Waarde vroege herkenning alcohol en drugsmisbruik

De “Internationale Antidrugsdag”, “Werelddrugsdag” of “International Day against Drug Abuse and Illicit Trafficking” is door de Verenigde Naties (VN) vastgesteld op 26 juni. Het is een dag waarop stil wordt gestaan bij de vele negatieve gevolgen van drugsgebruik en de strijd tegen illegale drugshandel. Vanaf 1988 wordt er jaarlijks op deze dag aandacht besteed aan de impact die alcohol en drugs heeft op de maatschappij. Het thema voor 2016 is “ Global action for healthy communities without drugs”. Drugs en alcohol zijn stoffen die het normaal functioneren van ons centrale zenuwstelsel beïnvloeden. Zij veranderen de manier waarop onze zenuwen en hersenen werken. De gebruiker kan zich door drugs blij en actief voelen of de buitenwereld op een andere manier ervaren. Alcohol en drugs worden gebruikt zonder dat er daarvoor een medische indicatie is of bestaat. Alcohol ofwel Ethylalcohol of Ethanol: is een heldere, kleurloze en smaakloze vloeistof met een zwakke geur. Bij inname ontstaat een brandend gevoel. Alcohol lost goed op in water. Het wordt makkelijk in het bloed opgenomen en snel over het totale lichaamsvocht verspreid. Er zijn honderden soorten alcohol waarvan ethanol de minst giftige is. Alcohol beïnvloedt ons bewustzijn en leidt tot veranderingen in stemming en gedrag.
Tabak wordt gebruikt als genotsmiddel en kent een lange geschiedenis. Tabak wordt gebruikt vanwege de smaak en de verslavende eigenschappen veroorzaakt door nicotine. Men blijft roken vanwege het gevoel van ontspanning en een verhoogde concentratie. Nicotine is een vloeibare, giftige verbinding die inwerkt op het zenuwstelsel, en behoort tot de groep stoffen waartoe genotmiddelen als cafeïne en cocaïne behoren. Het effect is ongeveer twintig minuten na het doven van de sigaret weer verdwenen. Bij de verbranding van de tabak ontstaat teer dat in de longen achterblijft en ontsteking en kanker veroorzaakt.
Cannabis, marihuana, jamin, hasj, wiet hebben zowel stimulerende, verdovende als bewustzijns veranderende eigenschappen. De werkzame stof is THC, en hoe hoger de concentratie hoe populairder de soort. Jamin bijvoorbeeld is bekend om zijn hoge concentratie THC. De high kenmerkt zich door een ontspannen, geestverruimend, blij en relaxed gevoel. Opvallend zijn de zintuiglijke veranderingen zoals: muziek klinkt mooier en intenser, eten smaakt beter, de ruimte wordt anders ervaren. Sommige gebruikers benoemen creativiteits bevorderende en inzicht gevende eigenschappen. Echter zijn deze beweringen moeilijk te toetsen. Cannabis wordt gerookt als een joint. De joint is een lange, kegelvormige sigaret, gerold uit vloei en gevuld met een mengsel van tabak, hasj en/of marihuana. Cannabis kan ook verwerkt worden in een cake, spacecake genaamd. De belangrijke schadelijke gevolgen bij het roken van cannabis zijn: schade aan de luchtwegen, hersenschade, induceren van een psychose. Een op de honderd gebruikers ontwikkelt een psychose (Schizofrenie).
Cocaïne is een sterk stimulerend en sterk verslavend middel. Crack cocaïne wordt gerookt met behulp van een basepijp en komt al na enkele seconden in het bloed en kort daarna in de hersenen terecht. Doordat het effect kortdurend aanhoudt wordt het middel snel achter elkaar gebruikt. De gebruikers voelen zich gelukkig, krijgen meer energie, moeheid en honger verdwijnen en voelen zich zelfverzekerd. Vanwege het feit dat de gebruiker niet goed eet, zich oververmoeid en uitput, treedt geleidelijk aan gewichtsverlies op. Cocaïne vernauwt de bloedvaten, verhoogt de bloeddruk en versnelt de hartslag met als gevolg een verhoogd risico op hartproblemen en hersenbloeding. Cocaïne is dodelijk bij overdosering. Cocaïnegebruikers komen door de snelle verslaving eraan eerder in grote problemen.
