Wetenswaardigheden
De Nederlandse aarde
De Nederlandse aarde heeft iets magisch. De eerste man die zich in zijn wetenschappelijke werk afzette tegen het Nederlandse kolonialisme was mr.dr. J.A. Buiskool. Hij ligt in Nederlandse aarde begraven. De man die Nederland in zijn literaire werk zag als de hoofdschuldige voor onze retardatie (dr. Albert Helman) ligt ook begraven in Nederlandse aarde. En wat te denken van onze eerste president dr. Johan Ferrier?
Minister Colijn
In de dertiger jaren verzuchtte minister president Colijn: “Surinamers deugen niet. Ze werken elkaar en alles steeds tegen. Ik hoop dat het eens goed komt met dat land.” Dat zal ik maar met hem hopen.
Dan maar terzake
Ik werd de vorige week opgebeld door een verontruste landgenoot die vertelde dat onze nieuwbakken minister van Financiën annex president van de centrale bank, een enorme lening voor ons had weten los te peuteren van een Islamitische bank om salarissen van het overheidspersoneel en diverse schulden te betalen. Hij vond de geheimzinnigheid ongehoord. “Onze kinderen en kleinkinderen zullen daarvoor moeten opdraaien”, vond hij. Hij had zich laten vertellen dat ik vaak mijn mening ventileerde over allerlei problemen. Wat ik als econoom van dit alles dacht?
Ik legde hem uit dat het niet mijn gewoonte was om vragen over maatschappelijke problemen in A-4 formaat te beantwoorden of per telefoon af te handelen. Ik was wel bereid mijn gedachten over het probleem te laten gaan en een verhandeling te verzorgen over de schuldenproblematiek in het algemeen daar de wetenschappers in deze samenleving er geen behoefte aan schenen te hebben om de gemeenschap in voorkomende gevallen of in dit specifieke geval voor te lichten. “Ze veronderstellen dat de gemeenschap geen behoefte heeft aan voorlichting”, voegde ik daaraan toe. “We weten alles al.” En vervolgde: “Ik heb een kleine geselecteerde groep van ongeveer drie honderd man, (geen vrouwen) die ik door middel van e-mails bezighoud met mijn aanschouwingen en beschouwingen. Naar schatting wordt tien procent van die dingen gelezen uit verveling of omdat de lezers hopen daar wijzer van te worden.”
“Ik blijf doorgaan met die dingen om dementie te voorkomen, op advies van een bevriende arts”, legde ik hem uit. De twee belangrijkste dingen van de schepping, had die gezegd, zijn de voortplantingsorganen en de hersenen. Met de voortplantingsorganen moeten wij genoeg mensen blijven produceren om de schepping te voltooien. De hersenen moeten de richting aangeven waarin de vorming en hervorming van de wereld moet plaatsvinden. Als je een van die twee laat inslapen, krijg je ze niet weer aan het werk. In het ene geval spreekt men van impotentie, in het andere geval van dementie. Ik tracht met het schrijven van essays dementie tegen te gaan.
En nu terzake: schuldenproblematiek
Het maken van schulden is zo oud als de mensheid. De vroegste mens leende zowel om te produceren als om te consumeren. In de gestation period – de groeiperiode zogezegd – moest men lenen om ondertussen te kunnen leven of om een paard te kunnen aanschaffen voor het ploegen. . In natura of in geld. De Bijbel wemelt van voorbeelden. In de Romeinse tijd werd de schuldenaar als slaaf verkocht als hij de lening niet terugbetaalde. Zijn lichaam gold als onderpand. Ook bij de Chinezen en de Indianen kwam dit stelsel voor.
Dit veranderde in de loop der tijden. Roerende goederen zoals juwelen gingen als onderpand dienen. Die moesten uit handen worden gegeven. Als de schuldenaar niet betaalde werden ze verkocht. Daarna kwam de hypotheekvorm in zwang. Het recht op onroerende goederen werd overgedragen. (heel vroeger kende men geen eigendom op grond). Die hoefden uiteraard niet te worden afgegeven. Maar alles werd opgetekend in een register. Ze werden via de veiling verkocht als de schuldenaar niet betaalde.
Ook landen leenden geld. Meestal onder persoonlijke titel van een potentaat. Dat geld werd aangewend om kastelen te bouwen of om oorlog te voeren. De schuld werd afgelost door nieuwe leningen aan te gaan of door huwelijk met een rijke partner. Bij wanprestatie werd het land bezet en/of geannexeerd en of met de wapenen gedwongen om terug te betalen.
