In deze spannende voorbereidingsfase naar de algemene, vrije verkiezingen en de geheime stemming op 25 mei aanstaande vraag ik als kiezer gaarne de aandacht van de politici voor de volgende serieuze boodschap, erop vertrouwend dat ze, na lezing ervan een moment van bezinning in acht zullen nemen. Naarmate de dag der stemming nadert zullen alle registers worden opengetrokken om het vertrouwen van de kiezers te winnen. Het is daarom nuttig te weten hoe de kiezers denken en vooral wat ze van een Volksvertegenwoordiger verwachten. Daarnaast dienen de politici hun blik óók naar binnen te richten en niet alleen op hun politieke tegenstanders, teneinde antwoord te vinden op twee kernvragen, te weten: hoe behoor ik mij als Volksvertegenwoordiger tegenover de kiezers te gedragen en hoe zal ik me van andere politici moeten onderscheiden? Twee simpele, maar belangrijke, vragen die iedere politicus voor zichzelf zal moeten beantwoorden.
Dienen i.p.v. heersen
Politici zijn belangrijke persoonlijkheden binnen de samenleving. Ze blijven echter
mens, zoals alle andere mensen met alle menselijke zwakheden. Maar juist vanwege
hun voorhoede functie wordt van ze verwacht dat ze een voorbeeldfiguur zijn van en in staat zijn zich te verheffen boven de gemiddelde burger. Ze moeten weerstand kunnen bieden aan de vele verleidingen, die dit beroep met zich meebrengt. Ze behoren niet met elkaar te bekvechten wie de belangrijkste is. Want wie zich geroepen voelt de eerste of belangrijkste te zijn, moet beseffen dat van een leider voorbeeldig gedrag wordt verwacht. Het kiezersvolk zal zich onder alle omstandigheden met trots aan ze moeten kunnen afspiegelen. Politieke leiders moeten een dienende en niet een heersende houding aannemen, want ze worden geacht het belang van de kiezers te dienen en niet omgekeerd. Vanuit deze dienende taakstelling zal steeds bijzondere aandacht geschonken moeten worden aan de sociale en economische noden van met name de zwakkeren binnen de samenleving. Aan hun roep en nood mag niet voorbij worden gegaan, omdat ze niet in staat zijn effectief voor zichzelf op te komen. De hoop van deze groep kwetsbare burgers is vooral gevestigd op de gekozen Volksvertegenwoordigers. Die zullen daarom niet mogen rusten, alvorens er daadwerkelijke verbetering optreedt in de situatie van deze kwetsbare burgers. Niet alleen uit plichtsbetrachting, maar mede uit dankbaarheid voor hun verkregen stem en het door hen geschonken vertrouwen in het stemhokje. Natuurlijk zijn burgers vaak ongeduldig en zullen ze blijven klagen als ze zien dat
het de politieke leiders voor de wind gaat, terwijl het overgrote deel van de samenleving de buikriem steeds verder moet aanhalen. Politici die niet in staat zijn het volk uit zijn noden te verlossen, behoren zich niet bij het volk op te dringen. Ze nemen immers vrijwillig de taak van Volksvertegenwoordiger op zich. Er is dus geen ruimte voor goedkope en wazige excuses indien de gedane beloften aan het kiezersvolk niet zijn of worden nagekomen. Enkel de persoonlijke overtuiging, dat men zich daartoe wel zou hebben ingespannen, is niet voldoende. Het zijn de kiezers die dat beoordelen en wel aan de hand van de meetbare en merkbare resultaten.
Democratie en volksbelang
Deze twee begrippen zijn in ons land door de jaren heen zo misbruikt door politici, dat ze a.h.w. een averechtse uitwerking hebben op de bevolking en a priori een zekere aversie oproepen bij velen uit onze samenleving. Onze politici nemen deze beide worden te pas en te onpas in de mond zonder zich daarbij te realiseren, dat democratie niet van papier af wordt beleefd of slechts met de mond wordt beleden. Democratie ontwikkelt zich vanuit de mens die drager is van waarden en normen. De leden van De Nationale Assemblee en de overige volksvertegenwoordigende lichamen worden door weldenkende burgers op hun democratische gezindheid beoordeeld aan de hand van hun gedrag niet alleen, maar meer nog op grond van hun dagelijkse handelingen, zowel binnen als buiten het politieke circuit.