XTC is een sterk stimulerend en bewustzijns veranderend middel. Is op de markt als tabletten, poeder of kristallen verkrijgbaar, zeer populair bij de jongeren en geliefd als partydrug. De xtc-pillen komen voor in verschillende kleuren met verschillende logo’s. De gebruikers voelen zich warm, vredevol, verliefd, blij en open. Er ontstaat een sterke behoefte aan contact met andere mensen en intimiteit. Het geeft energie, muziek wordt intenser beleefd, gebruikers kunnen langer en lekker dansen en er is een gevoel van verbondenheid met andere feestgangers. Een van de gevaarlijke risico’s is de kans op oververhitting bij langdurig dansen en onvoldoende vochtinname in een warme omgeving. Verder kan er leverschade, hersenschade en hartproblemen optreden.
Naar schatting drinkt ruim 80% van de bevolking ten minste een keer alcohol in zijn of haar leven. Bij ongeveer 40 % van het aantal mensen die alcohol gebruiken is er sprake van misbruik.
Van middelenmisbruik is er sprake wanneer minstens een van de volgende verschijnselen zich over een periode van minimaal twaalf maanden voordoet: a) herhaald gebruik van een middel waardoor het niet meer lukt te voldoen aan verplichtingen op school, het werk of thuis (bijvoorbeeld verzuim, schorsing of verwijdering van school); b) herhaald gebruik van een middel in situaties waarin dat fysiek gevaarlijk is; c) herhaald in aanraking komen met justitie in verband met een middel; d) voortdurend gebruik van een middel ondanks aanhoudende of terugkerende problemen op sociaal of relationeel terrein die te maken hebben met het gebruiken van het middel. Alcohol en drugs raken veel aspecten van het menselijk leven. De door de gebruiker ervaren positieve effecten van alcohol en drugs, veranderen langzamerhand in negatieve effecten, die van generatie op generatie door kunnen werken.
Over het algemeen heeft het in de beginfase te maken met genot, plezier, beloning, opwinding, acceptatie, prestatie, inzichten in jezelf enz. Een groot deel van de gebruikers blijft in deze fase, soms met wisselende perioden van problematisch gebruik en onthouding, zonder dat hun functioneren merkbaar verstoord raakt. Echter glijdt een klein deel van de gebruikers langzamerhand af in problematisch gebruik met remming van verdere groei en ontwikkeling, disfunctioneren, relationele problemen, ongelukken, conflicten of ruzies, verwaarlozing van belangrijke verantwoordelijkheden, financiële problemen, schulden, verlies van werk, huiselijk geweld, diefstal, straf of detentie, lichamelijke ziektes, verslaving, andere psychische stoornissen, geweldpleging met de dood als gevolg en zelfs dood van de verslaafde.
Het gebruik van alcohol en drugs bij tieners heeft negatieve invloeden op de rijping van de hersenen, met als gevolg een verstoorde persoonlijksheidsontwikkeling en andere psychische problemen.
Mensen gebruiken drugs of alcohol om positieve en negatieve redenen. Negatieve redenen zijn bijvoorbeeld: om lekkerder in het vel te zitten; om te kunnen slapen; als kalmeringsmiddel; voor ontspanning, waarbij het middel onmisbaar wordt, het verminderen van angstgevoelens en onrust, het verminderen van stress en het verminderen van onzekerheden over zichzelf. Bij negatieve redenen wordt er snel, vaak en veel alcohol of drugs gebruikt.
De jongeren zien alcohol en drugs voornamelijk als een genotmiddel (positieve reden). De positieve redenen van gebruik hebben te maken met de aangename consequenties die optreden als gevolg van het gebruik. Andere positieve redenen zijn bijvoorbeeld het gevoel erbij te horen; zich vlotter voelen in de interactie met anderen; een relaxed gevoel en het gevoel meer energie te hebben.
