We hebben enkele dagen terug een bootramp gehad op een van de Surinaamse rivieren. De boot leed schipbreuk of kapseisde en alle 4 opvarenden waren dinsdag nog spoorloos.
Het komt vrij regelmatig voor dat er ongelukken op de Surinaamse rivieren gebeuren. Wat de binnenvaart betreft zijn er enkele types van vervoer.
Ten eerste is er het bootvervoer van en naar het binnenland ten behoeve van de inheemse en tribale volken. Die hebben hun eigen types boten die voorzien zijn van buitenboordmotoren en / of pagaaien. Deze boten worden doorgaans ook volgens de inheemse en marron-nijverheid lokaal vervaardigd volgens de eeuwenoude tradities. Het gaat hier dan om vervoer van goederen en personen door soms heel gevaarlijke wateren dat plaatsvindt conform eeuwenoude technieken en tradities die van generatie op generatie worden doorgegeven. Het is niet eventjes door stedelingen na te doen. Voor deze bijzondere vorm van beroep en kunst is er geen speciale waardering en erkenning. We zien soms in dit verband volbeladen boten die nauwelijks een 15 centimeter boven wat wateroppervlak uitsteken. Het ziet er allemaal vanuit een afstand zeer gevaarlijk en onveilig uit.
Dan is er de binnenvaart met iets stabielere kleinere boten naar het model van de oversteek van Paramaribo-Meerzorg. Dat vindt op enkele plekken in Suriname plaats, soms specifiek in verband met toerisme zoals bij Frederiksdorp. Ergens daartussenin zijn er oversteekplaatsen op de Marowijnerivier (naar en van Frans Guyana waar marron-burgers bij zijn betrokken) en op de Corantijnrivier waar kennelijk Nickerianen en Guyanezen de kapiteins zijn.
In het wereldnieuws is vaak in Aziatische en Afrikaanse landen te zien hoe grote volbeladen boten kapseizen of in brand vliegen omdat regels niet worden nageleefd. In Suriname hebben we die grote boten niet, onze boten zijn klein en primitief, maar de overeenkomst is dat er geen handhaving van de veiligheid plaatsvindt op de Surinaamse rivieren.
Bij handhaving spelen wet- en regelgeving een rol. Als er regels zijn dan kunnen die worden gehandhaafd. Het is mogelijk dat er in de politiestrafwet bepaalde regels voorkomen, maar die zijn verouderd en eigenlijk dode letters.
Er is wel eens een discussie geweest over de invoering van verplichte zwemvesten bij de binnenvaart met burgers die worden getransporteerd. Er zijn voor- en tegenstanders van deze vesten en met name de passagiers zouden het niet aangenaam vinden om bezwete vesten van anderen te dragen. De boothouders zijn voor een deel in Suriname verenigd maar dit heeft niet mogen leiden tot veiligheidsstandaarden. Het ministerie van Transport heeft nagelaten of het is haar nog niet gelukt om regels te formuleren voor de veiligheid van de binnenvaart. Dat is een enorm gemis dat snel moet worden opgelost.
Er moeten veiligheidsregels komen voor zowel de normale binnenvaart als voor het transport bij de inheemse en tribale gemeenschappen. Deze regels gaan extra kosten met zich meebrengen, maar het staat niet haaks op gebruiken en tradities van de inheemse en tribale volken. Er is een maritieme politie in Suriname (KPS Maritiem). We lezen weleens dat de maritieme politie controle uitoefent op de binnenwateren, maar dan is het vaak gericht op illegale jacht buiten het jachtseizoen of jagen buiten de Jachtwet wat betreft de hoeveelheden die men kan jagen en vissen. Ook gaat het dan om illegale visserij.
Enkele jaren terug lazen we nog dat de afdeling Maritiem van het Korps Politie Suriname (KPS) samen met de Maritieme Autoriteit Suriname (MAS) verhoogde surveillance op de Surinamerivier zou uitvoeren. Controle op de rivier is ook een bevoegdheid van de politie. De twee instanties zouden optreden tegen alle vormen van overtreding op de rivier, waaronder onverantwoordelijk gedrag (dus onveilig gedrag) en het laten besturen van vaartuigen door jeugdigen die daartoe niet bevoegd zijn.
In de vakantieperiode nemen activiteiten toe op de rivieren in ons land, werd vermeld. Ouders gaan met hun kinderen naar vakantieoorden die meestal grenzen aan de Surinamerivier. Het is de verantwoordelijkheid van de ouders om te letten op wat hun kinderen doen. De lifeguards op de vakantieoorden zijn als extra toezichthouders, aldus de afdeling Maritiem van het KPS. Hier merken we dus dat het ging om bepaalde seizoenen in het jaar en dat deze acties niet gericht waren op het reguliere transport op de binnenwateren.
Op grond van het Politie Handvest mag de politie, iemand die een gevaar vormt voor zichzelf of voor anderen verwijderen van de plek waar zulks gebeurd. Zo zou ook op de rivier maatregelen worden getroffen tegen personen die zich onverantwoordelijk gedragen. Het ging toen vooral om maatregelen tijdens de vakantie en activiteiten op en nabij de vakantieoorden. Dit jaar is door de MAS gemeld dat eenieder die een vaartuig – hiertoe behoren ook waterscooters – bestuurt, verplicht over een vaarbewijs moet beschikken. Deze moet bij controle door de maritieme politie of de MAS op aanvraag getoond kunnen worden. De MAS denkt hiermee de veiligheid op het water te garanderen.
Kleine normale vaartuigen moeten ook over een certificaat van deugdelijkheid beschikken. Zo’n document geeft aan dat het vaartuig goed gebouwd is, in goede staat verkeert en aan de nodige veiligheidsmaatregelen voldoet.
De MAS deelde eerder dit jaar mede dat veiligheidsmiddelen verplicht zijn aan boord. Dat houdt in dat er voldoende reddingsvesten en -boeien aan boord moeten zijn, peddels (pagaaien) voor wanneer de motor uitvalt en men de boot al peddelend naar de oever kan brengen. Verder is voor het uiterste geval een anker ook noodzakelijk. De vaartuigen worden jaarlijks gekeurd. De MAS doet ook controle op grote vaartuigen die gebruikmaken van Surinaamse wateren. Het is onbekend op basis van welke regelgeving, waaraan iedereen gehouden is, de controle- en veiligheidswerkaamheden wordt uitgevoerd.
Het is zaak dat de veiligheid op de binnenwateren in stevige wetgeving wordt verankerd en dat iedereen, ook het transport ten behoeve van de inheemse en tribale volken, daaraan is gehouden.