Doorslaggevend voor correct democratisch politiek gedrag is de eigen verantwoordelijkheid die men als politicus draagt. Die behoort geheel los te staan van de collectieve partijpolitieke visie en of loyaliteit aan de politieke organisatie waartoe men behoort. Zijn toetsingsnorm ligt in het eigen geweten. Immers, niet de politieke groepering waartoe men als volksvertegenwoordiger behoort, legt de eed of belofte af. Het is de verkozen politicus (man of vrouw), die bij zijn / haar installatie tot volksvertegenwoordiger plechtig zweert, nota bene ten overstaan van de Almachtige, of belooft naar eer en geweten te zullen handelen. Dat is een universele gedragscode, welke staat boven elke andere af te spreken gedragscode (geschreven of ongeschreven). Het geheim om van politicus uit te groeien tot gezaghebbende staatsman (staatsvrouw) ligt voor een belangrijk deel opgesloten in deze eigen verantwoordelijkheid. Zolang dit over het hoofd wordt gezien, zal er van waarachtige democratie in de Surinaamse politiek bitter weinig te merken zijn, de Surinaamse Grondwet en alle daaruit voortvloeiende geschreven regels ten spijt. In de Surinaamse politiek zijn velen geroepen (als politicus), maar
weinigen uitverkoren (tot staatsman / staatsvrouw).
Politieke integriteit
Het gebrek aan politieke integriteit trekt diepe sporen in de Surinaamse politiekvoering. Wat houdt dit begrip in? Ieder mens, maar vooral de politicus, heeft ambities, eerzucht dan wel de begeerte om te verwerven. Ambities leiden tot plannen en ideeën. Maar tussen plan en uitvoering staan meestal financiële, praktische of andere bezwaren. Ondernemende mensen vinden echter altijd een weg om hun doel te bereiken. Via de politiek hebben we ook alle denkbare combinaties van middelen om bepaalde doelen te bereiken. Maar evenals dat het geval is op andere maatschappelijke gebieden heiligt het doel niet alle middelen. Vooral politici moeten zich hiervan nadrukkelijk bewust zijn. Er wordt van ze verwacht dat ze zich onder alle omstandigheden correct en waardig gedragen en de bestaande normen en beginselen niet overboord gooien. Het woord integriteit, afgeleid van het Franse “intégrité”, geeft in zijn algemene betekenis een ongeschonden toestand aan. De volkenrechtelijke betekenis ervan is de onschendbaarheid van de soevereiniteit van een staat m.b.t. zijn gebied. Maar het is de derde betekenis ervan, nl. “rechtschapenheid” of “onomkoopbaarheid” die in dit verband benadrukt dient te worden. Rechtschapenheid betekent populair gezegd niets anders dan je oprecht en eerlijk gedragen in relatie tot anderen. ln de volksmond zou men zeggen “yu no m’ fromu” of “yu no m’drai wan film”. Rechtschapen mensen bezitten doorgaans een scheppende geest om zaken die ze zich voor ogen stellen tot stand te brengen in harmonie met anderen. Een scheppende geest, niet zozeer in de zin van uit het niets iets tot stand brengen, want alleen goden zijn daartoe in staat en wij mensen, politici inbegrepen, zijn nou eenmaal geen goden. De essentie van rechtschapenheid is vooral daarin gelegen dat je op een eerlijke manier met anderen, óók met degenen, die niet je vrienden zijn, weet om te gaan en dat je in samenwerking met hen zaken tot stand kunt brengen. Kortom, iemand is rechtschapen als hij of zij een deugdzame inborst heeft en is niet iets dat aangeboren is, maar ontwikkeld moet worden door menselijke inspanning. Over onomkoopbaarheid kunnen we kort zijn. Iemand is onomkoopbaar als hij niet corrupt is, niet omgekocht kan worden, hetzij met geld, gunsten of andere middelen. U zult onderhand reeds door hebben dat een integere politicus heel wat in z’n bagage moet hebben. In het bijzonder voor de jongere en nieuwbakken politici geldt daarom: “bezint eer gij begint”.
De ontwikkeling van ons land
Vaak wordt de vraag gesteld waarom de verdere ontwikkeling van ons land nog steeds zo moeizaam verloopt. We zijn immers rijk aan zowel natuurlijke als menselijke hulpbronnen.