Doordat de negatieve gevolgen niet direct optreden na gebruik op kort termijn en de negatieve gevolgen resulteren uit ophoping van meerdere factoren en veranderingen in het lichaam en brein, wordt het heel lastig om tieners de vernietigende gevolgen te laten begrijpen.
Zoals voorstelbaar gaat middelengebruik regelmatig gepaard met gedragsproblemen, overtreding van geldende regels, normen en wetten. Dit wordt voornamelijk bij het gebruik van crackcocaïne gezien.
Enkele aanmeldingscijfers en demografische kenmerken
De effecten van alcoholgebruik hangen sterk af van de bloedalcoholconcentratie (BAC). De stemming, de lichamelijke conditie en de omgeving waarin iemand gebruikt zijn eveneens van invloed op de ervaren effecten. Alcohol neemt vermoeidheidsgevoelens weg, vergroot het zelfvertrouwen en neemt remmingen weg.
Een onderzoek bij jongeren van 15 tot 25 jaar, in Nederland heeft uitgewezen dat ongeveer 71 % voor de gezelligheid alcohol drinkt, 51% omdat het lekker is, 12% om zich meer op hun gemak te voelen, 6% om in een roes te raken, 2 % om dronken te worden en 6% omdat iedereen het doet. We kunnen stellen dat alcohol bij de jongeren gebruikt wordt om de positieve redenen. Er wordt in het weekend veel alcohol gedronken. Van de 15-jarige drinkende jongens, drinkt 20% in het weekend meer dan 10 glazen. Bij de 18-jarigen stijgt het naar ongeveer 33%. Van de 16-jarige leerlingen heeft 25% in de afgelopen maand meer dan tien keer gedronken. In de VS is dit 4%. Internationaal gezien drinken de Nederlandse leerlingen veel.
De tendens is dat er al vroeg wordt begonnen met drinken van alcohol. Op 12-jarige leeftijd heeft de helft van de leerlingen al kennisgemaakt met alcohol.
Op de Polikliniek Verslavingszorg (PVZ) van het Psychiatrisch Centrum Suriname is geconstateerd dat ongeveer 15% van de hulpzoekenden een leeftijd hebben tussen de 10-19jaar. In 2016 is het opvallend dat de schoolhoofden en leerkrachten allert zijn en de scholieren laagdrempelig naar PVZ van het Psychiatrisch Centrum Suriname sturen.
Het zijn de ouders, onderwijzers of andere betrokkenen personen die de jeugdigen als het ware onder druk zetten om zich te laten begeleiden. De jongeren zijn niet volledig bewust van de gevolgen van middelengebruik. Er is meestal wel voldoende kennis aanwezig over de schadelijke gevolgen van alcohol en drugsgebruik.
De grootste groep die hulp zoekt zijn ouder dan 40 jaar, ongeveer tien jaar nadat de diagnose “verslaving” is vastgesteld. Personen met een lage opleiding zijn geneigd te vervallen in middelenmisbruik en afhankelijkheid met ernstige sociaal-maatschappelijke neergang. Van de marihuana (cannabis) gebruikers die zich aanmelden op PVZ en de Detoxificatiekliniek van het Psychiatrisch Centrum Suriname blijken ongeveer 80% de middelbare school niet behaald te hebben. Meeste hebben de lagere school doorlopen en op de VOJ scholen beginnen de schoolprestaties achteruit te gaan. Vermeldenswaard is dat een groot deel van de alcoholmisbruikers goed geschoolde mensen zijn met een baan en een gezin. Eveneens is het belangrijk om te vermelden dat als ouders of opvoeders zich inconsistent opstellen en zelf niet houden aan de (verboden) gedragsregels, er een grote mate van onzekerheid en ongeloof ontstaat bij de tieners. Er zijn een aantal risicofactoren die een rol kunnen spelen bij het je eigen maken van bepaalde gedachten, opvattingen, idealen en omgevingsinvloeden. Zo spreken we van een bio-psycho-sociaal model bij het ontstaan, het beloop en de beëindiging van een psychische stoornis zoals middelenmisbruik of verslaving.