Haïti
Een beroemd voorbeeld van dit laatste vormde Haïti. Nadat dit land zich had vrijgevochten kwamen de Fransen met de eis dat Haïti ze moest betalen voor de Franse bezittingen die geconfisqueerd waren. ‘Kong tik ing na mie kof moffo’, zeiden de Haitianen. In hun taal natuurlijk. Als curiosum mag worden vermeld dat Nederland ook vergoeding had geëist voor de bezittingen in Indonesië die bij het Nieuw Guinea conflict waren geconfisqueerd. Nederland kon niets tegen de Indonesiërs beginnen. Voetnoot (De Hollanders hadden tijdens de onderhandelingen, die leidden tot de soevereiniteitsoverdracht ook geëist dat de schulden die Nederland ten behoeve van Indonesië had gemaakt werden terugbetaald. Zelfs voor de bedragen die ze hadden geleend om wapens te kopen om de Indonesiërs op de knieën te krijgen wilden ze geld zien. Dat laatste vond de Amerikaan die moest bemiddelen in het conflict wel al te gortig en hij wist dat geschrapt te krijgen. De Indonesiërs waren wel bereid geweest te betalen. Na het Nieuw Guinea conflict weigerden ze het restant te betalen en zeiden: ‘kong tik ing na mie kof moffo’. Wie hierover meer wenst te weten wordt verwezen naar mijn boekje “Gedachten bij het Koninkrijksstatuut”. Het is in de bibliotheek van de universiteit te raadplegen.
Korte metten
In het geval van Haïti wisten de Fransen wel korte metten met hen te maken. Ze legden gewoon beslag in het buitenland op de exportbedragen die de Haitianen voor hun producten ontvingen. Dat bracht niet veel op. Toen kwamen ze met oorlogsschepen en zeiden: als jullie niet betalen schieten we je hele stad kapot. Toen moesten de Haitianen wel inbinden. De Fransen eisten 150 miljoen Franse francs. Zowat 40 miljoen Amerikaanse dollars. Dat bedrag konden de Haitianen niet opbrengen. Toen werd het bedrag verlaagd tot 60 miljoen francs. De Haitianen leenden het geld in Frankrijk om cash aan de schuldeisers te geven, maar toen puntje bij paaltje kwam, konden ze toch niet aan de nieuwe schuldeisers terugbetalen. Ze besloten Santo Domingo te veroveren en dat land uit te mergelen. Toen dat niet genoeg opbracht besloten ze een nieuwe vorm van slavernij in te voeren, Code Rural geheten. Een ieder die niet werkte werd als zwerver bestempeld en onder dwang op de plantages te werk gesteld. Deze code rural is voor ons land in zoverre van belang geweest, dat bepalingen daarvan terecht kwamen in de wet op het staatstoezicht, die na de afschaffing van de slavernij hier te lande werd ingesteld: als je niet werkte, werd je als zwerver beschouwd en gedwongen te werken.
Kanonneerboten
De Haitianen zagen kans met hangen en wurgen het hele bedrag terug te betalen. Toen begonnen ze weer te lenen, omdat ze nu kredietwaardig werden bevonden. Toen het op betalen aankwam zeiden ze echter “kong tik ing na mie kof moffo”. Toen maakte president Wilson in 1915 korte metten met ze. Hij stuurde mariniers in kanonneerboten op ze af en bezette het land. Ze zetten hun mensen op het departement van financiën en pikten alle invoerrechten in. Gewone belastingen betaalden de Haitianen immers niet. Toen de hele schuld aan de Amerikaanse geldschieters was afgelost in de dertiger jaren, verlieten ze eindelijk het land. Op dezelfde wijze gingen de Amerikanen te werk met de Nicaraguanen en Santo Domingo. Bezetten en invoerrechten inpikken.
Ook blanken
Degenen die menen dat alleen zwarten geld plegen te lenen zonder de bedoeling of de mogelijkheden terug te betalen en wijzen op de huidige praktijk in Afrika, vergeten vaak de Russen te noemen. Voor de eerste wereldoorlog hadden ze verbazend veel geld geleend voor hun spoorwegen en wegennet. Na de communistische revolutie zeiden ze: Kong tik ing na mie kof moffo.Er was geen mogelijkheid om ze te dwingen om te betalen. En niemand kon ze natuurlijk aanpakken. Ik illustreerde mijn lessen steeds met deze Russische obligaties waarvan ik bundels bezat. Ze waren geen cent meer waard.
Nieuwe tijden nieuwe inzichten
De tweede wereldoorlog bracht een ommekeer op bijna elk gebied. Amerika verdrong Europa als grootmacht en ging overal de dienst uitmaken. De Europeanen hadden de Amerikanen nodig in de strijd en voor de wederopbouw. Tijdens een conferentie van Churchill met president Roosevelt op de Atlantische oceaan waar de Brit de Amerikanen was komen smeken om hen te helpen tegen nazi Duitsland zei Roosevelt kort en bondig: “ik wil dat wel doen en jullie zelfs geld lenen om wapens te kopen. Maar dan moet het afgelopen zijn met jullie koloniaal gedoe.” Roosevelt herinnerde zijn gast aan de eerste wereldoorlog. Alle koloniën van Duitsland en Turkije waren toen verdeeld onder Frankrijk, België, Zuid Afrika en Engeland op voorwaarde dat zij die landen zouden opvoeden tot zelfstandigheid. Daar hadden ze lak aan gehad en de landen gewoon beschouwd als koloniën. Daar trapte Roosevelt niet meer in. Alle koloniën onder welke naam dan ook moesten vrij gemaakt worden. Dat hebben ze dan wel gedaan. De een eerder dan de ander. Ook ons land profiteerde van de Amerikaanse eis.
Mr.dr.W.R.W.Donner