Het antwoord is simpel, vanwege het onvermogen van Surinaamse politici om gezamenlijk en in harmonie met het Volk goede dingen tot stand te brengen. Dit heeft te maken met de deugd, met name de eigen verantwoordelijkheid, dus de integriteit van onszelf als individu en de politieke integriteit van onze leiders in het bijzonder. Onze samenleving heeft voldoende rechtsregels, maatschappelijke normen en basisbeginselen. Vooral de politieke programma’s, statuten en reglementen van nagenoeg alle politieke organisaties die ons land rijk is (en dat zijn er nogal wat), staan bol van deze zaken. Maar worden ze in de praktijk wel toegepast en worden ze correct nageleefd? Heel vaak niet omdat we tekort schieten in deugdzaamheid. Funester is het als dit tekort zich voordoet onder een niet onaanzienlijk deel van de politici in ons land. In feite behoren ze juist de medeburgers in deugd voor te gaan. De stagnatie van de verdere ontwikkeling van ons land slechts willen ophangen aan gebrek aan financiële middelen en hoger kader, betekent dat men de ogen sluit voor de realiteit dat in de gemeenschap het omgekeerde plaatsvindt van goed voorbeeld doet volgen. In plaats van goede, krijgt de samenleving haast continu slechte voorbeelden voorgeschoteld van de politieke leiders in ons land. De goede niet te na gesproken. Verandering van het heden en bepaling van de toekomst van ons land is direct afhankelijk van het vermogen van onze politieke leiders om daadwerkelijk te werken aan het herstel van de morele waarden en tekortkomingen binnen de samenleving. Het is daarbij van essentieel belang dat ze bij zichzelf beginnen. De burgers moeten zich met trots kunnen afspiegelen aan hun voorbeeldig gedrag.
Politiek
Over politiek is door de eeuwen heen heel veel geschreven en gezegd. Van Plato’s
“Politeia” tot Roosevelt’s “Filosofie van de Regering”. Maar waar het in wezen op neerkomt,
is dat het politieke systeem in een land een deel is van het maatschappelijk bestel. En wel dat deel van het sociale systeem dat betrekking heeft op de doelstelling van de groep als geheel, de wijze waarop die doelstellingen worden bepaald, de wijze waarop ze worden gerealiseerd en last but not least de machtsmiddelen die in dit proces worden benut. Onder doelstellingen vallen dan zaken zoals het handhaven van de rechtsorde en het behoud van de groepsidentiteit naar buiten toe. Het laatste heeft alles te maken met wat men onder partijpolitieke belangen pleegt te rangschikken. Het politieke proces is een min of meer gereglementeerde strijd om de macht, die als middel dient om bepaalde doelstellingen te kunnen laten prevaleren en te
verwezenlijken. Het gaat er in die strijd soms hard en fel aan toe. Dat mag, mits de
strijdmiddelen geoorloofd zijn. Het geduchte strijdmiddel “politieke integriteit” geniet
echter bij veel politici in ons land nog te weinig erkenning. Het wordt in de Surinaamse politiekvoering nog veel te weinig als strijdmiddel aangewend om zowel binnen de eigen politieke gelederen als daarbuiten respect af te dwingen. Politieke organisaties vervullen in het politieke proces belangrijke functies, met name de kanalisering van politieke wensen van de achterban en de selectie van politieke leiders. Ze dragen daardoor medeverantwoordelijkheid voor de politieke integriteit van hun politieke vaandeldragers. Waar nodig zullen ze deze derhalve moeten corrigeren (liefst in het openbaar) en niet alles maar met de mantel der liefde blijven bedekken. Want zoals een Oosterse wijsheid luidt: “Beter dan de waarheid te kennen is haar lief te hebben. Beter dan de waarheid lief te hebben is er vreugde aan te beleven. Veroordeel daarom nooit anderen, maar zie erop toe dat je eigen waarde niet gering is.” Politici bestaan bij de gratie der kiezers en die hebben behoefte aan goede, inspirerende en integere politieke leiders. Het zou daarom voor de kiezers merkbaar
moeten zijn, dat politici die de norm hebben overschreden, daaruit ook de politieke consequenties trekken. Dat voorkomt enerzijds devaluatie van hun maatschappelijke functie en getuigt anderzijds van politieke volwassenheid.
