een grote boost gehad en vandaag de dag produceert Guyana 4 x zoveel rijst dan Suriname. Zulks terwijl zij begin jaren 90 zo hard waren achteruitgegaan dat ze zelfs minder dan de helft van wat Suriname nu produceert, gingen produceren.
De Europese Unie en Amerika subsidiëren hun landbouwsector zwaar. Wij willen niet dat alles gesubsidieerd wordt. Wij willen wel dat de overheid goede condities schept, zodat de sector weer tot grotere hoogte gebracht kan worden. De technologie in de wereld is momenteel zo ver dat zelfs in de woestijnen nu aan landbouw gedaan kan worden. De belangrijkste voorwaarde is wel dat men een goede waterhuishouding heeft met daar aan gekoppeld een goede natte en droge infrastructuur. Dit alles heeft men in Suriname ook nodig. Als de overheid nog kan zorgdragen voor goedkope financieringen kan er heel veel gedaan worden. Zo vele consulenten willen vanuit hun kantoortje hun zegje doen, maar de realiteit is heel wat anders. Wat de heer Ferrier onlangs heeft verkondigd klinkt allemaal heel mooi, maar of dat werkelijk waar is en/of zaligmakend zal zijn moet nog blijken. In elk geval moet iemand het idee overnemen en tot de uitvoering overgaan.
Leendert Doerga/Wierin Bishesar
