Door de president van de Republiek Suriname is onlangs aangekondigd dat ze een deel van haar salaris zal storten in een pot om daarmee sociale activiteiten te bekostigen. De president geeft hiermee een voorbeeld dat andere ministers, hoge functionarissen en alle ambtenaren kunnen opvolgen. Het zal hier en daar wel een gat opvullen, bijvoorbeeld wanneer het gaat om het bekostigen van de behandeling van laagfrequente levensbedreigende aandoeningen waar ze zien dat vaak inzamelingsacties worden gehouden. Daarover doen we straks een herhaald voorstel.
Echter moeten we ook zeggen dat het hebben van zo een fonds misschien niet structureel het probleem zal oplossen. Uit de staatskas moet meer besteed worden in een pot om de speciale gezondheidszorg in Suriname te bekostigen. Maar er moet veel meer gedaan worden om ziekten in Suriname te voorkomen. De regering doet op het stuk van de preventie veel te weinig.
Dan willen we het maar hebben over 2 punten.
Ten eerste: de consumptie van toegevoegde in verwerkte voedselproducten (inclusief drank).
Ten tweede de beweegmogelijkheden in Suriname die veel te beperkt zijn. Mensen zitten in de middag voor hun huis, maar nemen niet de moeite om een beetje te gaan bewegen. De president heeft in elk geval het goede voorbeeld gegeven. Daarna kan ze alle ambtenaren bewegen om hetzelfde te doen. Als alle 40.000 ambtenaren een 1% van hun salaris afstaan aan een goed doel (behandeling van de zieke Surinaamse mens) dan ontstaat al heel gauw een mooi omvangrijk fonds. Als de Staat uit de opbrengsten van de overheid nog een bedrag daarin zet, dan hebben we een sterk fonds.
De regering moet nu ook maatregelen treffen om de inname van suikers door de bevolking tegen te gaan. Er wordt alleen voorlichting gegeven, maar ordenende maatregelen horen er niet bij. Dat is ter preventie van ziekten. Het ministerie van Volksgezondheid moet een zeer duidelijke richtlijn van de WHO gebruiken om beleid en wetgeving te maken tegen de ongezonde consumptie van gezoete en koolzuurhoudende dranken. Het gaat om de handleiding: “WHO manual on sugar-sweetened beverage taxation policies to promote healthy diets”. In ontwikkelde landen hebben voedsel- en medicijnautoriteiten heel veel gezag; wat ze niet goedkeuren is niet geschikt voor consumptie van de bevolking. In Suriname eten we voedsel dat niet door een voedselwarenautoriteit is goedgekeurd, ook de in de formele sfeer verwerkt en verpakt voedsel en drank.
Maar de minister had er beter aan gedaan om het handjevol producenten van frisdrank en sappen, in een goed voorbereide vergadering bij elkaar te roepen en met ze in dialoog te gaan. Zulke oproepen in de media werken niet, omdat men zich als fabrikant niet aangesproken zal voelen.
Verder moet de minister zich niet alleen richten tot de lokale producenten, maar ook tot de importeurs en distributeurs van de concurrerende producten die uit het buitenland voor de lokale markt worden binnengehaald. Die producten kunnen waarschijnlijk niet worden verboden als gekeken wordt naar de WTO- en de Caricom-regels, maar we dachten wel dat gezondheidsautoriteiten enige soevereiniteit hebben om fiscale maatregelen te treffen tegen producten die volgens het nationaal volksgezondheidsbeleid potentieel schadelijk zijn voor de volksgezondheid.
Suriname heeft een groot overgewichtsprobleem, omdat burgers veel suiker innemen, ongezond eten en heel weinig bewegen. Bepaalde bevolkingsgroepen hebben genetisch meer kans om last te ondervinden van hart- en vaatziekten en suikerziekte en daaraan gerelateerd nierfalen dan andere. Burgers die in Suriname in de supermarkt suikerloze dranken willen kopen hebben het zeer moeilijk, het enige wat ze kunnen kopen is water, maar daarvoor gaan burgers niet naar de supermarkt. Soms willen klanten een suikerloze frisdrank om een beetje op te rispen of een lekkere sinassap of andere vruchtensap zonder toegevoegde suikers. En de enige fabrikant die op enige schaal daartoe de moeite neemt is Elmer. Daarvoor moet het bedrijf worden gecomplimenteerd en moet het ook een award krijgen.
Verder heeft Fernandes Cola Zero. En dat is zo een beetje alles wat in de Surinaamse supermarkten te vinden is aan lokaal geproduceerde minder suikerhoudende dranken. Al het bovenstaande geldt ook voor koolzuurhoudende dranken, want naar wij weten is dat ook niet al te best voor de volksgezondheid.
Behalve dialoog met de lokale fabrikanten, importeurs en distributeurs en uiteraard ook het ministerie van EZ, denken we dat de VGZ-minister ook moet komen met een wetsvoorstel. Zo moeten producenten verplicht minimaal een deel van hun productie die voor de lokale kleinhandel wordt gedistribueerd te produceren zonder toegevoegde suikers (voorbeeld: minimaal 25%), water erbuiten gelaten. Ook importeurs en distributeurs zijn dan verplicht om een deel van hun geïmporteerde drank, die uiteindelijk ook gedistribueerd zal worden, te laten bestaan zonder toegevoegde suikers (voorbeeld: 25%), water erbuiten gelaten. Gefaseerd kan dan het percentage worden verhoogd, gepaard gaande met goede public relations.
Verder kan het wetsvoorstel komen met een bijzondere heffing per volume geïmporteerde drank met toegevoegde suikers. Dit, om de dranken zonder toegevoegde suikers aantrekkelijker te maken tegenover de ongezonde dranken met suiker. De lokale productiequota en de importquota moeten ook percentages en gereduceerde bijzondere heffingen omvatten voor light dranken. In de wet moet dan duidelijk zijn aangegeven bij welke omvang van toevoeging van suiker per volume, gesproken kan worden van light. Uiteraard moet de kleinhandelaar ook verplicht worden om een proportioneel deel van zijn uitstalling van drank ook te besteden aan ongezoete drank.
In de hele discussie die nagenoeg afwezig is, missen we de Consumentenkring. Deze organisatie kan ook met een wetsvoorstel komen naar de minister van VGZ toe. De belasting op suikerhoudende of koolzuurhoudende dranken zou tegen augustus 2022 in ca 40 landen wereldwijd bestaan, inclusief Nederland. In de Caribbean zijn dat alleen Barbados en Dominica.
Een belasting op suikerhoudende dranken, frisdrankbelasting of belasting op gezoete dranken is een belasting of toeslag (voedselgerelateerd fiscaal beleid) die is ontworpen om de consumptie van gezoete dranken te verminderen.
Dranken die onder de frisdrankbelasting vallen, omvatten vaak koolzuurhoudende frisdranken, sportdranken en energiedranken. Deze beleidsinterventie is een poging om zwaarlijvigheid en de gevolgen voor de gezondheid die verband houden met overgewicht te verminderen. Suriname moet op dit stuk maatregelen treffen en met een arts als president is de kans nu veel groter dan ooit.