Hoe meet je het?
Politieke integriteit wordt gemeten aan de hand van de daden, gedragingen en de handelingen van de betreffende politicus. Hij of zij (want het kan ook om een vrouw gaan, het aantal vrouwelijke politici in ons land groeit overigens nog veel te traag) moet in de uitoefening van zijn/haar politieke functie, maar óók daarbuiten consequent het goede voorbeeld geven. Het mag beslist niet de bedoeling zijn de burgers aan allerlei regels te willen onderwerpen, die men als politicus niet bereid is zelf na te leven. Politici dienen open te staan voor positieve kritiek uit de samenleving en moeten bereid zijn zich daarnaar te richten. Laten ze echter hun oor hangen naar valse profeten en stroopsmeerders dan zal het ze uiteindelijk duur komen te staan, want een politiek zonder stuwende kracht kan niet floreren. Vroeg of laat rekenen de
kiezers rigoureus daarmee af. Dat is in ons land reeds herhaaldelijk bewezen. Het is slechts een kwestie van tijd. Kiezen voor een politieke functie betekent dat men zich ervan bewust moet zijn dat vele ogen op je gericht zullen zijn. Men zal bereid moeten zijn persoonlijke offers te brengen zonder daarvoor compensatie te verlangen. Als politicus valt aan die sociale druk niet te ontkomen. Veel politici vergeten, naarmate hun politieke ster rijst, dat ze er zijn voor de gemeenschap en niet omgekeerd. Wat we echter ervaren, is dat hun dienende opstelling, voor zover aanwezig, heel spoedig verandert in een heersende. Hoe vaak zijn we in ons land niet reeds geconfronteerd met politieke machtswellust; met politieke figuren die zich overgeven aan ondeugden zoals: jaloezie, misgunst, onenigheid en plooibaar gedrag. Deze zaken vormen het bewijs van een kleinmenselijk gedrag dat juist niet van een politicus wordt verwacht. De basis voor een goede en veelbelovende politieke carrière is gelegen in het aannemen van een dienende houding. Vriend noch vijand wordt daarmee aanstoot of ergernis bezorgd. De politicus moet weten, dat belangrijker dan degene, die de planten begiet, degene is die ze laat groeien. Indien hij vanuit een heersende opstelling denkt iets te betekenen, zonder iets te zijn, houdt hij zichzelf voor de gek. Het eigen doen en laten moet steeds aan een kritisch onderzoek worden onderworpen. Valt dat goed uit, dan kan de politicus zich beroemen, zonder zichzelf met anderen vergeleken te hebben. Want we hebben allemaal, politici en burgers ons eigen vrachtje te dragen. Zolang we daartoe de kans hebben moeten we daarom voor iedereen goed zijn, voor iedereen het beste over hebben en voor iedereen respect kunnen opbrengen. Ȯók voor politieke tegenstanders. Dit vergt met name van politici een grote mate van integriteit. Binnen de eigen politieke organisatie, maar meer nog uitstralend naar de gehele samenleving. Politieke integriteit biedt een optimum aan vertrouwen en uitzicht. Het mag echter geen zaak zijn van loze woorden, maar van een stijlvolle distinctie en daadkracht. Kiezers hebben niets aan mooie, maar holle woorden. Wél putten ze kracht, inspiratie en vooral motivatie uit de waarneembare rechtschapenheid
van hun politieke leiders.
Samenvattende conclusie
Kernachtig samengevat kan worden geconcludeerd, dat in de huidige politieke situatie waarin ons land zich bevindt, geschreeuw, scheldkanonnades en een stortvloed van woorden vanaf politieke podia niet langer in staat zijn de tekortkomingen binnen ons politiek systeem te verdoezelen. Eén van die tekortkomingen is ongetwijfeld een merkbaar gebrek aan politieke integriteit bij een niet onaanzienlijk deel van de politici in ons land. “Eet die appel niet, hij is giftig” hoor je ze de kiezers a.h.w. voorhouden. Maar op het moment waarop die zich omkeren, nemen ze zelf de grootste hap eruit.” Hypocrieter kan het niet! Toch is dit wat zich helaas bijna dagelijks in de Surinaamse politieke arena voltrekt.
George R. Bijnoe ([email protected])
