Het aantal politiemanschappen en militairen betrokken bij gewelddelicten waaraan ze soms zelfs bezweken, is de afgelopen tijd opvallend. De leiding van het Nationaal Leger en de SBBS zijn niet in het openbaar verschenen met een verklaring naar de samenleving toe. Dat sluit niet uit dat men intern misschien bezig is met preventiemaatregelen en een begeleidingstraject. Deviant gedrag is overal in de publieke sector zichtbaar. Alle eenheden in de publieke sector oogsten bij de bemensing uit wat de samenleving als collectief heeft gezaaid. De vruchten zijn tegenwoordig niet helemaal zoet en vlekkeloos. De Surinamer is waarschijnlijke bang geworden om voor hypocriet, naïef en dromer te worden uitgemaakt. We zijn in ons realistisch zijn te ver doorgestoten. Burgers en ouderen houden steeds minder een preek voor hun pupillen. Dat begon allemaal toen in Suriname werd gesproken van een verloedering en van moreel verval in de jaren ’90. Ouderen en verzorgers hadden tot dan aan de kinderen voorgehouden dat studeren de beste manier was om maatschappelijke progressie te boeken. Op gegeven moment stonden ouders voor een uitdaging of ze hetzelfde nog konden blijven verkondigen. Er was werkloosheid onder gestudeerde mensen en hun lonen waren laag. De burgers die blad maakten, die zaten in de illegale sfeer aan het hoofd of met hand en spandiensten aan de zwarte handel, drugs en de valutabusiness. Er werd opgekeken naar de snelle jongens die een ‘bypass’ namen en met veel geld rondliepen. Niet studeren werd het ideaal maar de louche business. Aan de andere kant ontvluchtten veel jongeren vanaf de middelbare school het land richting Noordzee. Het dieptepunt was de hyperinflatie en de leegroof tijdens de regering Wijdenbosch. Na deze periode klauterde Suriname uit een dal, maar een volledige rehabilitatie van waarden en normen en het belang van studeren heeft nooit plaatsgehad. De Surinamer had kennis gemaakt met corruptie en ‘business tussen de mazen van de wet’ en het houdt ons nog steeds in de greep. De man die het systeem kan bespelen en manipuleren, is slim en kan rijk worden zoals anderen dat eerder deden. De burgers die het volgens de regels willen spelen, zijn dom en slap en niet populair. De meest populaire mensen zijn nu in bepaalde kringen de familieleden die zaken kunnen regelen, van Sozavo-kaarten en ziekenhuisbedden tot voorlopige invrijheidsstelling vanwege bestaande lijnen. De mensen die eerlijkheid preken en alles via de regels willen doen, zijn niet interessant. De samenleving lijkt getraumatiseerd en verziekt te zijn gekomen uit de jaren ’90. Er is een stuk schijnwelvaart met auto’s, cellulairs en goud voortgebracht, die de samenleving in de war heeft gebracht. Een groep jongeren komt bijna onbegeleid op en daaruit worden de leden van KPS, BBS en NL gerekruteerd. Een deel van de jongeren gelooft niet in ‘het systeem’, maar ziet de politie als handhaver van het systeem wel als een optie om het dagelijks brood te verdienen. Hetzelfde geldt voor de andere eenheden, en daarom zou het niet verbazen als de meest asociale mensen op een ministerie van Sociale Zaken en Volkshuisvesting zouden zitten. In de verschillende eenheden wil men programma’s opzetten om te geraken tot preventie van geweld tegen huisgenoten of in de vorm van suïcide. Maar burgers gaan toch terug naar huis en hun buurt die mogelijk verziekt zijn. We schreven eerder dat diensten als de KPS behoorlijk hun glans hebben verloren door o.a. falend leiderschap. Politieagenten volgden decennia terug kring niet, maar omgekeerd. Nu heeft men geen gezag en loopt men achter de vrienden aan, waar deze wegen ook mogen leiden. Het kan binnen het KPS voorkomen dat leidinggevende politiefunctionarissen dronken en knock-out door ondergeschikten naar huis moet worden vervoerd. De politie is ontspoord vanwege de ‘pool’ waaruit men noodgedwongen rekruteert. In het randdistrict Wanica is de politie bijvoorbeeld totaal de grip kwijt. De leefbaarheid van dit district is enorm achteruit gegaan door overlast die autorijders op de straten bezorgen. Zeker 30-40 % van de autorijders rijdt op de straten met keiharde muziek. Burgers moeten thuis hun gesprekken staken totdat auto’s voorbij zijn. Er zijn districtsbewoners die zichtbaar met levensgrote boxen in hun auto rondlopen. Vaak zitten kleine kinderen er gewoon bij; deze gaan dit gedrag van papa, mama of oom gewoon voortzetten. De Surinamer lijkt in toenemende mate te zijn gestopt om te preken voor de minderjarigen en het te hebben over manieren. Vaak zijn deze volwassenen niet in staat daartoe vanwege overlevingstrauma’s uit de jaren ’90. Het zal de politieleiding derhalve niet geheel lukken om incidenten van huiselijk geweld en suïcide te voorkomen. We schreven eerder dat de politieopleidingen van tegenwoordig de rekruten niet ingrijpend vormen. Wat men bouwt op deze opleidingen wordt omgekeerd evenredig afgebroken door de samenleving. Er is een gap tussen de normen en waarden (theorie) van de politieopleiding of de NL- en BBS-opleiding en de straatregels van het milieu. Naarmate de corrupte gaat voortschrijden ook binnen de top van de eenheden zullen de eenheden steeds verworden van speciale diensten tot louter een job en zullen de excessen voortduren. Zo kan het binnen het KPS nog voorkomen dat een verwende jongeman (drop-out) geregeld wordt en door wangedrag en alcoholisme bekend staat als ‘een rotte appel’ op het bureau, maar toch niet aangepakt kan worden, omdat een tante in de top zit en beschermt. Het probleem binnen de eenheden is niet een probleem van de diensten, maar een algemeen probleem waarmee de hele samenleving te kampen heeft. Het heeft te maken met decennialang falend leiderschap, conflict of interest, het regelen van familie en soortgenoten in de diensten en de algemene corruptie. In deze context moet gedacht worden over de effectiviteit en de efficiëntie en de daadwerkelijke bedoeling van de maatregelen van het KPS.
