Suriname is in het jaarlijkse USA State Department-rapport over mensenhandel voor het tweede achtereenvolgende jaar blijven steken in de categorie ‘Tier 2 Watch List’ (T2WL). Dit is de op 1 na laatste categorie waarin alle landen van de wereld worden geclassificeerd door de Amerikaanse regering. De volgende stap naar beneden is Tier 3 en de beste 2 zijn Tier 1 en Tier 2. Suriname was al in het rapport van 2012 geplaatst op de T2WL. Plaatsing in deze categorie betekent dat de regering van Suriname niet volledig voldoet aan de minimum standaarden die gelden ter bestrijding van mensenhandel. Het gaat echter wel om landen die significante pogingen ondernemen om te kunnen voldoen aan de standaarden. Plaatsing in T2WL betekent dat het absolute aantal slachtoffers van mensenhandel in Suriname significant is of significant aan het stijgen is. Het betekent voorts dat de Surinaamse regering geen bewijzen kan aandragen dat in toenemende mate maatregelen worden genomen om de ergste vormen van mensenhandel aan te pakken over het afgelopen jaar. Plaatsing in de T2WL betekent voor landen die in de laagste categorie Tier 3 zaten, waartoe Suriname niet behoort, dat de regering beloofd heeft serieuze stappen te ondernemen.
Maar wat staat er precies over de situatie in Suriname in het rapport? Suriname is een zendland, land van bestemming en doorvoerland met betrekking tot mensenhandel waarvan mannen, vrouwen en kinderen het slachtoffer zijn. Vrouwen en meisjes van Suriname, Guyana, Brazilie en de Dominicaanse Republiek zijn slachtoffer van seksuele exploitatie in het land. In het afgelopen jaar werd Suriname door de Braziliaanse regering geïdentificeerd als een belangrijke doorvoerhaven voor exploitatie in Europa. Het rapport maakt ook melding van schuldhorigheid (dwangarbeid/slavernij als gevolg van schulden) in Suriname onder de Chinese gemeenschap. NGO’s en ook overheidsautoriteiten blijven aangeven dat vrouwen en meisjes seksueel worden uitgebuit in het Surinaamse binnenland rond mijnkampen. Voorts meldt het rapport dat buitenlandse werknemers in de landbouw en vissers op zee in behoorlijke mate gevoelig zijn in Suriname voor dwangarbeid. Hetzelfde geldt voor werkende kinderen in de informele sector en de goudwinning.
Met betrekking tot de stappen meldt het rapport dat meer mensenhandelzaken worden vervolgd en dat meer kinderen zijn ontdekt die betrokken zijn in mensenhandel. Echter is het niet gelukt om ook meer mensenhandelaren te ontdekken. De bescherming van slachtoffers is inadequaat meldt het rapport en de betrokkenheid van lokale autoriteiten om het probleem aan te pakken is benedenmaats. Van 2008 tot en met 2011 stond Suriname in de hogere Tier 2-categorie.
De Amerikaanse regering doet aanbevelingen die voor een groot deel inderdaad aansluiten op de zwakke punten in ons systeem. In de eerste plaats moet Suriname krachtiger gaan optreden bij het onderzoeken en vervolgen van mensenhandelzaken en het veroordelen van de criminelen. Voorts moet de regering ervoor zorgen dat slachtoffers specifieke zorg en dienstverlening krijgen. In dit kader moet de regering partnerschappen aangaan met NGO’s die op het stuk van mensenhandel al bezig zijn en deze organisaties helpen financieren. Heel belangrijk is de opmerking dat onderzoekende en vervolgende autoriteiten hun werk moeten blijven voortzetten, ondanks een ontkenning of onwil om te getuigen vanuit de slachtoffers. Aanbevolen wordt ook dat overheidsfunctionarissen op het gebied van vervolging, immigratie, gezondheidszorg en arbeid en gerechtelijke ambtenaren en sociale werkers worden getraind. De training moet zich gaan focussen op het ontdekken en herkennen van gevallen van mensenhandel en het adequaat kunnen omgaan met slachtoffers. Als laatste wordt aanbevolen dat de bewustwording verder wordt bevorderd over mensenhandel. Met betrekking tot het vervolgen en voorkomen van mensenhandel worden in het rapport specifieke zaken aangehaald.
De Amerikanen stellen bij het lanceren van het laatste rapport dat dit hard is, omdat mensenhandel een toffe zaak is. In het afgelopen jaar zijn volgens John Kerry 46.000 slachtoffers aan het licht gekomen, terwijl het bekend is dat 27 miljoen personen wereldwijd in slavernij leven. De Amerikanen hebben uit een studie ontdekt dat landen die op de Tier 3 of de Tier 2 Watch List voorkomen, zoals Suriname dubbel hard hun best doen dan anders. In het Caribisch gebied komen boven Suriname in de Tier 2-lijst voor de landen Antigua, Aruba, Bahamas, Belize, Curaçao, Dominicaans Republiek, Sint Maarten en Sint Vincent. Samen met Suriname zitten in de T2WL verrassend Barbados en ook Guyana, Haïti, Jamaica, Sint Lucia en Trinidad. Het slechtst doet Cuba het en zit in de laagste categorie in Tier 3. Deze soort rangschikkingen voor de tweede achtereenvolgende keer zullen andere gerelateerde organisaties alarmeren. De beschikbare financiën vanuit bilaterale betrekkingen zullen met zulke beoordelingen steeds minder gaan naar productieve sectoren en meer naar bijvoorbeeld programma’s voor mensenhandel zo die aanwezig zijn. De aanbeveling waarbij het State Department zegt dat autoriteiten door moeten gaan ondanks niet meewerkende slachtoffers lijkt wat de politie betreft de belangrijkste aanbeveling. Door belangenverstrengeling is de Surinaamse politie soms geneigd om excuses te zoeken om een zaak niet te behandelen. Klokkenluiders worden tegengewerkt en soms gefrustreerd. Wederom moet hier gesteld worden dat corruptie de oorzaak zal zijn waarom ook het beleid inzake mensenhandel niet gemakkelijk van de grond zal komen.
