Wereld Hartdag is een wereldwijd bewustmakingsevenement jaarlijks op 29 september. Het is gericht op de preventie van hart- en vaatziekten met als thema “Don’t Miss a Beat”. Deze jaarlijkse herdenking is ingesteld door de World Heart Federation en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Het heeft als doel het publiek te informeren over hartgezondheid, veranderingen in levensstijl aan te moedigen en preventieve maatregelen tegen hartkwalen te promoten. Activiteiten omvatten onder andere bewustwording door middel van evenementen, het promoten van gezonde gewoonten en het verlichten van iconische bezienswaardigheden.
In Suriname wordt er veel gesproken en weinig gedaan door de autoriteiten. Obesitas is zwaar gerelateerd aan hartfalen. De regering doet totaal niets om de inname van suiker door de bevolking te ontmoedigen. De regering doet ook totaal niets om het bewegen onder de bevolking te bevorderen. In een PAHO-bericht vorig jaar lazen we dat Suriname aanzienlijke vooruitgang boekt in het verbeteren van de gezondheidszorg via het HEARTS in the Americas-initiatief, dat zich richt op de preventie van hart- en vaatziekten (CVD). In januari 2022 sloot Suriname zich aan bij 32 andere landen in de Amerika’s bij de implementatie van HEARTS, dat gericht is op het verbeteren van de behandeling van hypertensie in klinieken.
HEARTS is een continu kwaliteitsverbeteringsprogramma dat hypertensiebeheersing als uitgangspunt gebruikt om de eerstelijnszorg te versterken en de preventie van hart- en vaatziekten uitgebreid aanpakt.
Hart- en vaatziekten vormen een groot gezondheidsprobleem in Suriname en zijn verantwoordelijk voor ongeveer 33% van alle sterfgevallen. De belangrijkste behandelbare oorzaak is hypertensie: naar schatting lijdt ongeveer 43% van de volwassenen (30-70 jaar) aan deze aandoening. Het aanpakken van dit probleem is cruciaal voor het verbeteren van de algehele gezondheid van de bevolking. Suriname telde 1.339 sterfgevallen als gevolg van hart- en vaatziekten in 2021. In Suriname is er daarnaast sprake van een hoge prevalentie van overgewicht en obesitas (58,1%) en diabetes (12,3% in 2014), wat bijdraagt aan de totale last van hart- en vaatziekten.
Wat betreft leeftijd gestandaardiseerde sterfte door hart- en vaatziekten behoort het land tot de onderste 40% van de landen, gerangschikt van hoogste naar laagste sterftecijfers. Suriname heeft relatief hoge percentages diabetes bij vrouwen en obesitas bij vrouwen in vergelijking met andere landen wereldwijd. Van de 8 belangrijkste beleidsmaatregelen met betrekking tot hart- en vaatziekten heeft Suriname er 8 geïmplementeerd. Het land beschikt over een nationaal actieplan voor hart- en vaatziekten en heeft een operationele eenheid binnen het Ministerie van Volksgezondheid die verantwoordelijk is voor niet-overdraagbare ziekten.
Hart- en vaatziekten zijn aandoeningen van het hart en de bloedvaten, zoals een hartinfarct, beroerte, hartfalen, en vernauwde vaten door slagaderverkalking. Ze worden veroorzaakt door factoren zoals hoge bloeddruk, hoog cholesterol, diabetes, overgewicht en roken. Symptomen variëren, maar kunnen klachten als pijn op de borst, kortademigheid en vermoeidheid omvatten. De kans hierop kan verlaagd worden door een gezonde leefstijl, waaronder gezond eten en voldoende beweging.
Obesitas is een risicofactor voor hart- en vaatziekten. Dit is de toestand van obees zijn. Verwante en min of meer synonieme termen zijn zwaarlijvigheid, vetzucht, corpulentie, dikheid, adipositas en ernstig overgewicht. Obesitas is een medische aandoening waarbij zich zoveel lichaamsvet heeft opgehoopt dat dit een negatief effect kan hebben op de gezondheid. Dat het een aandoening is wordt niet ect onderkend in Suriname. Obesitas kan leiden tot een kortere levensverwachting en/of meer gezondheidsproblemen. Gezondheidsautoriteiten beschouwen het dan ook als een van de ernstigste problemen voor de volksgezondheid in de 21e eeuw.
Mensen met een queteletindex of body mass index (BMI) hoger dan 30 kg/m2 worden als obees beschouwd. De BMI wordt berekend door het lichaamsgewicht in kilo’s te delen door het kwadraat van de lengte in meters. Zwaarlijvigheid is bij wilde dieren vrij zeldzaam, maar niet ongewoon bij mensen en bij huisdieren, die vaak overvoed zijn en te weinig bewegen. In een groot deel van de moderne wereld (vooral in de westerse wereld) worden mensen met obesitas beschaamd en gestigmatiseerd. Dit fenomeen wordt “fatshaming” genoemd. Toch werd het vroeger algemeen gezien als een symbool van rijkdom en vruchtbaarheid, en in sommige delen van de wereld is dat nog steeds zo.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voorspelde in 2008 dat overgewicht en obesitas op korte termijn de traditionele volksgezondheidsproblemen zoals ondervoeding en infectieziekten zal vervangen als de belangrijkste oorzaak van slechte gezondheid. Obesitas is een probleem voor de volksgezondheid en voor beleidsmakers vanwege haar wijdverspreidheid, kosten en gezondheidseffecten. De gezondheidszorg probeert te begrijpen welke omgevingsfactoren verantwoordelijk zijn voor het toenemend voorkomen van obesitas en deze factoren te corrigeren. Oplossingen worden gezocht in het veranderen van de factoren die een overvloedige voedselinname veroorzaken en lichaamsbeweging afremmen. Het gaat hier om maatregelen zoals gesubsidieerde maaltijdprogramma’s op scholen, het beperken van reclame voor junkfood voor kinderen en het beperken van de beschikbaarheid van gezoete frisdranken op scholen.
Bij het inrichten van stedelijke gebieden wordt meer aandacht besteed aan toegankelijkheid van parken en het ontwikkelen van loop- en fietsroutes. Suriname heeft grote problemen, maar is vooral bezig met symboolpolitiek. De regering kan nu onder een arts serieuze maatregelen te nemen om mensen massaal te laten en suikerinname te ontmoedigen met beleid gericht op de fabrikanten en handelaren en met suikeraccijnzen.