Een genetische of een erfelijke component is heel belangrijk bij de ontwikkeling van middelengebruik gerelateerde stoornis. Dus voor de ouders en opvoeders is het heel belangrijk om mee te nemen dat indien er alcohol en drugs verslaafden in een familie voorkomen, het een goed bewijs is om het gebruik van middelen streng af te wijzen. Het gebruik van alcohol voor afleiding of ontspanning, vanwege eenzaamheid of ter vermindering van stress of psychische pijn is zeer gevaarlijk. Hierbij wordt er gekozen voor verkeerde oplossing en wordt dan niet gewerkt aan het probleem, waardoor het juist groter wordt.
In uiterste gevallen kan het gebruik van alcohol “met mate” worden gekoppeld aan bijvoorbeeld bij het vieren van een bijzondere gebeurtenis of gelegenheid (jaardag, behalen van mijlpalen, huwelijk).
Het gebruik van sterk verslavende drugssoorten zoals cocaïne, heroïne en amfetaminen is uit het boze. Alhoewel in wetenschappelijke publicaties de sociaal-maatschappelijke en gezondheidseffecten bij het gebruik van cannabis als minder ernstig wordt geclassificeerd, wordt het ten zeerste afgeraden bij jeugdigen. Doordat de hersenen zich nog verder moeten ontwikkelen tot ongeveer de 24e jaar heeft het gebruik van middelen een zeer negatieve invloed. De verdere rijping van de hersenen moet gezien worden als een zeer complex proces welke heel erg gevoelig is voor verstorende factoren.
De beschikbaarheid en of aanbod van alcohol of drugs kan een persoon overhalen om met het middel te beginnen. Alcoholische dranken gaan als warme bollen over de toonbank. Het wordt makkelijk aan jongeren verkocht en volwassenen kunnen makkelijk overhaald worden om drank voor de jongeren te betrekken. Het feesten is gekoppeld aan drank en lekker eten. Het ontbreken van drank op een feest wordt bijna als abnormaal en onacceptabel gezien.
Ook de drugsverkooppunten zijn bij velen bekend, maar het lukt de politie of de staat niet om deze drugshaarden voor goed op te ruimen. Hetzij met voorzichtigheid, kan er gesteld worden dat er mogelijk grotere belangen spelen en men er simpelweg geen antwoord heeft op de problematiek. De illegaliteit wordt door de burger in stand gehouden. Het zijn mensen die in de samenleving een plek hebben ingenomen, met als doel om drugs dichter bij de gebruiker te brengen, winsten te maken ten koste van de gezondheid van de medemens, doordat er altijd een vraag is naar drugs. Als iemand verslaafd is, is er sprake van een automatisch verlopende proces, waarbij de hersenen geen weerstand kunnen bieden aan de zucht, om het middel steeds te gaan gebruiken. Steeds meer mensen starten met het gebruik van alcohol en drugs, waardoor het een internationaal en omvangrijk probleem blijft. Veel gebruikers lijken voortdurend de voor- en nadelen van nu eens wel dan eens geen gebruik tegen elkaar af te wegen. Gebruik van middelen is lang niet altijd een uiting van een psychische stoornis of van afwijkend gedrag. In een aantal gevallen is het één van de mogelijke opties om je vrije tijd te besteden. We kunnen stellen dat er een belangrijke taak is weggelegd voor de ouders, opvoeders, onderwijzers, organisaties en de kerk om het gebruik van middelen te blijven afwijzen en signalen van gebruik te herkennen. Cruciaal hierbij is om zodoende de jongeren tot de min of meer volledige ontwikkeling van hun persoonlijkheid en de rijping van de hersenen te helpen afblijven van middelenmisbruik.
Drs. R. Nanda
Psychiater Cluster Verslavingszorg PCS

error: Kopiëren mag niet!